Қоғам

                                                                                                           Дайырбек Гүлназ

Қоғам әлеуметтік жүйе. Ал, әлеуметтік жүйе деп, негізгі элементтері адамдар арасындағы өзара байланыстар мен қарым-қатыныстардан, өзара ықпалдасуданн тұратын күрделі тұтастықты айтамыз.

 Қоғам өзінің құрылымы жағынан бірдей емес. Қоғам адамдарының арасында теңсіздік бар. Соған байланысты олардың әлеуметтік жүйедегі алатын орындары да бірдей емес. Жекелеген индивидтер мен адам топтарының арасында әлеуметтік жіктелу бар. Оларды жіктегенде бірқатар өлшемдер басшылыққа алынады, мәселен, табыстарының көлемі, білімдерінің деңгейі, мамандықтағы мәртебесі, билікке қатынастары

Теңсіздік – бұл әлекметтік құрылым, өткен және қазіргі кездегі адами әрекеттердің нәтижесі. Әрбір қоғам әлеуметтік теңсіздіктің белгілі бір деңгейі мен түрін жасайды және жаңғыртады. Әлеуметтік теңсіздіктің артықшылығы мен кемшілігі де бар.

• Артықшылығы адамдардың білімін кеңейтуге, ынталы жұмыс істеуге, инвестиция салуға және инновациялар енгізуге ынталандырады.
• Негативті жағынан өнімділікке қатысы жоқ, мысалы, нәсілдік немеме гендерлік кемсітушілік салдары болып табылатын материалдық саралау бар.

Теңсіздіктің объективті және субъективті деген екі түрі бар.

Ал әлеуметтік теңдік қоғамның мәдениеттік құндылығы ретінде- қоғамдағы әлекметтік теңсіздік немесе әлеуметтік теңсіздіктің ең төменгі деңгейіне қол жеткізу және қолдау философияға, дінге және өзімшілдік деп аталатын һз тамырына кететін еуропалық сананың дәстүрлі құндылығы болып табылады.

Бірегейлік  – біреудің бір нәрсемен барабар келуі, ұқсастығы. Жеке тұлғаның қандай да бір топқа қатысы тұрғысынан алғандағы сипаты.

Әлеуметтану-жеке адамдарға қоғам мен оның құрылымдары тарапынан үнемі әсер ету процесі.Соның нәтижесінде адамдар белгілі бір білімдерді,құндылықтар мен нормаларды игеріп,нақты қоғамда,әлеуметтік топтар мен ұйымдарда өмір сүру тәжірибесін жинақтайды әрі тұлғаға,сол қоғамның тең құқылы мүшесіне айналады.Әрбір жеке адам,әр жаңа ұрпақ өздері туып,өмір сүріп жатқан әлеуметтік жүйенің мәдени мұрасын игерудің өзіне тән ерекше жолынан жүріп өтеді.Социологияда әлеуметтану мен сәйкестендіру процестерін түсіндіретін екі теория бар.Бұл құрылымдық функционализм(Талькотт Парсонс) және символикалық интеракционизм(Джой Герберт Мид)ұсынатын рөлдік теория.Рөлдік теорияға сәйкес қоғам-бұл тұтастай алғанда қоғамның тұрақтылығын сақтау үшін жұмыс істейтін әр түрлі функционалды бөліктердің күрделі жүйесі.