Шығындарды толық үлестіру бойынша (абзорпшн-костинг) және айнымалы шығындар бойынша (директ-костинг) өзіндік құнды калькуляциялау

Кіріспе

Тақырыптың өзектілігі Барлық ұйымдар мен қызметтер өз қызметінде белгілі бір мақсатты көздейді. Оларға жету үшін бухгалтер басқару есебі жөніндегі мамаңдар - бухгалтер-талдаушылар ұсынатын қажетті ақпаратты білуі керек. Есептің бүл түрі - кәсіпорынның ақпараттық жүйесінің бөлігі, ол басқаларға қарағанда жуықта пайда болуы, дәстүрлі қаржылық есеппен ортақ белгілері бар, алайда соңғысына қарағанда, міндетті болып табылмайды. Ол үшін жалпы қабылданған есептік принциптер маңызды емес, оның мәліметтері сыртқы пайдаланушыларға емес, мүдделері жеке-жекеленген және бұрыннан белгілі болуы мүмкін, ақпаратты ішкі пайдаланушылар үшін арналған.

Баскарудан айырмашылығы, қаржылық есептің мәліметтерін ақпаратты сыртқы пайдаланушылар қолданады, сондықтан олар стандартталған және жалпы ережелер бойынша жүргізіледі.

Басқару есебінің мәні - объектілер мен мәлімдемелердің өндірісті басқарудың толық процесіндегі жиынтығы.

Басқару есебінің объектілері - ұйымның шаруашылық қызметінің шығындары мен корытыңцылары; баға белгілеу, бюджеттеу мен ішкі есептілік.

Басқару есеп: ұйымның және оның құрылымдық бөлімшелерінің шаруашылық қызметінің шығындары мен нәтижелері туралы ақпаратты есепке алу, жоспарлау, бақылау, талдау және бағалау; қажетті шешімдерді жедел қабылдау үшін ақпарат беру міндетті болып табылады.

Басқару есебінін міндетті мыналар болып табылады: есеп, жоспарлау, бақылау, ұйымнын және оның құрылымдык бөлімшелерінің шаруашылық қызметінің шығындары мен нәтижелері туралы мәліметтерін талдау мен бағалау; қажетті баскару шешімдерін шұғыл қабылдау үшін ақпарат ұсыну.

Талдауды өндеу үшін басқарушы есептік және акпараттық жүйеде жиналатын мәліметтер мынадай талаптарға сай болуы тиіс: атаулылық, оперативтілік, дер кезінде, айқын сенімділік релеванттык (ақпарттық сауал мен алынған хабар мазмұнының сай келуі), пайдалылық, мерзімінен бұрын, талдамалылығы, түсініктілік, икемділік, бастамашылдық, үнемділік, жүйелі түсу.

Басқару есепке алу қағидаттары: ұйым қызметінің үздіксіздігі; жоспарлау және есептеу кезінде бірдей өлшем бірліктерін пайдалану; құрылымдық бөлімшелер мен тұтастай ұйым қызметінің нәтижелері мен нәтижелерін бағалау және жұмысқа қабылдау; жинау, өңдеу және беру кезінде бастапқы және аралық деректердің үздіксіз үздіксіздігі және көптігі; коммуникациялардың ұйымішілік жүйесін ұйымдастыру; ұйымның өндірістік және коммерциялық циклдарын көрсететін кезеңділік; шығындар мен нәтижелерді есептік басқару болып табылады.

Бухгалтер-талдаушының міндетті іс-қызметі басқару есебінің міндетті қызмет аясына сәйкес келеді. Бұларға мыналар кіреді: жеке бөлімшелер мен тұтастай кәсіпорынның жоспарларын (бюджеттерін) жасауға қатысу; жоспарды орындау туралы шынайы есептер жасау мен жоспарланған және жеткен нәтижелерге салыстырмапы талдау жүргізу; ұйымды басқару үшін ақпараттық негіз жасау.

Курстық жұмыстың мақсаты - Өнімнің өзіндік құнын директ костинг әдісі негізінде есептеу, шығындар бойынша  өзiндiк құнның калькуляциясы бойынша ұсыныстар жасау болып табылады.

Аталған мақсатқа сәйкес курстық  жұмыста келесi мiндеттер алға қойылды:

- Халықаралық тәжіребеде   қолданылатын өндіріс шығындарын есептеудің шетелдік тәжірибесін талдау жүргізу;

- Дайын  өнімнің өзіндік құнын абзорпшн костинг әдісі есептеу бойынша есеп жүргізу;

- Өнімнің өзіндік құнын директ костинг әдісі негізінде есептеу;

- шығындардың толық үлестірілуі және өзгермелі шығындар бойынша  өзiндiк құнның калькуляциясы бойынша ұсыныстар жасау;

Практикалық қажеттілігі. Курстық  жұмыста берілген  ұсыныстар бухгалтерлiк қызметтi қайта құруға оның негiзiнде ұйымдарда  басқару жүйесiн  ұйымдастыру мен жетiлдiруге ықпалын тигiзедi. Зерттеу тиiмдi шешiм қабылдауға, ұйым iшiндегi басқару жүйесiнде жедел құжат нәтижелерiн әр түрлi деңгейдегi басшылар мен менеджерлерге, өндiрiстiк процесстердi басқару мен кәсiпорынның болашақ дамуын болжау, оның бақылау функциясын жетiлдiру негiзiнде ақпараттық iс-қимылын көтеруге  негіз болады.