Жамбыл ауданының

Жамбыл ауданының Ақбұлым ауылындағы Қарасай шатқалындағы петроглифтер қола және ерте темір дәуіріне жататын археологиялық ескерткіш саналады. Сондықтан да бұл нысан 2017 жылы «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» жобасы бойынша Қазақстанның өңірлік қасиетті нысандар тізіміне алынды. Мұнда негізінен адам бейнесімен бірге тауешкі, бұғы, елік, түйе, бұқа сынды жануарлардың сұлбасы қашалған. Бұқалар мен түйелердің бейнелері ірі көлемде және нүктелеу тәсілімен салынған. Қарасай шатқалындағы тастардың беттерінен отыздан аса бейне анықталды. Бірақ таңертең және кешкі күнде олар төменнен анық көрінеді. Бұл туралы суретшілер сызбаларды қолданғанда білген шығар. Олардың жұмысы үшін олар «загар» деп аталатын тастарды пайдаланды. Олардың қараңғы бетінің арқасында суреттер алыстан жақсы оқылады.

Тастарға байланысты жердің өзі Қарасай деп аталады, қазақ тілінен аударғанда «қара шатқал» дегенді білдіреді. Петроглифтердің алғашқы үлгілері 19 ғасырда табылған.

Негізінен, бейнелер тұрмыстық немесе ғұрыптық сипатта болды. Ежелгі адамдар қандай да бір әрекетті жасамас бұрын оны тасқа салып, осылайша құдайлар мен аруақтардан бата сұрап, жоспарланғанының сәтті аяқталуын талап еткен деп есептеледі. Ежелгі суретшілер, мысалы, әртүрлі аңшылық көріністерді бейнелеген. Бірақ сіз садақ ұстаған адам жануарды емес, садақ ұстаған басқа адамды көздеген суреттерді кездестіресіз, мысалы, мына жердегі сияқты. «Мүмкін бұл жекпе-жек шығар. Мүмкін, жауларға шабуыл жоспарланған шығар, немесе, керісінше, жауынгерлер шайқастан кейін келіп, тірі қалғандарына ризашылықпен осындай сурет салған.