Мәдениеттану пәнінің негізгі мәселелері мен міндеттері. Мәдениет ұғымы және құрылымы

1 Тақырып. Мәдениеттану пәнінің негізгі мәселелері мен міндеттері. Мәдениет ұғымы және құрылымы

1. “Мәдениет” термині қазақ тіліне қай тілден енген?

 1) Орыс

 2) Парсы

 3) Грек

 4) Араб +

 5) Үнді

2. Араб тілінде «мадан, маданият» термині қандай мағынаға ие?

1) Қалалық, шаһарлық +

2) Білімді, оқыған

3) Кемелденген

4) Топырақты өңдеу

5) Рухани

3. Батыс әдебиетінде мәдениетке 257 анықтама берген  мәдениеттанушылар:

А) А. Кребер және К. Клахкон +

В) Вернадский В.И.

С) Парсонс

Д) В.Парето және А Фарж

Е)Л.Морган және А.Тойнби

4. Төмендегілер арасында “Мәдениет” ұғымын қайсы анықтама толығырақ бейнелейді?

 А) Мәдениет –құндылықтар жүйесі

В) Мәдениет –материалдық және руханилықтың қосындысы

С) Мәдениет дегеніміз салт –дәстүрлер жиынтығы

Д) Мәдениет –рухани мұра

Е) Мәдениет –адамның дүниені саналы өзгертуі мен өзін де өзгертуі, өзіндік болмыс тәсілі, әрі шығармашылық рухының көрініс табуы. +

5. Этимологиялық тұрғыдан гректің «сulture» термині қандай бастапқы мағына береді:

1. Жерді өңдеу, топырақтың құнарлығын арттыру +
2. Рухты, жанды жетілдіру. Адам ақылының қабілеттерін дамыту
3. Ғарыш пен қоғамда үйлесімді өмір сүруші ізгі және білімді адамды тәрбиелеу.
4. Культ сөзінің сакральдік мәні - адамның шығармашылығы мен жаратушылығын рухани діни негіздермен байланыстыру
5. Білімді ұрпақты жетілдіру және дамыту.

6. Аталғандардың қайсысы “Мәдениет” ұғымының құрамына енбейді:

 А) Өнер

В) Дін

С) Жұлдызды аспан +

Д) Әдеп

Е) Білім

7. О.Шпенглер бойынша мәдениеттің «фаусттік типі» қайсы мәдениеттің ерекшелігі:

А) Вавилон мәдениеті

В) Қытай мәдениеті

С) Батыс Еуропа мәдениеті +

Д) Маия мәдениеті

Е) Мысыр мәдениеті

 8. Мәдениеттер типологиясының тұйық шеңберлік (циклдік) теориясын ұсынған мәдениеттанушылар?
А) Д. Вико, Н. Данилевский, О. Шпенглер, А. Тойнби  +

В) Н. Данилевский, Н. Бердяев, А.Шопенгауер

С) Д. Вико, Гердер, Гегель

Д) Ф. Ницше, А. Шопенгауер, К. Маркс

Е) Л.Г. Морган,  Э.Тайлор, Ф. Энгельс.

9. Мәдениетті түсінуде «белдеулік уақыт» концепциясын ұсынған философ:

А) О.Шпенглер

В) А.Тойнби

С) Ж.Ж.Руссо

Д) К.Ясперс +

Е) Н. Данилевский

10.Мәдениеттің қызметтеріне не жатпайды?

 Ақпараттық қызмет

 Адамды қалыптастыру

 Жалғастық, мұрагерлік қызметі

 Танымдық қызмет

 Қиратушылық қызмет ++

Тақырып  2.  Тіл және мәдениет. Мәдениеттің тілі

1. Тіл (сөз) мәдениетінің мағынасын барынша толық айқындайтын жауапты табыңыз:

1. Әдеби тілдің ауызша түрлеріне тән нормаларын игеру, тілдік амал-тәсілдерді айтылатын ойдың мақсатына сай орнымен қолдана білу, сөйлеуде мәдениеттілік, әдептілік таныту. +
2. Ойды дұрыс, әдемі және нақты жеткізе білу.
3. Шешендік өнерін меңгеру, әдебиеттік нормаларды толық және жетік игеру.
4. Тілге құрмет, тіл ғылымын дамытуға үлес қосу.
5. Массмедиа құралдарында белсенділік танытып, жан-жақты негізделген пікірлер қалдыру.

1. Мәдениеттің тіліне жатпайтын құбылысты атаңыз:

1. Математикалық теңдеулер
2. Домбырада тартылған күйдің үні
3. Леонардо да Винчидің «Мона Лиза» картинасының мағынасы
4. Жол белгілері
5. Жануарлардың қауіп туғанда білдіретін белгілері +

1. Қазақ тіл білімінде Сөз (тіл) мәдениетінің мәселелерін қайсы ғалымдар мен жазушылар зерттеген:

1. А. Байтұрсынұлы, М. Балақаев, Р. Сыздықова +
2. А. Құнанбаев, Ш. Құдайбердиев
3. М. Жұмабаев, М.Мағауин, Ә. Кекілбаев
4. М. Әуезов, Ғ. Мүсірепов, Ш.Мұртаза
5. Ғ. Мұстафин, С. Мұқанов, Ә. Нұршайықов

1. Кенестік орыс тіл білімінде Сөз мәдениетінің теориялық мәселелерін зерттеген ғалымдарды атаңыз:

1. Л. В. Щерба, В. В. Виноградов, Г. О. Винокур +
2.  А.А. Реформатский, А.А. Потебня
3. Е.Д. Поливанов, Б.Л. Иомдин
4. А.М. Кондратов, В.А. Аврорин
5. Ю.Д. Апресян. И.М. Дьяконов

1. «Тіл – болмыстың үйі», - деп тілдің философиялық мәнін айқындаған философты атаңыз:

1) Л.Уайт

2)  М. Хайдеггер +

3) А.Тоффлер

4) А.Тойнби

5) П.Сорокин

6. «Тіл - адам рухының көрінісі, танымның бейнесі, адам жанының тереңінен шымырлап шығатын, сөйтіп оның бүкіл болмысына қан жүгіртетін халықтық энергия», - деп тілдің мәндік маңызын ерекше айқындаған ғалым: