Іріңді қабыну ауруларының қоздырғыштары. Грам бойынша оң және теріс боялатын коктардың диагностикасы

Іріңді қабыну ауруларының қоздырғыштары. Грам бойынша оң және теріс боялатын коктардың диагностикасы

         Кокктар-бұл микроағзалардың үлкен тобы. Бұл топтың патогенді, шартты патогенді және патогенді емес өкілдері болады.

Берги жіктелеу бойынша кокктар үш тұқымдастыққа жатады:

1. Mikrococcaceae туыстығы Staphylococcus (сафилококктар)
2. Streptococcaceae  туыстығы Streptococcous (стрептококктар  мен пневмококктар)
3. Neisseriaceae  туыстығы Neisseria (минингококктар мен гонкокктар)

         Барлық патогенді кокктарға жалпы ортақ қасйет - ол іріңді процесті туындату қабілеті, сондықтан оларды іріңді кокктар (пиогенді) деп атайды.

Потогенді кокктардің барлығы қозғалмайды спора түзбейді тек пневмококктар ғана капсула түзеді.

Тинкториялдық (боялу ) қасиетіне байланысты грам оң (сафилококк пен стрептококк) және грам теріс         (минингакокк  пен гонакокк) болып бөлінеді.

Іріңді топтың потогенді өкілдерінің бір бірінен қоректік затарды қажет етуіне және биохимиялық белсенділігіне қарап ажыратуға болады. Стафилококтар қоректік ортаны көп талғамайды, биохимиялық қасиеті белсендірек, ал гонококктар қоректік ортаны қатты талғайды, биохимиялық қасйеті белсенді емес.

Стафилококктар

Ең бірінші стафилококктар Л. Пастер 1897 жылы тапқан А.Огстон (1882ж.) және Ф.Розенбах (1884ж) оны толық зерттеген.

Морфологиясы. Страсфлиококктар ( грек сөзі  Staphyle-жүзім шогыры) домалақ шар тәрізді диаметірі 0,5-1,5мкм. Көбейгенде жүзімнің шоғыры секілді топталады. Мироб  әр түрлі жазықтықта бөлінуінің нәтиежісінде осындай  пішінге келеді. Бірақ іріңде қосарланған және жеке орналасқан кокктар кездеседі. Стафилококктар қозғалмайды, спорасы жоқ, арнайы жағдайда дақылдағанда микрокапсула түзеді, грам оң боялады.

Дақылдану. Стафилококктар факультативті анаеробтары, деген мен отегі бар жерде жаксы өседі. Қарапайым қоректік ортада өседі және өнеді, қан қосылған қоректік ортада жақсы өседі қолайлы темперетурасы 37°С және рН 7,2-7,4. Элективті қорекік орталарға сары уызды тұзды агар және тұзды агар жатады. Ет пептонды агарда (ЕПА) Стафилококктар дөңестелген, домалақ,   мөлдір емес б жалтыраған көлемі 2-4мм, шеттері тегіс калония түзеді. Стафилококктар алтын түсті, лимон-сары және ақ түсті пигмент(бояу)түзеді.Жарық жерде,бөлме температурасында,сүт қосылған қоректік ортада пигментті жақсы түзіп, өседі. Стафилококктың пигменті суда ерімеиді, ацетонда, эфирде, спиртте ериді.Стафилококтардың кеибір штаммдары қан қосылған агарда колонияның айналасын гемолиздейді.Сорпада лайланып,тұнбаға түсіп өседі.

Ферментативтік қасиеттері.Стафилококтар сахаролиттік және протеолиттік ферменттерді өндіреді.  Сахаролиттік ферменттер лактозаны, глюкозаны, сахарозаны, мальтозаны, глицеринді қышқыл түзе ыдыратады.

Стафилококктар протеолиттікқасиетінің арқасында казеиінді,желатинді және басқаақуыздарды ыдыратады.

Стафилококктар ар патогенді ферментерді өндіреді:

1)каогулаза(қанның сары суынұиытады)

2)гиалуронидаза(таралу факторы)

3)лецитиназа(жасуша қабатының лецитінін ерітеді)

4)фабринолизиин(фабринді ерітеді)

5)ДНҚ-аза(ДНҚ-н деполимириздеиді)

6)фосфатаза т.б.

Плазмакоагулазаның болуы алтын түсті стафилококкты басқа стафилококктардан ажыратуға мүмкіндік берді. Көптеген стафилококктар пеницилинді бұзатын пеницилиназа өндіреді.

Токсинтүзгіштігі. Стафилококктар экзотоксин бөледі. Оларға гемолизиндердің төрт түрі жатады. Оның ішіндегі маңыздысы альфа токсин. Альфа токсиннің қасиеттері: гемолитикалық- эритроциттерді гемолиздейдіі, ерітеді, дермонекратикалық-теріге еккенде теріні некроздайды,  летальді –сезімтал жануарлардың қанына жібергенде олар өледі.