Медициналық-биологиялық зерттеулер

Медициналық-биологиялық зерттеулер биомаркерлерді пайдалана отырып, қоғамдық денсаулық пен қоршаған орта факторларының өзара әрекеттесуін зерттейді – адамның биологиялық тіндері мен сұйықтықтарындағы өзгерістер, олар қоршаған орта факторымен жанасуды сипаттайтын, организмдегі әсер ету маркерінің деңгейін көрсетеді.

Бағытталған, арнайы ұйымдастырылған медицина-биологиялық тәжірибенің қажетті құрамдас бөлігі өлшеу болып табылады. Ол талдаудың сапалық деңгейінен сандық қатынастар мен заңдылықтарды анықтауға көшуге мүмкіндік береді.

Өлшеу – деп өлшенетін шаманың онымен бірлігімен байланысын анықтауды және бұл шаманың мәнін табуды қамтамасыз ететін физикалық шама бірлігін сақтаушы техникалық құралды қолдану бойынша операциялардың жиынтығын айтады. Өлшеу өнімнің нормативті құжат талаптарына сәйкестігінің негізгі ақпарат көзі болып табылады.

Шкала – міндетті, қажетті өлшеу рәсімінің элементі.

Номиналды шкала мәндерін топтарға бөлуге болатын, бірақ ранжирлеуге болмайтын айнымалылар класын қамтиды. Ұлт сияқты айнымалыны толығырақ қарастырайық. Бұл жағдайда респонденттерді өздерін қай ұлттың өкілі деп санайтынына қарай әртүрлі топтарға бөлуге болады. Сонымен бірге, осы ақпарат негізінде респонденттерді бізді қызықтыратын параметрдің сандық көрінісі бойынша сұрыптау мүмкін емес, өйткені ұлт сөздің дәстүрлі мағынасында өлшенетін қасиет емес.

• номиналды немесе атаулар шкаласы нысанның қасиеттерін классификациялауда, оларға сандық, әріптік және басқа символдық сипаттамалар беру үшін қолданылады. Мысалы: жынысы, ұлты, көзінің, шашының түсі, диагнозы және тағы да басқалары.
• Интервалдық шкала – деңгейлер реттелген және олардың арасындағы интервалдар тең болатын шкала. Оны реттік шкаланың кеңейтімі ретінде қарастыруға болады. Негізгі айырмашылығы - тең интервалдар қасиеті. Интервалдық шкала қай мәннің үлкен (кіші) екенін бір мәнді түрде анықтауға ғана емес, сонымен қатар қаншалықты көп екенін анықтауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, реттік және номиналды шкалалардан айырмашылығы, аралық масштабта арифметикалық амалдарды орындауға болады. Әдеттегі мысал - Фаренгейт шкаласы бойынша температураны өлшеу. Интервал шкаласын ортаны, медиананы, режимді, стандартты ауытқуды және басқа статистиканы есептеу үшін пайдалануға болады.