Төтенше жағдайлардағы персоналды басқару психологиясы

      РЕФЕРАТ

Тақырыбы : Төтенше жағдайлардағы персоналды басқару психологиясы

Мазмұны:

2-тарау. Төтенше жағдайларда басшының тұлғалық психологиясы

2.1. Басшының төтенше жағдайлардағы тұлғасы

2.2. Басшының төтенше жағдайлардағы кәсіби құзіреттілігі

2.3. Басшының төтенше жағдайлардағы рөлі

2.4. Басшының төтенше жағдайлардағы қызмет стилі.

             2.1. Басшының төтенше жағдайлардағы тұлғасы

    Кеңес дәуірінде жеке тұлға психологиясының мәселелерін зерттейтін психологтардың көпшілігі "қалыптасқан адам" бейнесінде жұмыс істеді (қарым-қатынасты қалыптастыру арқылы, жетекші қызмет арқылы және т. б.). Қазіргі таңда "ситуациялық жеке белсенділік" және "субъективті белсенділік" құбылыстарын зерттеуге ерекше назар аударылады. Осыған байланысты жеке тұлғаның психологиялық тұрақтылығы мен басшылардың  мінез-құлқы саналы жеке іс-әрекеттер деңгейінде қарқынды талқыланады.

      Жеке даму мәселесі қазіргі адамзаттың басты мәселелерінің бірі болып табылады. Ол адамның белгілі бір жағдайларда, оның ішінде төтенше жағдайларда өз-өзін, қоршаған ортаны, қоғамды дамыту үшін жауапкершілікті қабылдау арқылы көрінетін мүмкіндіктерін білуімен анықталады. Егер біз өзіміз үшін де, айналамыздағылар үшін де, мемлекет пен қоғам оған жүктеген мәселені шешу үшін де жауапкершігі бар басшыны қарастыратын болсақ мәселенің маңыздылығы сапалы түрде күшейтіледі.  Тек дамыған және дайындалған ғана емес, сонымен қатар кәсіби саладағы рухани, әлеуметтік дамуға және жетілдіруге бағытталған басшы төтенше жағдайларда бейімделгіш, салыстырмалы түрде қауіпсіз, салыстырмалы түрде ыңғайлы және тиімді қызметке сене алады.

Бағдарлау саласы ( ол құндылық-мотивациялық деп аталады), оның жүйедегі рөліне байланысты, оның белсенділігі мен қарым-қатынасының селективтілігін анықтайды, ол адамның ұмтылысына жауап береді және психикалық қызметті сәтті жүзеге асыру үшін басқа құрылымдардың қасиеттерін қаншалықты тартады. Ол адамның барлық қозғаушы күштерін қамтиды-оның мұраттары, сенімдері, өмір жоспарлары, қажеттіліктері, мотивтері, мақсаттары, мүдделері, бейімділігі, көзқарасы. Көшбасшыдағы бағдар сферасының көрсетілген компоненттеріндегі даму мен тепе-теңдік оның жеке басының әлеуетінің мотивациялық-семантикалық компоненті ретінде қарастырылуы керек. Осы ішкі құрылымның қалыптасуының ішінде жеке басқару тұжырымдамасы сияқты интегралды жеке сипаттаманың дамуы басқарушылық қызметтегі жетістік үшін ерекше рөл атқарады.

   Төтенше жағдайларда басшының жеке басы оның бөлім мамандарымен және жоғары басшылықпен (жауапкершілік, талап қою, талап ету, тұлғааралық және топтар арасындағы жанашырлық, антипатия) ресми және бейресми қатынастар жүйесін үйлесімді түрде біріктіру қабілетімен анықталады. Бұл жағдайда топтағы басшының жағдайын талдау әлеуметтік мәртебе, әлеуметтік рөл, әлеуметтік күту, бедел, әлеуметтік-психологиялық бедел, көшбасшылықты жүзеге асыру сияқты ұғымдар арқылы жүзеге асырылады. Төтенше жағдайларда басшының жалпы психологиялық ерекшеліктерін зерттеу үшін әртүрлі тесттер, сауалнамалар және т. б. қолданылады.

     Төтенше жағдайларда басшының жеке басқару тұжырымдамасының элементтері ретінде мыналарды бөліп көрсету керек:

- мағыналы және мақсатты ойлау әрекеті;

- алға қойылған міндеттерді шешу жөніндегі ойлар;

- болжанатын проблемаларды шешудегі болжам;

         - бөлімшенің, әрбір қызметкердің жағдайы, қызметі және      олардың өзгеруі туралы жедел ақпаратты иелену.

Мамандарды мұқият іріктеу және басшы лауазымдарға ең білікті ғана емес, сондай-ақ төтенше жағдайларда табысты, беделді болып ұсыну олардың ауқаттылығының, тез арада ашылуының және жаңа мәртебеде одан әрі мансаптық өсуінің кепілдіктерінің бірі болып табылады. Тағы бір кепілдік-олардың кәсіби экстремалды-психологиялық дайындығы.