Волейбол: Спорттың Әлемдік Мұрасы

**Волейбол: Спорттың Әлемдік Мұрасы**

### Кіріспе

Волейбол – әлемнің түкпір-түкпірінде танымал спорт түрі. Ол тек қана кәсіби деңгейде емес, әуесқойлар арасында да кеңінен қолданылады. Бұл ойын дене тәрбиесін дамытып қана қоймай, ойыншылардың ұжымдық жұмыс істеу қабілеттерін де нығайтады. Волейболды ойнау физикалық және психикалық денсаулықты жақсартуға септігін тигізеді.

### Волейболдың пайда болу тарихы

Волейболдың негізі 1895 жылы АҚШ-та қаланды. Оны ойлап тапқан Уильям Дж. Морган өзінің YMCA (Young Men’s Christian Association) қызметкерлеріне арналған жаңа спорт түрін жасауды көздеді. Морган волейболды бастапқыда «минтонет» деп атады, бірақ ойынның өз ерекшеліктеріне байланысты оны «волейбол» деп атауға шешім қабылдады. Бұл атау доптың (ball) тордың үстінен (volley) ұшып өтуіне байланысты пайда болды.

Алғашқы волейбол ережелері өте қарапайым болды. Кейіннен бұл ережелер жетілдіріліп, ойынның стандарттары бекітілді. 1947 жылы Халықаралық волейбол федерациясы (FIVB) құрылды. Бұл ұйым әлемдегі волейбол жарыстарын ұйымдастыру және спорттың дамуын қамтамасыз ету үшін құрылған. Волейбол 1964 жылы Токио Олимпиадасының бағдарламасына ресми түрде енгізілді.

### Волейбол ережелері

Волейбол ережелері қарапайым, бірақ ойыншылардан жоғары деңгейдегі шеберлік пен тактикалық ойлау талап етеді. Ойын алаңы 18х9 метрлік тіктөртбұрышты формада, оны ортасынан тор бөледі. Әр команда 6 ойыншыдан тұрады, және олардың мақсаты – допты тор арқылы қарсыластың алаңына түсіру.

Ойынның басты ерекшеліктерінің бірі – әр командаға допты ұруға үш мүмкіндік беріледі. Егер команда қарсылас алаңға допты сәтті жіберсе, олар ұпай алады. Әрбір ойын партияға бөлінеді, ал партия 25 ұпайға дейін жалғасады. Жеңіс үшін екі ұпай айырмасы қажет. Егер есеп теңессе, ойын 2 ұпай айырмашылығына дейін жалғасады.

Ойыншылар алаңда әртүрлі рөлдерді атқарады: шабуылшылар, қорғаушылар, байланыстырушылар. Әрбір рөл команданың тактикасын жүзеге асыруға жауап береді, және команданың әр мүшесі ойын барысында бір-біріне қолдау көрсетуі маңызды.

### Волейболдың даму тарихы

Волейбол ХХ ғасырдың басынан бастап халықаралық деңгейде дами бастады. Еуропа мен Азия елдері бұл спортты тез қабылдап, өз ұлттық лигаларын құра бастады. 1949 жылы ерлер арасындағы алғашқы әлем чемпионаты