Сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекеті. AS-AD моделі

«Экономика» мамандығының 1-курс магистранты

Абдуллаева Аружан Нұрланқызы

Тақырыбы:         Сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекеті. AS-AD моделі

Жоспары:

1.Кіріспе

2.Негізгі бөлім:

2.1. Сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекеттесуі. Вальрас және Маршалл модельдері: мазмұны және салыстырмалы сипаттамасы

2.2. Жиынтық сұраныс пен жиынтық ұсынысты талдауға кейнсиандық көзқарастың ерекшелігі

2.3. Сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекеттесуі.

3.Қорытынды

3.1.Жиынтық сұранысты талдауға кейнсиандық көзқарастың ерекшелігі және жиынтық ұсыныс

4.Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Қысқаша сипаттама

Сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекеттесуі, сондай-ақ AD/AS моделі-жалпы экономикалық тепе-теңдіктің негізгі макроэкономикалық моделі қарастырылады. AD/AS моделіне, сондай-ақ трансформациялық экономикаларда қалыптасқан жағдайды түсіндіру үшін осы модельді пайдалану ерекшеліктеріне ерекше назар аударылады.

1. Кіріспе бөлім

AD-AS моделі (ағылш. Aggregate Demand-aggregate Supply model - жиынтық сұраныс және жиынтық ұсыныс моделі) - қысқа және ұзақ мерзімді кезеңдердегі өзгермелі баға жағдайларындағы Макроэкономикалық тепе-теңдікті қарастыратын макроэкономикалық модель.[1][2]

Оны алғаш рет Джон Мейнард Кейнс "жұмыспен қамту, пайыздар мен ақшаның жалпы теориясы"атты еңбегінде ұсынған[3]. Бұл қазіргі Макроэкономиканың негізі болып табылады және Милтон Фридман сияқты монетаристік laissez-faire жақтаушыларынан бастап Джоан Робинсон сияқты экономикалық интервенционизмнің Социалистік "посткейнсиандық" жақтаушыларына дейін экономистердің кең ауқымы мойындайды[3].

Бұл модель жиынтық сұраныс пен жиынтық ұсыныстың мінез-құлқын көрсетеді және олардың экономикадағы жалпы баға деңгейіне және жиынтық өнімге (немесе нақты ЖІӨ, кейде ЖҰӨ) әсерін сипаттайды. AD-AS моделі экономикалық цикл фазалары және стагфляция сияқты көптеген макроэкономикалық оқиғаларды көрсету үшін пайдаланылуы мүмкін[2]. Абстракция тұрғысынан ол F түрінде болады. AD жиынтық сұранысы мен as жиынтық ұсынысының қисықтарының қиылысы жалпы экономикалық тепе-теңдік нүктесін береді, онда қоғамда өндірілген өнімнің көлемі оған жиынтық сұраныстың көлеміне тең болады. Бұл нүкте өндірістің тепе-теңдік көлеміне және Экономикадағы бағалардың тепе-теңдік деңгейіне сәйкес келеді.

Тепе-теңдік шарттары as жиынтық ұсыныс қисығының AD жиынтық сұраныс қисығымен қиылысатын жеріне байланысты өзгереді (сурет. 24.3).

Экстремалды (көлденең) кейнсиандық сегменттегі AD қисығы мен AS қисығының қиылысуы тепе-теңдікке Еңбек және өндірістік ресурстарды толық пайдаланбау арқылы қол жеткізілгенін және ұлттық өндірістің нақты көлемі әлеуетті деңгейден төмен екенін білдіреді. Осыдан кейнсиандықтар жиынтық сұранысты, демек, өндіріс пен жұмыспен қамтуды мемлекеттік ынталандыру қажеттілігі туралы қорытынды жасады. Сонымен қатар, бұл ынталандыру бағаның өсуімен бірге жүрмейді, өйткені бұл өндіріске пайдаланылмаған ресурстарды тартуды білдіреді.

Толық жұмыспен қамтуға жақын экономикадағы AD және as қисықтарының қиылысында (өсу кезеңінде) жиынтық сұраныстың өсуі нақты өндіріс көлемін де, баға деңгейін де арттырады. Тепе-теңдік нүктесінен ауытқу жағдайында экономика баға мен өндіріс көлемінің ауытқуы арқылы тепе-теңдік күйіне ұмтылады.

Тік (классикалық) сегментте AD және AS қисықтарының қиылысуы жағдайында тепе-теңдік осы жағдайларда ЖІӨ деңгейінде мүмкін тепе-теңдікті орнатуды білдіреді, яғни өндірістік ресурстарды барынша пайдалану және резервтер болмаған кезде. Бұл жағдайда жиынтық ұсыныстың өсуі ұсыныстың өсуіне емес, бағаның өсуіне әкеледі. Классикалық (неоклассикалық) модельден нарықтық механизм автоматты түрде экономиканы жалпы экономикалық тепе-теңдік пен толық жұмыспен қамту жағдайына бағыттайды. Тепе-теңдіктің бұзылуы (жұмыссыздық немесе өндірістік дағдарыс) бағаның тепе-теңдік мәндерінен ауытқуымен байланысты уақытша құбылыс ретінде ғана мүмкін болады. AS жиынтық ұсыныс қисығыныңмещысуы технологияның немесе қолданылатын өндіріс факторларының шамасы өзгерген кезде ғана мүмкін болады. Ұзақ мерзімді перспективада мұндай өзгерістер болмаған жағдайда, AS қисығы әлеуетті өнім деңгейінде бекітіледі және жиынтық сұраныстың ауытқуы тек баға деңгейінде көрінеді. Бұдан шығатыны, мемлекет экономикалық тетіктің күшіне араласудың қажеті жоқ, ал мемлекет тарапынан жиынтық сұранысты ынталандыру сөзсіз инфляцияны тудырады.