Жылдық ағындының қалыптасуы: а) жауын-шашын; б) ауа ылғалдылығының тапшылығы; в) көлдердің әсері; г) батпақтардың әсері; д) мұздықтардың әсер
Автор: zhandossowa02 • Октябрь 16, 2021 • Реферат • 1,662 Слов (7 Страниц) • 319 Просмотры
[pic 1]ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТ
Факультеті: «География және табиғатты пайдалану»
Кафедрасы: «Метеорология және гидрология»
СӨЖ 3
Тақырыбы: « Жылдық ағындының қалыптасуы: а) жауын-шашын; б) ауа ылғалдылығының тапшылығы; в) көлдердің әсері; г) батпақтардың әсері; д) мұздықтардың әсері; е)көпжылдық тоң әсері; ж) орманның әсері; з) өзеннің су жинау алабының әсері; л) шаруашылық әрекеттің әсері»
Орындаған: Жандос Н.
«Гидрология-3» 6В05203
Қабылдаған: Джусупбеков Д. С.
Алматы 2021
Мазмұны:
І. КІРІСПЕ
ІІ. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
- Климаттық факторлар
- Жер бетінің факторлары
- Антропогендік факторлар
ІІІ. Пайдаланылған әдебиеттер
КІРІСПЕ
Жылдық ағынның қалыптасуына әсер ететін факторлар:
1. Климаттық факторлар
- Жауын-шашын
- Булану
- Температура
- Ауаның ылғалдылығы
- Атмосфералық айналымның сипаты
2. Жер бетінің факторлары
- Су жинау алаңы
- Жер бедері
- Топырақ жамылғысы
- Шалғындық, батпақтылық, көлділік
- Гидрологиялық жағдайлар
3. Антропогендік факторлар
- Ағынды реттеу
- Су қабылдағыштар
- Бассейнаралық ағынды ауыстыру
- Гидромелиорация
- Агротехникалық шаралар
- Урбанизация
НЕІГЗГІ БӨЛІМ
1.Климаттық факторлар
1.1. Атмосфералық жауын-шашын
Атмосфералық жауын-шашын (буланумен қатар)ағынды қалыптастырудың негізгі факторларының бірі болып табылады.
Басқа климаттық факторлар ағынды жанама түрде жауын-шашын мен булануды көбейту немесе азайту арқылы әсер етеді.
Қыста қар түрінде түсетін жауын-шашын жазғы-күзгі жауын-шашынға қарағанда көбірек ағын береді, өйткені соңғыларының едәуір бөлігі булануға жоғалады.
Қысқа мерзімді қарқынды нөсер кезінде түскен жауын-шашынның бірдей мөлшері ұзақ мерзімді жаңбырға қарағанда көбірек ағын береді.
1.2. Булану
Буланудың үш түрі бар:
1. су бетінен,
2. топырақ бетінен,
3. өсімдік жамылғысынан (транспирация).
Булану су балансының ажырамас бөлігі болып табылады. Бассейннің бетінен булану неғұрлым көп болса, өзен ағыны соғұрлым аз болады. Булану мөлшері ауа температурасы мен ылғалдылығына, желдің жылдамдығына және булану бетінің сипатына байланысты.
1.3. Ауа температурасы
Ауа температурасы және оның жыл ішіндегі таралуы жылдық ағынның мөлшеріне айтарлықтай әсер етеді.
Ыстық климаты бар аудандарда жауын – шашынның көп бөлігі булануға, ал аз бөлігі ағынға жұмсалады.
1.4. Атмосфералық айналым
Атмосфералық айналым Жер бетінің әр түрлі ендіктерде, сондай-ақ құрлықтар мен мұхиттарда біркелкі қызбауына байланысты атмосфералық қысымның біркелкі бөлінбеуіне байланысты. Кориолис күшінің әсерінен атмосферада үнемі үлкен көлемдегі құйынды қозғалыстар пайда болады-циклондар мен антициклондар, олардың қозғалысы кең аумақтардағы ауа-райын анықтайды. Циклондар суық және жылы ауа массаларының шекарасында қалыптасады. Белсенді циклондық белсенділігі бар аудандарда жауын-шашын көп түседі және өзендердің сулылығы жоғарылайды.
Климаттық факторлар жылдық ағынның статистикалық сипаттамаларына әр түрлі әсер етеді:
- Ол құрлық және ыстық климат, аз нормасы, жылдық ағынын, бірақ вариация коэффициенті.
- Керісінше, жеткілікті және шамадан тыс ылғалданған жерлерде ағызу жылдамдығы артып, өзгеру коэффициенті төмендейді.
- Жылдық ағыс нормасы мен вариация коэффициенті үшін ендік және биіктік зоналылығы жақсы байқалады.
- Жылдық ағынның асимметриясының әсері, әдетте, өзгеру коэффициентінің жоғарылауымен жоғарылайды, бірақ Cs/Cv қатынасы аздап өзгереді және кең аумақтарда тұрақты болып қалады.
...