Буддизм философиясы

Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды университеті

Биология-география факультеті

[pic 1]

Орындаған: БО-21топ студенті Оңласбек Ақжүніс

    Қабылдаған:Анламасова Ырсалды Жиентайқызы

2022жыл

Жоспары

1.Кiрiспе

2.Негізгі бөлім

Үнді философиясы

Буддизм  философиясы

Нирвана теориясы

3. Қорытынды

Кіріспе

Фактiлердiн басым көпшiлiгiнде адамзат өмiрi қайғылы көрiнiс болып табылады, әрине, егер бiз оны сол күйінде, алдамшы иллюзияға бермей қарастырсақ. Эгоистикалық ұмтылыстардың арасында, тiршiлiк ету үшін аяусыз күрестiң арасында адамзаттың моральдық жағына тән адамдар арасындағы махаббат пен ынтымақтастық идеалына деген ұмтылыстар жоғалады. Бiрақ, адам бақытынa opaй, осы қараңғылық пен зұлымдық пен өзiмшiлдiктiң ортасында түнгi қаранғылықта жарық сәулесін төгіп тұрған, анда-санда өздерiн толығымен адамзаттың қызметiне берiп, өзiмшiлдiк ұмтылыстарды жеңетiн адамдар бар. Бұл адамдар қандай-да бiр түрде адамды шындыққа ұмытып кеткен жолға бағыттайды, оған өзі тастап кеткен махаббат идеалына деген сенiмiн жандандыруға тырысады. Адамдар ретiнде олар, әрине, ақиқатқа жету жолында қателіктер жiберiп, дұрыс емес жолға түсіп кетуi мүмкiн едi, бiрақ бұл олардың адам ойынын даму қозғалтқыштары және адамның ар-ожданын ояту құралдары ретiндегi еңбегін төмендетпейді. Шакьямуни немесе Ұлы Будда, Үндістанның дiни реформаторы және пессимистiк iлiмнiң негiзiн қалаушы осындай адамдарға тиесiлi болды. Адам өмiрi негiзiнен азап пен қайғы-қасіретке толы, сондықтан оның жүгі ауыр. Ол осының бәрi туралы ойланып, оны жарықтандырған шындықты тапты және ол «нұрландырылды» немесе ежелгi үндіде Будда бұл ақиқатты өзiнiң iлiмi негiзiнде қойды, ол көп ұзамай танымал болды және көптеген жақтастарын тапты.Діні -Буддизм деген атау алды. Осы ақпаратты қарастыра отырып мен бұл жұмысқа келесi мақсаттарды қоямын:

1. Буддизм философиясын түсiну.

2. Буддизмдегi дүниелік уайымнан арылуға қалай көмектесетінін түсінуге.

3. Буддизмнiң негiзiн қалаушы Сиддхартха Гаутаманың өмiрбаянын яғни Будда деген атақта келу жолын түсіну.

4. Будда iлiмiнiң төрт асыл ақикат және  Дхарма дөңгелегiнiң үш айналымы сияқты негiзгi түсініктерін қарастыру.

Негізгі бөлім

Үнді философиясы.

Үндi философиясы б.з.д. II және I мыңжылдықтың бас кезінде, арийлердің (малшы тайпалардың) солтүстік-батыстан енуі, олардың елді басып алуы, алғашқы қауымдық құрылыстың кұлдырауы ежелгі Үндістанда таптық қоғам мен мемлекеттің пайда болуымен дүниеге келді. Мемлекеттік биліктің басында раджа тұрды,оның билігі егін шаруашылығымен айналысушы ақсүйектердің билігіне және рулық абыздық билікке тірелді. Ежелгі Үндістан коғамының әлеуметтік стратификациялануын төмендегідей сипаттауға болады:

Варналар - топтар Варналардың өкілдері

1. Брахмандар Абыздық варна

2. Кшатрийлер Әскери аксүйектер тобының варналары

3. Вайшьялар Егінші-варналар

4. Шудралар Төменгi варна Ежелгi

Ежелгі үнділіктер ой-толғамдарының алғашқы ескерткіші  Ведалар болды. Б.з.д. II және I мыңжылдықтар аралығында пайда болған, және адамзаттың әдеби ескерткіштерінің ең ежелгілерінің бірі болып табылатын ведалар ежелгі үнді қоғамының рухани мәдениетінің дамуына, оның  iшiнде философиялық ойдың дамуында үлкен анықтаушы рөлге ие болды. «Веда» сөзі санскриттен аударғанда «білім» деген мағынаны береді.Бiрақ бұл жай білім емес, ерекше білім. Ведалар әнұрандардан, дұғалардан, дуалардан, құрбандық шалу формулаларынан тұрады. Ведалардын образдық көркем тілімен аса ежелгі діни дүниетаным,  адамның өмірі және адамгершілік туралы алғашқы философиялық түсінігі берілген. Үнді философиялықмектептері ведаларға байланысты 2 бөлінеді: