Шпаргалка по "Биологии"

29.Тағамдық бактериалды токсикоз, түсінік.Стафилококкты токсикоз және ботулизм, себептері, көріністері, алдын-алу.

Стафилококкты токсикоз-тамақтан уланудың кең таралған түрлерінің бірі. Стафилококктың улы штаммы-Staphylococcus aureus. Азық-түлікке енген кезде олар белсенді түрде көбейіп, энтеротоксин шығарады.

Стафилококкты токсикоздың негізгі себебі-патогендік агенттің ағзаға сыртқы көздер арқылы енуі. Аурудың клиникалық көрінісі уланған өнімді қабылдағаннан кейін 2 сағаттан кейін тез көрінеді.

Инфекцияның негізгі факторларына мыналар жатады:

аурудың ауа-тамшы жолымен берілуі (ангина, ЖРЗ, ринит, фарингит кезінде);

терінің іріңдеп зақымдануы (сызаттар, күйіктер, ашық жаралар, қайнатулар);

стафилококк таяқшасымен бүлінген Тамақ өнімдері (негізінен ұзақ уақыт сақталатын тамақ);

мерзімі өткен кремдер, торттар, пирожныйлар;

сүт өнімдері (сүзбе, сүт, қаймақ);

ұзақ сақтау кезіндегі балық;

нормадан жоғары температурада сақталатын тартылған ет;

консервілер;

көкөністерден салаттар;

Симптомдар келесі белгілердің болуымен сипатталады:

• іштің төменгі бөлігіндегі ауырсыну, қысылу сипаты бар;
• сұйық, кейде көбіктенетін диарея;
• дене температурасы 38 градусқа жетеді
• жүрек айнуы;
• құсу;
• әлсіздік;
• қалтырау;
• денедегі ауырсыну;
• лимфа түйіндерінің ұлғаюы.

Ботулизм (аллантиазис, ихтиизм) – ботулотоксиннің әсерінен дамитын, сопақша ми және жұлынның зақымдануымен сипаталатын жедел токсико-инфекциялық ауру.

Ботулизмнің жасырын кезеңі 2-12 сағаттан 7 күнге дейін созылады, жиі 18-24 сағат.
■Ботулизм жедел басталады. Алғашқы кезеңде ауру 3 клиникалық вариантта дамиды:
■Интоксикация симптомдары: бас ауыруы, бас айналу, бұлшықеттердің әлсіздігі, тез шаршағыштық, ұйқысыздық.

Алдын алу шаралары.
■Консервілерді үйдің жағдайында дайындаған кезде ұқыпты болу керек. Тамақтарды ботулизм қоздырғышының спораларынан сақтау керек.
■Консервіленген тағамды стерилизациялауда  және сактауда қатаң бақылау жасау керек. Консервілерді стерилизациялау автоклавта 120°С температурада жүргізіледі.
■Тұрғын халықтарға үй жағдайында етті, балықты, саңырауқұлақты, жеміс-жидекті  консервілеудің қауіптігін түсіндіру керек. Үйде дайындалған консервілерді қабылдаудың алдында 10-15 минут қайнату керек, сонда ботулотоксин тіршілігін жояды

30.Тағамдық микотоксикоздар, түсінігі. Афлатоксикоздар, фузариотоксикоздар, эрготизм, себептері, көріністері, алдын-алу.

Тағамдық микотоксикоздар (ТМ) құрамында микроскопиялық саңырауқұлақтың спецификалық формаларының тіршілігі нәтижесінде түзілген улы метаболиттері бар, дәнді дақылдардан өндірілген азық – түліктерді тұтынудан туындайтын созылмалы ауру.

Афлатоксикоз
Афлатоксиндер (Aspergillus flavus) тұқымдас микроскопиялық саңырауқұлақтармен өсімдік текті өнімдерде, дақылдық дәндерде (арахис, бидай, жүгері, күріш т.б.) түзіледі.
Афлатоксиннің гепатотоксикалық, гепатоканцерогендік күшті әсері бар.

Афлатоксиндер азық – түліктердің түрлі температура жағдайында сақталу кезінде түзіледі, ең оптималды температура 20 – 30 градус және 85 – 90% ылғалдылық.Афлатоксиндер термолабилді суда нашар ериді, тек күшті өтте ғана ериді.

Клиникасы
Бас ауыру, бас айналу, эйфория,жүрісінің бұзылуы, әлсіреу;
Токсині бар нанды қайта қолданғанда науқастың жағдайы нашарлайды, есінен тану, құрысулар, құсу, іш өту, ауыр психикалық бұзылыстар байқалады.

Фузариотоксикоз түрлері
• Алиментарлық – токсикалық алейкея;
•“Мас нанмен ” улану.

Fusarium graminearium саңырауқұлағымен зақымдалған дәнді дақылдарды тағамға қолдану нәтижесінде туындайтын ауру.Бұл саңырауқұлақтың токсині азотты гликозидке жатып, нейротропты әсер көрсетеді. Токсин термотұрақты, 115 градуста бір сағатта белсенділігі жойылмайды.

Алиментарлық токсикалық алейкея
•Егіс басында қыстап жатып қалған дәндерден тартылған ұннан жасалған нанды пайдаланудан дамиды. Fusarium sporotrichiella тұқымдас микроскопиялық саңырауқұлағымен зақымдалып, дәннің барлық бөлігіне тарайтын улы токсин бөледі.Аурудың бас көтеруі көбінесе көктем айлары мен қыстап жатып қалған дәндерді тұтынғаннан 1 – 3 аптадан соң жаздың басында байқалады.