Түркі тілдерінің дамуы мен жазба ескерткіштері

Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті

Экономика басқару және құқық факультеті

Құқықтану кафедрасы

[pic 1]

БӨЖ

Пәні: Мәдениеттану

Тақырыбы: Түркі тілдерінің дамуы мен жазба ескерткіштері

Қабылдаған: Самбетов Ж

Орындаған: Әлмахан А

Тобы: ЗҚТ-312

Түркістан 2024

Кіріспе

1. Түркі тілдерінің дамуы мен жазба ескерткіштері;
2. Түркі тілдерінің дамуы;        
3. Түркі жазба ескерткіштері;

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

  Түркі тілдерінің дамуы мен жазба ескерткіштері

  Түркі тілдері – әлемдегі ең бай тілдердің бірі, тарихы тереңде жатыр. Олардың дамуы мен жазба ескерткіштері түркі халықтарының мәдениеті мен өркениетінің дамуын айғақтайды.

 Түркі тілдерінің дамуы

  Түркі тілдері Алтай тілдік семьясына жатады. Бұл тілдердің дамуы бірнеше кезеңге бөлінеді:

1. Ежелгі түркі дәуірі (V–X ғғ.)

  Түркі тілдерінің қалыптасу кезеңі. Бұл кезеңде түркі халықтарының бірігуі мен алғашқы жазба ескерткіштердің пайда болуы байқалады.

1. Орта түркі дәуірі (X–XV ғғ.)

  Ислам дінінің таралуымен араб графикасы қолданыла бастады. Бұл кезеңде әдеби тілдер қалыптасты (мысалы, қыпшақ, шағатай тілдері).

1. Жаңа түркі дәуірі (XV–XX ғғ.)

  Ұлттық тілдер дамып, жазба әдебиеттер пайда болды. Түркі халықтары өз жазбаларын байытты.

1. Қазіргі түркі тілдері дәуірі (XX ғ. бастап)

  Түркі тілдері ұлттық мемлекеттердің ресми тілдеріне айналды. Олардың жазбалары әртүрлі алфавиттерге негізделген (латын, кириллица, араб жазуы).

Түркі жазба ескерткіштері

  Түркі халықтарының ең алғашқы жазба ескерткіштері – Орхон-Енисей жазбалары (VIII ғ.). Олар қазіргі Моңғолия аумағында табылды және Күлтегін, Білге қаған сияқты тұлғалардың құрметіне арналған. Бұл жазбалар түркі халқының тарихы, мәдениеті, салт-дәстүрі туралы құнды деректер береді.

1. Орхон-Енисей жазбаларының ерекшеліктері:

  Ежелгі түркі алфавитін қолданған.

  Ескерткіштерде патриотизм, батырлық және даналық идеялары дәріптелген.

  Бұл жазбалар қазіргі түркі тілдерінің бастау көзі болып есептеледі.

  Басқа маңызды жазба ескерткіштері: