Ток күші мен кернеудің адам үшін қауіптілік мәні

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым Министрлігі

Д.СЕРІКБАЕВ  атындағы

ШЫҒЫС-ҚАЗАҚСТАН ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

___________________________________ мектебі

_________________________________________ білім беру бағдарламасы

ЕСЕП

____________________________________ іс-тәжірибесін өту туралы

____________________курс ____________________тобының  білім алушысы

____________________________________________ білім беру бағдарламасы

(шифр, білім беру бағдарлама атауы)

________________________________________________________________

(білім алушының аты-жөні, тегі)

Іс-тәжірибе өтетін жері

__________________________________________________________________

(кісіпорын, мекеме атауы)

Іс-тәжірибе мерзімі:

____________ 20____ ж. бастап  _____________ 20___ ж. дейін

Д.Серікбаев атындағы ШҚТУ іс-тәжірибе жетекшісі:

_________________________________________________________________

Қолы /(аты-жөні, тегі,ғылыми атағы, лауазымы)

Өскемен  2022

Мазмұны

Кіріспе....................................................................................................................4

1 Токтың ағзаға әсері............................................................................................5

1.1 Айнымалы және тұрақты токтың қауіптілігі ..............................................7

1.2 Ток пен кернеудің ағзаға әсері......................................................................8

2 Адам үшін қандай ток қауіпті – тұрақты немесе айнымалы және неге?..10

2.1 Айнымалы токтың қауіптілігі....................................................................10

2.2 Тұрақты токтың қауіптілігі........................................................................10

3 Адам денесі арқылы өтетін электр тогының жолдары...............................12

4 Электр тогының соғуын қалай болдырмауға болады.................................15

4.1 Адамдар үшін қауіпті, қауіпсіз және өлімге әкелетін ток.......................16

5 Қорытынды.....................................................................................................18

6 Әдебиеттер тізімі............................................................................................19

Кіріспе

Тәжірибелі электриктердің пікірінше, электр тогы көзге көрінбейтіндігімен қауіпті. Адам ағзасына әсер ететін электр тогы өлімге дейін әкеледі. 50-100 мА ток өмірге қауіпті, ал 100 мА – дан астамы өлімге әкелетіні анықталды. Бұл адам арқылы өтетін токтар туралы. Бұл мақалада айнымалы ток неге тұрақты токқа қарағанда қауіпті екенін түсінеміз. Жағдай әр түрлі болады, сондықтан зақымдану да алуан түрлі. Күшті электр соққысын алған кезде қан айналымы мен тыныс алу проблемалары туындайды. Ауыр жағдайлар жүрек фибрилляциясымен сипатталады: жүрек бұлшықеттері ретсіздікке ұшырайды. Шын мәнінде, жүрек қалыпты жұмысын тоқтатады, сондықтан мұндай жағдайда жедел медициналық көмек қажет. Көбінесе электр тогымен зақымдану 1000 В – қа дейін жетеді, егер күш 1 А-дан асса, күйік пайда болады. Зақымданудың ең жиі болатын себебі- қауіпсіздік ережесін сақтамау.  Электр энергиясы адам денесіне жақын орналасқандықтан, нәтижесінде әртүрлі дәрежедегі күйіктерге әкелетін ұшқын разряды пайда болады. Кездейсоқ ұшқын разрядын алған кезде денемен жанасатын матаны ток 60 градусқа дейін қыздырады. Ақуыз жинала бастайды, содан кейін зардап шеккен аймақта күйік пайда болады. Күйіктерді емдеу өте қиын, сондықтанда ол қауіпті болып саналады.

1 Токтың ағзаға әсері

Ток, басқа қауіпті ортадан айырмашылығы, түсі, иісі жоқ, көрінбейді. Электр тогы адам ағзасына термиялық, электролиттік, биологиялық әсер береді. Осы әсерлердің әрқайсысын толығырақ қарастырайық.

Термиялық әсер дененің күйіп қалуынан, қан тамырлары мен жүйке ұштарының қыздыруларынан тұрады. Электр энергиясынан алынған жылу энергиясы күйік тудырады.

Электролиттік әсер электролиз процесі арқылы ағзадағы қан мен басқа сұйықтықтардың ыдырауына әкеледі, бұл сұйықтықтардың физика-химиялық құрамының бұзылуына әкеледі. Қанның ұюына және зат алмасу процестерінің бұзылуына әкеп соғады.