Сорап дегеніміз

          Аналитикалық бөлім

          Сорап дегеніміз – Сұйықтықты жылжытуға және оған энергия беруге арналған машина. Жұмыс жасап тұрған сорап сұйық ағынын қозғалыстан түсетін механикалық энергия потенциялдық, киниматикалық және жылу энергиясын айналдырады.

          Сораптың есебі – Сорап жетекті қозғалтқыштың механикалық энергиясын сұйықтық ағынының энергиясына түрлендіретін, сұйықтықтың барлық түрлерінің арынын, сұйықтықтың қатты және коллоидты заттармен немесе сұйытылған газдармен механикалық қоспасын ауыстыру және жасау үшін қызмет ететін гидравликалық машина.  Газ қысымын қотаруға және жасауға арналған машиналар жеке топтарға бөлініп, желдеткіштер мен  компрессорлар атауына ие болғанын байқаған жөн.  Сорғыш пен құбырдағы сұйықтық қысымының айырмашылығы оның орын ауыстыруын негіздейді.

Сорғы өнертабысы терең ежелгі болып табылады. Алғашқы өрт сөндіру поршеньді сорғысы ежелгі грек механигі Ктесибий ойлап тапқан, Б. З. І ғасырда деп аталған. Орта ғасырларда сорғылар әртүрлі гидравликалық машиналарда қолданылды. Серіппелі корпусы және төрт қабатты жұмыс дөңгелегі бар орталықтан тепкіш сорғылардың бірі француз ғалымы Д. Папенмен ұсынылды. XVIII ғасырға дейін сорғылар су көтергіш машиналарға қарағанда (сұйықтықтың қысымсыз қозғалуына арналған құрылғылар) әлдеқайда сирек қолданылды, бірақ бу машиналарының пайда болуымен сорғылар су көтергіш машиналарды ығыстыра бастады. XIX ғасырда жылу және электр қозғалтқыштарының дамуымен сорғылар кең таралған. 1838 жылы орыс инженері А. А. Саблуков бұрын құрылған желдеткіштің негізінде центрден тепкіш сорғы салып, кеме қозғалтқышын құруда оны қолдану бойынша жұмыс істеді.  Насоста басым күш сипаты бойынша: инерция күші басым қысым күші басым көлемдік және динамикалық күштер басым.

орталықтан тепкіш сорғы қозғалтқыш параметр.

Көлемді сорғылар тұтқыр сұйықтықтарды айдау үшін қолданылады. Бұл сорғыларда энергияның бір түрленуі-қозғалтқыш энергиясы сұйықтықтың энергиясына тікелей түрлендіріледі(механикалық => кинетикалық + әлеуетті). Динамикалық сорғыларда ластанған сұйықтықтарды айдауға болады, олар жұмыс процесінің біркелкі жіберілуі және тепе-теңдігі бар. Көлемді сорғыларға қарағанда, олар өздігінен соруға қабілетті емес.

1.Винттік сораптар дегеніміз - жұмыс істеу принципі бұрандаға (винтке) негізделген жоғары тұтқырлы сұйықтарды тасымалдауға арналған гидравликалық машиналар. Винттер жұмыс жасаған кезде ілінісу орны винт осін жағалай орналасады. Осы винттер арқылы тасымалданатын сұйықтық ығыстырылып винттік ості жағалап тасымалданады. Сұйықтықта ең алдымен потенциалдық энергия байқалады содан кейін қысым артады. Винттікнасостардың негізгі жұмысы винттік буға да байланысты. Винттік бу екі құрылымнан тұрады: ротор және статор.

Сурет-1 Бір винттік насос. 1 – подшипникті торап; 2 – біліктің нығыздаушысы; 3 – шарнирлер; 4 – тартқыш (тяга); 5 – винт (ротор); 6 – обойма (корпус немесе статор)[pic 1]

Винттік сораптардың құрылысы: Винттікнасостар аздаған бірақ негізгі мынадай детальдардан тұрады: корпус, роторлардан, тірек және төзімді подшипниктерден, жалғағыш шестернялардан, тығыздағыштардан тұрады. Ротордың ортаңғы қалыңдау бөлігінен винттер тілініп жасалынады. Винттер жасалынуы қиын, әрі аса дәлдікті қажет ететін винтті компрессордың деталы. Тірек және тірек-берік подшипниктерінің орнына сырғанау және тербелу подшипниктерін қолданады. Винттердің арасында және винттер мен корпустың арасында винттің айналуына қауіпсіз аралық қуыстар бар. Винттік насостар өздігінен сорылу арқылы жұмыс істейді. Насосты іске қосқанда резиналы обойманың сыртына қорғағыш клапан орнатылады, ол насостар жұмыс жасаған кезде құрғақ үйкелу болмау үшін кигізіледі.