Топырақ өңдеу машиналары

1-дәріс. Топырақ өңдеу машиналары.

Дәріс жоспары:

1. Кіріспе. Пәннің мазмұнымен байланысты негізгі ұғымдар мен түсініктер;

2. Ауыл шаруашылығы машиналарының жіктелуі;

3. Топырақты өңдеу және технологиялық операциялар;

3. Топырақ өңдеу машиналары мен құралдарының жіктелуі;

4. Соқалар, соқаның жұмыс органдары;

5. Топырақты терең өңдеуге арналған машиналар;

6. Аралас топырақ өңдеу машиналары мен агрегаттары;

7. Топырақты себу алдында өңдеу операцияларын біріктіруге арналған машиналар.

1. Кіріспе. Пәннің мазмұнымен байланысты негізгі ұғымдар мен түсініктер

2. Ауыл шаруашылығы машиналарының жіктелуі

Ауыл шаруашылығы машиналарының жіктелуі - аул шаруашылық дақылдарын өндіру технологиясына байлнысты орындалатын операциялар түрлері бойынша жіктеледі немесе аталады. Қандай дақыл болмасын олар-дың технологиялары көбіне келесі операциялардан тұрады: топырақ өңдеу (негізгі, себер немесе отырғызар алдында, сүрі өңдеу, себу (дәнді дақылдар-ды) немесе отырғызу (отамалы дақылдарды), күту (механикалық, химиялық, биологиялық), жинау немесе ору, тасымалдау, артып-түсіру, сақтау және т.б. Сондықтан әрбір дәрістерде машиналардың құрылыстарынан бұрын олардың орындайтын операциялары жөнінде қысқаша мәліметтер келтіріле отырып, содан кейін осы операцияны орындауға қойылатын агротехникалық талаптар айтылады.

Топырақ өңдеу операцияларының жіктелуі. Жұмыс органдары жүрісінің тереңдігіне және орындалатын операцияларға байланысты топыр-ақты негізгі, беттік, ұсақ және терең өңделуін ажыратады.

Негізгі өңдеу - әдетте бірінші, ең терең (20...30 см) алдыңғы дақыл-дарды жинағаннан кейін топырақты өңдеу. Оны топырақ қабатының айналы-мымен және кейіннен қопсытумен соқамен жүргізеді. Жел эрозиясына ұшыр-аған топырақ қабаттың айналымынсыз 25 тереңдікке қопсиды...30 см терең қопсытқыштар. Негізгі өңдеу топырақтың қосылуын, яғни топырақ агрегат-тарының арақатынасы мен өзара орналасуын айтарлықтай өзгертеді.

Беттік өңдеуді ерте көктемде, себу алдында және одан кейін топырақ қыртысын бұзу және қопсыту үшін 8 см тереңдікке жүргізеді.

Тайыз өңдеу 8 см, ал жыртылғаннан кейін, күтуде және себу алдында 16 см тереңдікте жүргізіледі.

Терең өңдеу - бұл егістік қабатын тереңдету және су эрозиясының алдын алу үшін 24 см тереңдікте топырақты арнайы өңдеу.

Топырақты өңдеу жүйесі - бұл ауыспалы егісте дақылдардың астын-да топырақты өңдеудің ғылыми негізделген тәсілдерінің жиынтығы. Топыр-ақтық-климаттық жағдайларға және өсімдіктерді өсіру технологиясына бай-ланысты үйінді, үйінді және қабаттық жүйелерді қолданады.

Үйінді жүйесі топырақ қабатының айналымын қарастырады, бұл егістіктің қалдықтарын, арамшөптердің тұқымдарын және жыртылған қабаттың төменгі қабаттарына ауру қоздырғыштарын бітеуді қамтамасыз етеді. Бұл ретте қар көшкіні қалдықтары тез еритін минералдық қосылыстар пайда болатын аэробты микроорганизмдермен ыдырайды, ал арамшөптер, зиянкестердің личинкалары және ауру қоздырғыштары өледі. Үйінді жүйе жеткілікті және артық ылғалдану аудандарында кеңінен қолданылады.

Топырақ қабатының айналуын болдырмайды: оны жел эрозиясынан топырақты қорғайтын стерниді сақтай отырып, терең қопсытумен алмастырады. Бұл өңдеу жүйесін эрозиялық үдерістер байқалатын дала аудандарында, сондай-ақ ылғалдылығы жеткіліксіз аудандарда топырақта ылғалды жинақтау және сақтау тәсілі ретінде қолданады.

Қабат жүйесі топырақтың жоғарғы, орта және төменгі қабаттарын саралап өңдеумен қатар жүреді. Мысалы, тұздарды өңдеу кезінде жоғарғы қабат оралады, ал екінші және үшінші қабат – қопсытылады және араластырады.

Өңдеу санына