Есеп тіркелімдері: түрлері мен нысандары

  ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГ

РЕФЕРАТ

 тақырыбы:

Есеп тіркелімдері: түрлері мен нысандары

  Орындаған:

                                                    Тобы:

2020

Мазмұны

Кіріспе                                                                                                 3

1 Есеп тіркелімдерінің түрлері                                                                   5

2 Есеп тіркелімдерінің нысандары                                                                         8

Қорытынды                                                                                        11

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі                                                                        12

Кіріспе

Есеп тіркелімдері – кәсіпорын, (фирма, ұйым, мекеме, т. б.) қаражатының бары-жоғы және ол мен жасалған операциялар туралы есеп деректерін тіркеуге және топтауға арналған құжаттар.

Мақсатына қарай – хронологиялық, мазмұнына қарай – жинақтамалы, нысанына қарай – бір жақты, екі жақты, кестелік, шатырашты есеп тіркелімдері түрлеріне жіктеледі.

Бухгалтерлік есептің негізгі әдістерінің бірі - шоттар. Шот – бұл құжаттар негізінде экономикалық операциялар жазылатын кесте. Қаражаттың немесе көздердің әрбір тобының өз шоты, яғни есепті кезең ішінде қаражат немесе көздердің осы тобымен байланысты шаруашылық операциялары жинақталатын кестесі болады. Шоттар кестелері шоттар регистрлері деп аталады, яғни әр шоттың өз регистрі болады. Шоттар көп болғандықтан, тіркелімдер де көп, сондықтан оларды жүйелеу үшін олар келесі белгілерге сәйкес топтастырылған:

- Сыртқы түрі бойынша;

- Мақсаты бойынша;

- Олардағы жазбаның сипаты бойынша.

Сыртқы көріністе бухгалтерлік регистрлер болуы мүмкін:

- Шот-ведомость кестелері салынған жеке парақтар түрінде;

- Бірнеше парақ түрінде-журналдар мен ордерлер;

- Көптеген парақтар түрінде-кассалық кітап, бас кітап;

- Қатты қағазда немесе картонда - картотекада сақталатын карточкалар.

Мақсаты бойынша бухгалтерлік регистрлер:

- Синтетикалық есепке алу тіркелімдері;

- Талдамалық есепке алу тіркелімдері;

- Синтетикалық және талдамалы есепті біріктіретін құрама есепке алу тіркелімдері.

Жазбаның сипаты бойынша тіркелімдерде келесі нысандар бар:

- Жазудың хронологиялық формасы. Мұнда операциялар олар жүргізілген тәртіппен жазылады;

- Жазудың сызықтық-позициялық формасы. Мұндай жазба, мысалы, дебиторлармен немесе кредиторлармен есеп айырысу сияқты есепке алу тіркелімінде пайдаланылады, олардың әрқайсысына берешектің басталуына, пайда болуына, берешекті өтеуге және соңында сальдоны көрсететін бір жол беріледі.

- Жазудың шахмат формасы. Әдетте синтетикалық есепке алу регистрлерінде қолданылады. Бұл бухгалтерлік регистрлер шахмат тақтасына ұқсайды, яғни оларда қиылысқан кезде рамкалар пайда болатын жолдар мен бағандар бар. Жолдар бойынша дебиттік шоттар, ал бағандар бойынша кредиттік шоттар көрсетіледі. Шеңберінде операциялардың сомалары жазылады. Жазу кезінде қос жазба бірден байқалады.

Жұмыстың мақсаты: есеп тіркелімдерінің түрлері мен нысандарын талдау және қарастыру болып табылады.

1 Есеп тіркелімдерінің түрлері

Бастапқы есеп құжаттарындағы ақпаратты бухгалтерлік есепшоттарында  тіркеу қолмен жазу немесе автоматтандырылған құралдарды пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Есеп құжаттарындағы опреацияларды тіркеу үшін арнайы нысан кестелері: карточкалар, кітаптар, тізімдемелер (ведомостар) мен журнал-ордерлер және тағы басқа түріндегі есептік тіркелімдер қолданылады.

Бухгалтерлік есеп жұмысын жүргізуге арналған карточкаларды қалың қағаздан немесе картоннан дайындайды. Олар негізгі құралдарды, тауарлық-материалдық қорларды сақталу орны бойынша талдамалық есептеуге арналған. Әрбір карточкаға реттік нөмір беріліп және оларда карточканың ашылған уақыты (күні, айы, жылы) көрсетіледі. Бұл карточкалар арнайы картотекалық-жәшіктерде сақталған.