Зат алмасу, организм үшін биологиялық мәні мен маңызы

                                 Мазмұны

Кіріспе.................................................................................................   3

1.Зат алмасу, организм үшін биологиялық мәні мен маңызы...............................................................................................   4

2. . Зат алмасудың түрлері, қасиеттерімен қызметтерінің ерекшеліктері.....................................................................................  5

3 Қолданылған әдиебиттер............................................................... 6

    1.Организм азықпен бірге белоктарды, көмірсуларды, майларды, витаминдерді, минералдық тұздарды, суды және оттегін қабылдап сыртқы ортаға зат алмасуының ақырғы өнімдерін бөледі. Биохимиялық реакция кезінде организмде көп мөлшерде энергия түзіледі, бұл энергия тіршілік маңызы бар жүйелер мен мүшелердің қызметіне жұмсалады және энергияның басқа түрлеріне айналу мүмкін, мыс, сүт, жұмыртқа синтезі үшін. Табиғаттағы қуат алмасуынан организм клеткаларынан өтетін қуат алмасу процестері 3 түрлі принциптерге негізделеді: - қоректік затардың химиялық энергиясы жылу энергиясына айналмай-ақ әртүрлі жұмыс атқаруға жұмсала береді, яғни энергияны басқа түріне ауыса береді немесе организм химодинамикалық ретінде жұмыс істеп энергияны тиімді пайдаланылады; - белоктар, көмірсулар, майлар ыдыраған кезде бөлінетін энергия басқа затардың құрамына ену арқылы сақталады; - «энергия біртіндеп бөлінеді», осы энергия қуаты толық пайдалануға мүмкіндік береді. Негізгі алмасу ол организмнің толық тыныштығы күйінде энергия түзілуі, яғни өмірлік маңызды жүйенің қызметіне (қан айналу, тыныс алу, асқорыту, орталық жүйке жүйелері, ішкі және сыртқы секреция бездері т.б) жұмсалатын минималды энергия мөлшері. Қуат алмасуының реттелуі үлкен ми сыңарлары қабығы аралық мида орналасқан вегетативтік нерв жүйесі орталықтары гипоталамус арқылы болады. Қуат алмасуында гипофиз, қалқанша безі, үйқы безі, бүйрек үсті бездері гармондары маңызды рол атқарады.

  Ит және мысық организмде зат алмасу жүріп жататын барлық химиялық процестердің жиынтығының негізі болғандықтан, организмнің тіршілік қабілетін және сыртқы ортамен қарым-қатынасын сақтау, қоректік заттары еніп, ферменттер әсерінен ыдырауын, пайда болған жай қарапыйым заттары жасушалар мен органдарға тасымалданып, олардың тотығуын, энергия бөлініп шығуын, жасуша құрамындағы түзілістердің биосинтезделуін және қорытылған өнімдердің организмнен бөлініп шығуын қамтамасызетеді. Клеткадағы қандай да болса, бір заттың белгілі бір тәртіппен ферменттік айналуға түсуін – метаболизмдік жол, ал осы кезде пайда болатын аралық өнім – метаболиттер деп аталады. Метаболизмнің қарапайым молекулалардан күрделі құрылымдық заттардың түзілу реакциясы – анаболизм, ал бұған қарама-қарсы өтіп жататын процесті катаболизм дейді.

  2. Негізгі алмасу дегеніміз-организмнің аш күйінде және бұлшық еттердің толық тыныштығы күйінде энергия түзілуі, яғни өмірлік маңызды жүйенің қызметіне (қан айналу,тыныс алу,асқорыту,орталық жүйке жүйелері,ішкі және сыртқы секреция бездері т.б) жұмсалатын минималды энергия мөлшері. Негізгі алмасу тура және жанама калорияметрияны анықтайды. Негізгі алмасу деңгейіне малдардың тұқымы, түрі,жасы,жынысы,тірілей салмағы,өнімділігі малдың физиологиялық күйіне, жыл мезгіліне және басқада ішкі және сыртқы факторлар әсер етеді. Энергияға қажеттілік әр тұқым малдарында түрліше және ол малдардың жынысы мен жасына байланысты болады. әдетте, негізгі алмасу аналық малдарға қарағанда,аталық малдарда жоғары болады. өсіп келе жатқан малдарда энергияға қажеттілік ересек малдармен салыстырғанда негізгі алмасу жыл мезгілімен және тәулік ішінде де өзгеріп отырады. Күз бен қысқа қарағанда көктем мен жазда,түнге қарағанда күндіз жоғары болады. Малдардың әртүрлі физиологиялық түріне сауылу, буаздылық,бұлшық еттің қызметі т.б әртүрлі өзгерістері байқалады. Негізгі алмасу бойдақ малдарға қарағанда сауын сиырда 30% жоғары. Қуат алмасуына сыртқы орта факторының азық қабылдау едәуір ықпал етеді. Бұл кезде организмде зат алмасу 30% жоғарлайды. Қуат алмасуының реттелуі үлкен ми сыңарлары қабығы аралық мида орналасқан вегетативтік нерв жүйесі орталықтары гипоталамус арқылы болады. Қуат алмасуында гипофиз,қалқанша безі,үйқы безі,бүйрек үсті бездері гармондары маңызды рол атқарады.наласқан вегетативтік нерв жүйесі орталықтары гипоталамус арқылы болады. Қуат алмасуында гипофиз,қалқанша безі,үйқы безі,бүйрек үсті бездері гармондары маңызды рол атқарады.наласқан вегетативтік нерв жүйесі орталықтары гипоталамус арқылы болады. Қуат алмасуында гипофиз,қалқанша безі,үйқы безі,бүйрек үсті бездері гармондары маңызды рол атқарады.наласқан вегетативтік нерв жүйесі орталықтары гипоталамус арқылы болады. Қуат алмасуында гипофиз,қалқанша безі,үйқы безі,бүйрек үсті бездері гармондары маңызды рол атқарады.наласқан вегетативтік нерв жүйесі орталықтары гипоталамус арқылы болады. Қуат алмасуында гипофиз,қалқанша безі,үйқы безі,бүйрек үсті бездері гармондары маңызды рол атқарады.наласқан вегетативтік нерв жүйесі орталықтары гипоталамус арқылы болады. Қуат алмасуында гипофиз,қалқанша безі,үйқы безі,бүйрек үсті бездері гармондары маңызды рол атқарады.наласқан вегетативтік нерв жүйесі орталықтары гипоталамус арқылы болады. Қуат алмасуында гипофиз,қалқанша безі,үйқы безі,бүйрек үсті бездері гармондары маңызды рол атқарады.наласқан вегетативтік нерв жүйесі орталықтары гипоталамус арқылы болады. Қуат алмасуында гипофиз,қалқанша безі,үйқы безі,бүйрек үсті бездері гармондары маңызды рол атқарады.