15 ғасырдағы сәулет өнері

15 ғасырдағы сәулет өнері

Бүгінгі лекция 3 бөлімнен тұрады. 1-ші бөлім біздің дәріс курсының жаңа бөліміне яғни ренессанс өнері бөліміне алғысөз.Онда ол бұл дәуірді қысқаша сипаттап, оның қай кезеңдерге бөлінетінін айтады. Ал 2-ші бөлімде Италиядағы ерте ренессанс сәулеті жайында айтылатын болады.Бұл 15-ші ғасыр.Осы кезеңнің 2 негізгі сәулетшісі Бруннелески мен Альберте және олардың айналасында қалыптасқан 2 маңызды сәулет мектебі туралы айтылады. Сонымен қатар басқа да маңызды емес мектептер жайында қысқаша айтылады.Дәрістердің 3-ші бөлігін қараудың қажеті жоқ.Бірақ онда қызықтысы  ренессанс  сәулетінің сол дәуірдің дүниетанымымен қалай байланысты екендігі жайында  және семсерлесу туралы айтылады.

Ренессанс ежелгі дәуірді антикалық дәуірді қайта тірілтті.Алайда бұғанға дейін айтқандай орта ғасырларда да ежелгі дәуірді қайта жаңғыртуға талай рет тырысқан. Айырмашылығы неде? 1-шіден жаңа дәуірде ол едәуір ауқымды түрде қайта жандана бастады.Неге ауқымдырақ? Орта ғасырларда адамдар тарихи процесс деген ұғымды білмеген.Тарих олардың көзқарасы бойынша тарих бір орында тұр.Ондағы соңғы маңызды оқиға христаның дүниеге келуі болды. Келесі оқиға оның дүниеге екінші рет келуі болады.Олардың арасында бірдеңе болып жатыр. Бірақ жалпы әлемнің сәулеті өзгермейді.Әлем бұл- империя,Рим оның астанасы,Папа барлық христиандардың басшысы.Ежелден солай болған және ақыр заманға дейін солай болады.Сондықтан орта ғасырларда ежелгі дәуірді қандайда бір түрде қайта жаңғырту керек деп ойлаған жоқ.Қазіргі заман мен август дәуірі арасында үлкен айырмашылық жоқ деп есептелді.

Бірақ жаңа дәуірде адамдар антикалық заманның мәңгілікке қайтарымсыз аяқталғанын алғаш рет анық түсінді. Сондықтан олар оны бұрынғыдай емес, күрделі ,байыпты түрде қалпына келтіруі керек. Қайта өрлеу дәуірі өткенге көз жүгіртіп ондағы дәуірлерді алғаш рет ажырата бастаған сәттен басталады. Осы уақытқа дейін үшеуі ғана даңқты ежелгі заман қазіргі заман ақырында қайта жандана бастаған кезде және орта ғасырлар арасындағы бірнеше ғасырлар қайта өрлеу дәуірінде белгілі болды

Қайта өрлеу дәуірінің тағы бір ерекшелігі ол антикалық мәдениетті қалпына келтіруде сананы секуляризациялаудан да маңыздырақ болып саналады. Адамдардың санасы зайырлы болып, діндәр болудан қалады.Ортағасырлық адамның санасы дінге сіңеді.Оны бұл дүние,Құдайдың жоспарлары қызықтырмайды.Ол идеалист. Гүлдің сұлулығы оны силлогизмнің сұлулығындай кызықтырмайды.Ал қайта өрлеу дәуірінің адамдары керісінше әлемге,оның қызықтарына,заттылығына ғашық. Және әлем суретінің ортасында- адам ,тірі адам,құмар,ақылды, мықты,өнегелі емес көбінесе тіпті керісінше.

Осы дәуірдің ең тартымды  кейіпкері Сиджизмондо Малатеста . Ол өзінің ойнас әйеліне (любовница) хибадатхана арнаған деген қауесет тараған.

Франческа Сфорца көптеген соғыстарға қатысқан және әрқайсысында алдымен бір жағында содан кейін екінші жағында.

Чезаре Борджиа ол өзінің айтуынша Италияны артишок сияқты жапырақтап жеген. Нағыз  арамза бірақ замандастары оның ақылдылығы мен табандылығына тәнті болған.

Тарихшылар сананың секуляризациясын ренессанс әдебиетінің латын тілінен шіркеу тілінен еуропа халықтарының ұлттық тілддеріне ауысуынан да көреді.