Контрольная работа по "Беларуская лiтаратура"

ГОМЕЛЬСКІ ДЗЯРЖАЎНЫ ПЕДАГАГІЧНЫ КАЛЕДЖ

ІМЯ ВЫГОТСКАГА

КАНТРОЛЬНАЯ РАБОТА

ПА ПРАДМЕТУ

«БЕЛАРУСКАЯ ЛІТАРАТУРА»

Фамілія

Імя

Прозвішча

ГОМЕЛЬ, 2015

ЗМЕСТ

1. Зараджэнне беларускай дзіцячай літаратуры. 

Вучэбныя кнігі Сымона Буднага, Лаурэнція Зізанія.        3

2. Беларуская дзіцячая літаратура 70-80 гг. ХХ ст.         5

3. Літаратурна-мастацкі аналіз народнай казкі «Разумная дачка»        7

СПІС ЛІТАРАТУРЫ        8

1. Зараджэнне беларускай дзіцячай літаратуры.

Вучэбныя кнігі Сымона Буднага, Лаурэнція Зізанія

З пачатку ўнікнення беларускага кнігадрукавання быў распачаты этап распаўсюджвання вучэбных кніг. Аднымі з першых такіх выданняў можна назваць «Псалтыр» Францыска Скарыны (1517 г., «Детям малым початок всякое доброе науки…»), кніга для дарослых і падручнік для дзетак – «Катэхізіс» Сымона Буднага (1562 г.,), «Наука ку читаню…» Лаўрэнція Зізанія (сапраўднае імя Тустаноўскі) (1596 г.) і інш. [1, c. 199]. Звернемся да пазначаных аўтараў больш падрабязным чынам.

Усходнеславянскі першадрукар, асветнік-гуманіст Ф. Скарына (каля 1490 – каля 1551 гг.) у пражскай друкарні, заснаванай ім пры непасрэднай падтрымцы мецэнатаў Б. Онькава і Я. Бабіча, 6 жніўня 1517 г. выдае сваю першую кнігу – «Псалтыр». На працягу стагоддзяў «Псалтыр» заставаўся асноўным падручнікам для дзяцей. У сваёй прадмове да «Псалтыра» Ф. Скарына тлумачыць яго прызначэнне: «Дзецям малым пачатак усякае добрае навукі, дарослым памнажэнне ў навуцы, мужам моцнае зацвярджэнне». Пасля выдання «Псалтыра», у перыяд з 1517 па 1519 гг. Скарына таксама пераклаў, пракаментаваў, аздобіў і выдаў у Празе яшчэ 22 кнігі Бібліі пад агульным загалоўкам «Библия руска, выложена доктором Франциском Скориною из славнаго града Полоцька, Богу ко чти и людем посполитым к доброму научению». У прадмове да выдання Ф. Скарына згадвае, у якіх кнігах Бібліі можна спасцігнуць Сем вызваленых навук (граматыку, логіку, рыторыку, музыку, арыфметыку, права і гісторыю) [1, с. 201].

Адным з грамадскіх дзеячаў эпохі Рэфармацыі, філосафам і асветнікам быў Сымон Будны (каля 1530 – 1593 гг.), які з 1558 г. займаўся выкладаннем катэхізісу ў пратэстанцкай віленскай. У 1560 г. Будны быў запрошаны ў Клецк, дзе заняў пасаду прапаведніка. Разам з Л. Крышкоўскім і М. Кавячынскім Будны заснаваў ў мястэчку Нясвіж друкарню, дзе 10 чэрвеня 1562 г. быў выдадзены «Катихисіс, то ест наука стародавная хрістіанская от Светого Писма, для простых людей языка руского, в пытаніах и отказех собрана». «Катэхізіс…» Буднага быў падрыхтаваны ў якасці дапаможніка для агульнага рэлігійнага навучання вернікаў, у тым ліку і дзяцей, а таксама для выкладання асноваў хрысціянскага веравучэння ў выглядзе пытанняў і адказаў. «Катэхізіс…» Сымона Буднага меў вялікі ўплыў на шырокія колы тагачаснага беларускага грамадства [4, c. 139].

Мастацка-літаратурная і перакладчыцкая спадчына багаслова і літаратара Зізанія (?– 1634 гг.) з’яўляецца неацэннай каштоўнасцю ў гісторыю беларускай, украінскай і рускай літаратуры і культуры. Яго вучэбная кніга, падрыхтаваная да выдання ў Бярэсці, пад назвай «Азбука з Лексісам» (1596 г.) прынесла славу і аўтарытэт вучонага-лінгвіста. «Азбуку…» можна ўмоўна падзяліць на тры састаўныя часткі: 1) матэрыял, які вучыць чытанню і пісьму, 2) дапаможны лексічны матэрыял і 3) палемічныя тэксты царкоўнага характару разам з малітвамі, дзякуючы чаму кніга магла актыўна выкарастоўвацца як у царкоўным, так і ў свецкім навучанні.