Болатты шынықтыру тәсілдері

Шынықтыру тәсілдері. Болат құрамы, бөлшек пішіні мен өлшеміне байланысты шынықтыру тәсілі таңдалады (3 - сурет):

3 Сурет -. Болатты шынықтыру тәсілдері

1) ағынды шынықтыру

2) шынықтыру температурасына дейін салқындатып шынықтыру;

3) өздігінен босаңдатып шынықтыру;

4) бір суытқыш ортада шынықтыру;

5) екі суытқыш ортада шынықтыру;

6) сатылы шынықтыру;

7) изотермиялық шынықтыру.

Бір суытқыш ортада шынықтырғанда, белгілі бір температураға дейін қыздырылған бөлшекті суытқыш сұйық ортаға малу арқылы толықтай дерлік суытады (3-сурет, 1). Диаметрі 5мм-ден үлкен көміртекті болат бөлшектерді суда, ал мөлшері одан кіші бөлшектерді майда суытады. Қоспаланған болат бөлшекті майда суытады. Ішкі кернеулерді азайту мақсатымен кейде бөлшекті шынықтыру сұйығына малудан бұрын, ауада біраз салқындатып алады. Бірақ конструкциялық болат үшін температура Аr3-тен төмен, аспаптық болат үшін Аr1-ден төмен болмауы керек.

Шынықтыру ақаулары. Болаттың шынықтырудан кейінгі негізгі ақауларына жатады:

1) қаттылықтың төмен болуы;

2) болат бетінде жұмсақ жерлердің болуы;

3) болат морттығының жоғарылауы;

4) болат бетінің тотығуы және көміртегісізденуі;

5) бұйымның деформациялануы және шалыстығы;

6) жарықшақтың пайда болуы.

Шынықтырудан кейін қаттылықтың төмен болуы болатты қыздыру температурасының немесе суыту жылдамдығының төмендігінен.

Болатты аса қыздырғанда,