Туристік оператормен құрылған тур өнімнің өзіндік құнының шығындар құрамы және калькуляциялау

ҚAЗAҚCТAН PECПУБЛИКACЫ БІЛІМ ЖƏНE ҒЫЛЫМ МИНИCТPЛІГІ 

[pic 1]


Реферат

Тақырыбы: Туристік оператормен құрылған тур өнімнің өзіндік құнының шығындар құрамы және калькуляциялау

                                           АЛМАТЫ     2021

Туристік оператормен құрылған тур өнімнің өзіндік құнының шығындар құрамы және калькуляциялау

Туризмде қызмет нәтижесі туристік өнімге байланысты. Туристік өнім – туристердің қандай да бір қажеттіліктерін қанағаттандыратын және олардың тарапынан төленетін кез келген қызмет. Ондай қызметтерге қонақүй, көлік, экскурсия, аудармашы, тұрмыстық, коммуналдық, делдалдық және басқа да қызметтер жатады.

Туристік өнім тар және кең мағынада қарастырылады. Тар мағынада туристік өнім – туристік индустрияның әрбір нақты секторының қызметтері (мысалы, қонақүй өнімі, туроператордың туристік өнімі, көлік кәсіпорынының қызметі және т.б.). Кең мағынада туристік өнім – туристік сапарды (турды) құрайтын тауарлар мен қызметтер кешені. Әдебиеттерде туристік өнімнің классикалық анықтамасы бар: Туристік өнім – туристің туристік сапар барысында туындайтын қажеттіліктер қанағаттандыратын заттай және заттық емес формадағы тұтыну құндарының жиынтығы.

Қазақстан Республикасының «Туристік қызмет туралы» Заңында туристік өнім туристке сатуға арналған турға құқық ретінде, ал тур – орналастыру, тасымалдау, тамақтандыру, экскурсиялық, гид - аудармашылардың және басқа да саяхат мақсатына байланысты көрсетілетін қызметтердің кешені ретінде анықталған.

Негізгі туристік өнім кешенді қызмет көрсету, яғни туристке бір «пакетте» сатылатын стандартты қызметтер жиынтығы болып табылады.

Туристік өнімге тән спецификалық ерекшеліктер:

1. Туристік өнім – әртүрлі компоненттер арасындағы өзара қарым-қатынас жүйесінің күрделігімен сипатталатын қызметтер мен тауарлар кешені.

2. Туристік өнімге сұраныс табыс деңгейі мен бағаға қатысты аса икемді, бірақ көбінесе саяси және әлеуметтік жағдайларға байланысты болады.

3. Тұтынушы туристік өнімді тұтынғанға дейін көре алмайды, ал тұтыну туристік қызметтің өндіру орнында болады.

4. Тұтынушы өнімге дейінгі арақашықтықты өзі жүріп өтеді, тауарлар өндірісінде көп жағдайда керісінше болады.

5. Туристік өнім кеңістік және уақыт сияқты айнымалыларға тәуелді, туристік өнімге сұраныс үнемі тербеліп тұрады.

6. Туристік өнім ұсынысы өндірістің икемсіздігімен сипатталады. Ол тікелей орнында ғана тұтынылады. Қонақүй, әуежай, демалыс базасы басқа аймаққа немесе басқа мезгілге ауыстырыла алмайды. Олар уақыт пен кеңістікке бейімделе алмайды.

7. Туристік өнім көптеген кәсіпорындардың күш-жігері арқасында жасалады. Олардың әрқайсысының өзіндік жұмыс тәсілдері, спецификалық қажеттіліктері және әр түрлі коммерциялық мақсаттары болады.

8. Туристік өнімнің жоғары сапасына қол жеткізу көптеген «ұсақ-түйектерді» ескеруді қажет етеді.

9. Туристік өнімнің сапасын бағалау субъективтілігімен ерекшеленеді. Тұтынушының бағалауына сатып алынған қызмет пакетіне тікелей қатынасы жоқ тұлғалар ықпал етеді (мысалы, жергілікті тұрғындар, туристік топ мүшелері және т.б.).

10. Туристік өнімнің сапасына форс-мажорлық сипаттағы сыртқы факторлар ықпал етеді (табиғи жағдайлар, ауа-райы, туризм саласындағы саясат, халықаралық жағдайлар және т.б.).

Калькуляция дегеніміз өнімнің атқарылған жұмыстармен көрсетілген қызметтердің 1 өлшемге есептелген өзіндік құны болып табылады. Ол кәсіпорын жедел басқару үшін маңызды роль атқарады және ішкі резервтерді дер кезінде ашуға, өнімнің өзіндік құнын жоспарлауға, өнімге, жұмыстар мен қызметтерге көтерме және бөлшек бағаларды негіздерге пайдаланады. Өндірісті ұйымдастыру ерекшеліктерімен технологиясына байланысты өндірістегі шығындарды есепке алу және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың бірнеше әдісі қолданады. Халық шаруашылықтың түрлі салаларындағы қандайда бір әдісті қолдану өнімнің өзіндік құнын жоспарлау, есепке алу және калькуляциялау жөніндегі негізгі ережелеріне сәйкес белгіленеді. Калькуляциялауды жасау мерзімі бойынша алдын ала және кейінгі болып екіге бөлінеді.