Қазақстан мемлекеті

Қазақстан мемлекеті. Ең мықты этникалық тобырлар жиналған елдегі 2022 жылдың алғашқы күндері, яғни 2-10-ыншы күндер аралығы... Қазақстан атты 30 жылдық тарихы бар мемелекетімізде тарихта үлкен ізі қалардай оқиға болды. Билікпен кикілжіңге түскен, ортаға шығып шегін тарқатқан қазақ халқы, тосыннан тап берген террористтік шабуылы(тосындығы кімге мәлім болды), біз білмейтін билік арасындағы стратегиялық ойын, жаппай бассыздық, халықтың өзін өзі тонауы, әлеуметтік экономикалық ауытқулық, үкіметтік құлау, шетінен шығындалған халық. Бұл тарихи оқиға тарихта ресми түрде мемлекеттік төңкеріліс деп аталды, халық арасында қаңтар оқиғасы атауын алды.  Бұл шерулер қайдан басталды, бұған не себеп болды, кімнің әрекеті, алды-артқы салдары не болмаққа керек?

     Алғышарты қайда болды және не үшін бұлай болды? Ең алғаш ойға келер сұрақ. 02.01.2022. Жаңаөзен қаласында халық аяқ асты 50 теңгеден 100 теңгеге дейін көтеріліп кеткен қара сұйық байлығымыз сұйытылған табиғи газ үшін басқару органдарына деген наразылықпен шықты. Жаңаөзеннің басты  құндылығы болғннан әрине, халық бұндай жағдайды күтпеді. Шеруге шықты. Автөкөлік жолдарын қарапайым халық бөгеп алған болатын. Ашудағы халық,жағдайды уақыт өткен сайын өршіте түсті.Интернет желісі арқылы мың қауөсек тарады. Әр құлаққа жетті жағдайы. Бірақ, газдыңда түсер деген сыбысы жоқ. Жағдай ушығып, халық барлық қазаққа үндеу жариялағандай болды. Әрине, халықтың бұл әрекетін түсінуге болады:бұл шикілік Жаңаөзенде әуелден бар тұғын. 1989,2011 жылдарда еңбек дауына байланысты байлық көзінде ақшамен мәселе болуына байланысты көтерілістер мен адам шығындары болып еді. Сабақ ала алмады бұл оқиғаданда. Менің ойымша кішкене тарихқа көз алу мен ақылмен әрекет ету , органдарда себеп салдарға мән беру, басты адамының шешімін ғана емес бағынатынның да шешімін қарастыру керек   еді. 

     03.01.2022. Жаңаөзендіктердің жағдайын әлеуметтік желі арқылы бақылаған еліміздің басқа қалаларында да қолдау көрсеткендейін жиындар басталды. Мегаполистерде әсіресе орталық алаңдарда , жиын өтеді ау деген жерлер жабылды. Әрине, сақтану керек, алдын алу керек. Премьер министрліктермен бұл әлеуметтік жағдайларды қарастыруға күштер жұмсалды. Бірақ, дұрыс түсіндірілмеген жұмыс нәтижелері, газдың бағасының түсуінің себебі айтылмауы жағдайды тек өршітті. Шымкент, Ақтөбе орталықтарында қолдау көрсетіп, қызу қандылар шыға басталды. Әрине бұны желінің желмегіне ергендер әрекеті деп ойлаймын. Нақтылап қарасақ шеруге шығушылардың 50 пайыз  не үшін жүргенінде білмейді. 

      04.01.2022. Жаңаөзен мен Ақтау қалаларының алаңдарында сұйытылған газ бағасын төмендетуді талап еткен жұрт тарқамай, шеруін жалғастырды. Оған әрбір жерден қолдамаққа келгент шерушілер саны тек көбейе түсті. Ақтөбе, Тараз қалаларында көтерілісшілер саны күрт өсіп олар әскери шепті де бұзып, әкімшілік мекемелерге қарай беттеді. Әрбір аймақтан 100 деп адамадар қамала басталды.Келіссөз жүргізбекші органның әр қайсысын жерден алып жерге салды халық. Халық арасында араңдатушылық көбейді. Бұған назарын аударған президент дереу іске көшпекші болды. Жұртты қоя мемлекеттік қызметкерлер бір біріне әр таяғын сілтеп әркімнің отставкасын ұсынып отырды. Дәл осындай ситуацияда, істің ушғуына жол бермей билік басындағылар ұжымдасып халықпен дұрыстап жұмыс жасау керек еді. Екі мәселені қатар ала үлкен опық жеді.Өз арасында бөліну мемлекеттік органдар үшін өрескел қателік болды деп есептеймін. Менің ойымша елдегі ауызбіршіліктің жоғалуын біреулері күтіп ақ отырғандай, ал біреуі сондағы бізді басқармақшы осы ма деп мысқылданғандай. 

      05.01.2022. Бар сұмдық басталған күн. Ішкі алауыздықтың шешіле алмауы үкімет отставкасына әкелді(мүмкін мұнысы да дұрыс болар). Ішкі кадрлық өзгерістер көп болды. Төтенше жағдай енгізілді. Ең сұмдығы, өзі ыза халыққа салдарды ойлаған жоғары жақ интернет желісін өшіріп, телефон байланысы нашарлатты.Меніңше бұл отқа май құйғанмен тең болды. Нұр-сұлтан, Ақтөбе, Алматы сияқты қалаларда төтенше жағдай режимі енгізілді. Жаппай орын алған тәртіпсіздік  барысында шулы гранаталармен, улы газды гранаталар атылды. Бұл халыққа деген соғыс ашқанмен тең болды. Коменданттық сағат енгізілгенді. Біреуі үйінде отырды, біреуі көшеде болды. Сұмдық ең дегені Алматы қаласында орын алды: алдымен базар маңында мәселеге мәселе қоса қымбатшылық мәселесімен дөрекі түрде шерушілер шықты.Оларға қарсы шулы гранаталар қолданылды. Мемлекет айнасы болып жүрген Нұр Отан ғимараты тіптен өртке орады. Бір тобыр Алматы әуежайын басып алды. Алматы әкімдігіде өртке оранды.Мұндай үлкен көріністер арасында бейне күдіктіліер байқала бастады. Қарапайым наразы халықтан басқа, небір өзге ұлт өкілдері өте оптималды түрде шабуыл жасап жүрді. Назар аударғызбай қоймады. Ұжымдасып әрекет ету барысында, халықты еріте Алматыда 120дан астам көлікті аударып, 500-ге жуық нысанды жалпап-жаймап, жабайылана тонады. Қару жарақ қоймаларына да шабуыл жасалды. Әскерилерге қарсы өте жоғары деңгейдегі соғыс өткізе алды. Дайындық? Мүмкін! Басты күдік, дереу шара керек болатұғын. Не болсада президент шара қолдана алды. Президенттің жұмысын атқара алатындығына бір қазақ болып сеніп, құлақ салды. Бәрі тоқтап бір ойланып көрді. Елде артық кетіп бара жатқан халықтың өз әрекетін түсінуі де бір игі іс болды деп ойлаймын. Тоқтау сала білу үлкен жетістік болды. Халық арасында тәртіпсіздік шарықтау шегінен төмен құлдырай бастады. Бұл бір ақ күн ішінде болған төңкеріліс мемлекетке үлкен сабақ болды деген сенімдемін. Шындығын айтсам, адам өлімін ескермей, философиялық тұжырым жасасам ауырлықты сезінбей келесі де әрекет жасамас алдын ойланасың...