Су экологиясы және гидробиология

    Жұмыс атқарылған білім беру ұйымы: Мәншүк Мәметова атындағы жалпы білім беру орта мектебі.

Аймақ және елді мекен: Қазақстан Республикасы, Қрағанды облысы, Шет ауданы, Ақадыр кенті.

Жұмыс тақырыбы: «Су экологиясы және гидробиология»

Автор:  Мукашева Жанель Талгаткызы.

Сынып: 7 «А» сынып.

Жұмыс жетекшісі: Тохметова Саягул Толегеновна.

Жұмыс атқарылған жыл: 2015 жыл.

Өзектілігі:

Экологиялық жағдай қазіргі кездегі өте күрделі мәселелердің бірі. Судың ластануы және оның пайда болу себептерін зерттеуде, бакқылауда қызығушылықтарын арттырады. Экологиялық саналылықты, сауаттылықты дамытатады.

Мұнай газ кен орындарын игеру барысында топырақ, су және атмосфера мұнаймен, әртүрлі химиялық заттармен ластанады. Қоршаған ортаны қорғау мәселесі өте өткір болып отыр. Қазіргі кезеңде экологиялық-аналитикалық бақылау немесе кешенді зерттеулер жүргізілмейді. Қоршаған ортаның мұнай барлау барысында ластану мәселесі күрделі экологиялық өзгерістерге әкелетіні белгілі. Олай болса, қоршаған ортаға өндірістің түрлерінен болатын әсерге баға беру арқылы зиянды әсерді анықтап, зерттеу арқылы жағымсыз экологиялық ахуалдың алдын алуға болады.

Мақсатымыз:

 Судың  табиғат үшін маңыздылығын ұғыну;  

 Адам өміріндегі маңызын анықтау;

 Оны қорғауға, үнемді пайдалануға тәрбиелену;

Міндеттері:

1.Оқушылардың экологиялық ойлау қабілетін арттыру.

2.Гидрологиялық проблемалармен танысу және талдау.

3.Суды тиімді пайдалану мен қорғауда жауапкершілікерін күшейту.

4.Зерттеушілік қабілет пен шығармашылық белсендуліктерді дамыту.

5.Туған өлкенің муын бақылау, қорғауға қатысу.

6.Суды таза ұстауға, үнемдеуге ат салысу.

Болжамы:

Егер аталған курс меңгерілсе, онда оқушы экологиялық сауатты, қоғамдағы өзгерістерді пайымдап, табиғат байлықтарына ұқыптылықпен қарауға, экологиялық қолайсыздықтардың алдыналуға ұмтылады.

Түйіндер:

1.Оқушылардың экологиялық ойлау қабілетін арттыру.

2.Гидрологиялық проблемалармен танысу және талдау.

3.Суды тиімді пайдалану мен қорғауда жауапкершілікерін күшейту.

4.Зерттеушілік қабілет пен шығармашылық белсендуліктерді дамыту.

5.Туған өлкенің муын бақылау, қорғауға қатысу.

6.суды таза ұстауға, үнемдеуге ат салысу-менде осы тәрізді алдымда міндеттер тұрды. Мен сол міндеттердің бәрін орындадым деген ойдамын.

    Судың тіршілік үшін маңызы:

Су қадірлі, қасиетті зат.  Қазақ халқымыз судың да сұрауы бар, су иесі Сүлеймен дейді. Бұл, суды қадірлей білу керек, күтіп баптау керек, орынсыз қолданбау керек деген сөз. Қазақ халқымыз суды аса қадірлеген. Су адам үшін соншалықты маңызға ие, ол тек ішу үшін ғана емес, күнделікті өмірде өндірісте, зауыт- фабрикларда, техникада, мал шаруашылығында, тамақ өнеркәсібінде жиі қолданады. Су, адамдарға, жануарларға және өсімдіктерге қажет тамақ өнімдері құра- мында белгілі бір мөлшерде болады. Мысалға, шырынның жеміс-жидектердің, бау-бақша өнімдерінде.Өзімізге қажет деген суды сұйық күйінен басқа, кез келген тамақ өнімдері арқылы да қабылдаймыз.Табиғаттағы ең күшті еріткіш су. Еріткіш дегеніміз ол, кез-келген заттпен оңай араласып кететін затты айтамыз.Суда көптеген заттар белгілі бір мөлшерде ериді.Сусыз басқа тамақ өнімдерін дайындай алмаймыз.Яғни сусыз бірде-бір тірі организмдер өмір сүре алмайды.Адам денесінің 65% құрайды.Ал өсімдіктер бойында болатын су мөлшері бұдан да көп болады.Мысалы қарбызың 90% су құрайды.Күнбағыс бір жазда 40 литр су сіңіреді.Адам денесіндегі су еркін түрде қан құрамында жүреді. Егер де адам қатты шөлде суды ішкісі келеді, бұл дегеніміз адам суды әрдайым қажеттендіреді деген сөз. Су адам бойыңа оңай сіңіп, оңай шығады, яғни адам бойында су арқылы зат айналымы жүреді.Адам бойындағы су , жұмыс істегенде, жүгіргенде тер болып сыртқа шығады, осылай су еркін адам боында да саяхат жасай алады екен.Ересек адам күнделікті 2-3 литр суды ішеді екен. Адам үлкейген сайын суды көп қажеттендіреді.Су тіршілік көзі. Уақыт өтен сайын адам баласына тұщы су көздерін меңеру қиынға түсуде, өйткені тұщы су көздері құрлық бетінде аз мөлшерде орналасқан, тұщы су көздері көбінесе жер бетінен терең жерде орналасқан. Ал ең көп тұщы су көздері жердің басқа бір қиы шетінде орналасқан. Ол мекен суық, әрңі аязды болып келеді. Ол Антарктида материгі мен Солтүстік мұзды мұхиты. Осы аталған алқаптарда жер бетіндегі тұщы судың көп бөлігі бар, ол жақта адамдар өмір сүрмейді , тек ғылыми жұмыстар жүргізеді. Адамға ол жақ өмір сүруге қолайсыз.Ол жақтарда пингвин деп аталатын ұшпайтын құс мекен етеді.Пингвин суыққа төзімді, суықты сүйгіш құс, өкінішке орай ол ұша алмайды.Адамзат баласы қазіргі таңда осы суық аймақтардағы суды алу үшін көптеген жұмыстар жасауда.Олар әр түрлі жолдар арқылы іске асады.Жер бетінде су әр тірі жанға өте қажет, ағаштар, өсімдіктер тіпті топырақтың өзінде де су болады.Суды адам әр түрлі жағдайда, әр түрлі салада қолданады.Бізге ұнайтын шырындар мен әр түрлі тамақ өнімдері де судан тұрады. Адам өмір сүру үшін тыныс алады, су ішеді.Адам тыныс алатын ауа таза болу үшін айналамыздағы ағаштарды күтіп баптаумыз керек, ал ағаштар суды көп қажеттендіреді, ал ағаштар таза ауаны шығарады.Жерге ең жақын су көзі ол құдық.Жер бетінен төмен қарай орташа есеппен алғанда 7-8 метр қазсақ су шығады, ал кейбір жерлерде су көздері фонтан тәрізді атқылап шығады, ол ысты сулар.Ондай ыстық сулар Таулы аймақтарды жиі кездеседі. Ал кей жерлерде жерде су көзі бұлақ болып ағып шығады. Әдетте көптеген бұлақтар табиғи жолмен пайда болып, адам ағзасына пайдалы заттарға бай болып келеді, ондай суларды миерал сулар деп атайды. Біз қай жерде болсақ та , әртүрлі елдерде өмір сүрсек те адам үшін су ешқашанда маңызын жоймайды, су тіршілік бастауы болғандықтан , су тірі жандар үшін әрқашанда керек. Адам өмірі су сияқты ағады, бір орында тұрмайды,өйткені адам және су бір-бірімен байланысты.Су әрқашанда үлкен маңызға ие.