Жаратылыстану және техникалық ғылымдардың пәндік, дүниетанымдық және әдіснамалық ерекшелігі

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ГЕОГРАФИЯ ЖӘНЕ ТАБИҒАТТЫ ПАЙДАЛАНУ ФАКУЛЬТЕТІ

КАРТОГРАФИЯ ЖӘНЕ ГЕОИНФОРМАТИКА КАФЕДРАСЫ

[pic 1]

Тақырыбы: Жаратылыстану және техникалық ғылымдардың пәндік, дүниетанымдық және әдіснамалық ерекшелігі

Орындаған:    Ертай Дидәр 

Тексерген: Сарыбаев М. А.

Алматы 2022

Жаратылыстану және техникалық ғылымдардың пәндік, дүниетанымдық және әдіснамалық ерекшелігі

Жаратылыстану ғылым ретінде нақты объективті әлемде, географиялық қабықта, ғарыш кеңістігінде болып жатқан және болып жатқан барлық процестер мен құбылыстарды зерттейді. Бұл гипотезаларды қайталанатын эмпирикалық тексеруге (тәжірибеде тексеру) және табиғи құбылыстар мен процестерді сипаттайтын теориялар жасауға негізделген ғылымның бір саласы.

Жаратылыстану пәні-бұл біздің сезім мүшелеріміз қабылдайтын фактілер мен құбылыстар. Ғалымдардың міндеті-осы құбылыстарды жалпылау және табиғат құбылыстарын басқаратын заңдылықтарды қамтитын теориялық модель құру. Жаратылыстану философия, Астрофизика, геология, психология, генетика, эволюция саласындағы фактілер мен құбылыстарды зерттейді. Жаратылыстану ғылымдар кешеніне бөлінеді, олардың әрқайсысының өзіндік зерттеу нысаны бар.

Жаратылыстану бөлінеді:

- іргелі ғылымдар;

- қолданбалы ғылымдар;

- жаратылыстану ғылымдары;

- техникалық ғылымдар;

- әлеуметтік ғылымдар;

- гуманитарлық ғылымдар.

Іргелі ғылымдарға химия, физика, астрономия жатады.

Қолданбалы ғылымдар теориялық жаңалықтарды практикалық қолдана отырып, өмірге енгізе отырып, іргелі ғылымдарды зерттейді. Қолданбалы ғылымдарға металлтану, жартылай өткізгіштер физикасы және т. б. жатады.

Жаратылыстану ғылымдары тың табиғаттың процестері мен құбылыстарын зерттейді. Геология, география, биология болып бөлінеді.

Техникалық ғылымдарға адам жасаған құрылғылар мен заттарды зерттейтін ғылымдар кіреді. Оларға информатика, кибернетика, синергетика жатады.

Әлеуметтік ғылымдар-бұл қоғамның ережелері мен құрылымын және оның заңдарына сәйкес өмір сүретін объектілерді зерттейтін ғылымдар. Оларға әлеуметтану, антропология, археология, әлеуметтік зерттеулер жатады.                              

Гуманитарлық ғылымдарға адамның мәнін, құрылымын және рухани жағдайын зерттейтін ғылымдар кіреді. Оларға философия (даналыққа деген сүйіспеншілік), тарих, этика, эстетика, мәдениеттану жатады.

Ғылым - күрделі көп қырлы әлеуметтік құбылыс. Қоғамнан тыс ғылым пайда бола да, дами да алмайды. Бірақ ғылым бұл үшін ерекше объективті жағдайлар жасалған кезде пайда болады: білім объектісіне нақты әлеуметтік сұраныс; негізгі міндеті осы сұраққа жауап болатын адамдардың жеке тобын бөлудің әлеуметтік мүмкіндігі; осы топтағы еңбек бөлінісі; білімді жинақтау; тарату процесін дайындайтын дағдылар, танымдық әдістер және білімнің жаңа түрі – ғылымның объективті жалпыға бірдей маңызды шындықтары.