ГМО тууралуу коркунучтуу далилдер

ГМО тууралуу коркунучтуу далилдер

Ар бир адамды суроо кызыктырат: генетикалык жактан модификацияланган тамак-аштарды колдонуу асыл тукум ыкмаларынан алынган кадимки тамак-аштарды колдонууга салыштырмалуу ден-соолукка кошумча коркунучтарды жаратабы? Белгилей кетсек, ГМО продукциялары жөнөкөй продукциялардан генетикалык жактан өзгөртүлгөн ДНКнын жана адамга жат белоктордун болушу менен айырмаланат.

Чет элдик ДНК таза гипотетикалык түрдө дененин клеткаларына же ичеги микрофлорасын (микрофлора) түзүүчү бактерияларга киргизилиши мүмкүн деп эсептелет. Бирок, тамак сиңирүү трактына кирген ДНК бөлүнүүгө дуушар болот жана белокторду коддоо үчүн касиетин жоготот.

Ошентип, мисалы, балыктын, эттин, өсүмдүк азыгынын көп сандагы ДНКсы, адамдарга жат, тамак сиңирүү трактына кирет. Бирок, адам клеткаларынын же ичеги микробиотасынын генетикалык касиеттерин өзгөртүү жагынан эч кандай кесепеттери пайда болот. Чет элдик ДНК дененин клеткаларынын геномуна киргизилип, чет өлкөлүк протеинди өндүрүүгө алып келерин далилдеген изилдөөчүлөрдүн бардык аракеттери натыйжасыз болгон. Ошондой эле, мындай ДНКнын ичеги микробиотасынын бактерияларына кирип, алардын касиеттерин өзгөрткөндүгүн илимий жактан далилдөө мүмкүн болгон эмес.

Илимий изилдөөлөр көрсөткөндөй, GM организмдери бар тамак-аштарды жегенге байланыштуу эч кандай коркунуч жок. ГМ-организмдерди же алардын продуктуларын керектөөдөн илимге адамдын же жаныбарлардын ден соолугуна зыян келтирүү боюнча далилденген фактылар жок.

Чет белокторду жеп алуу коркунучу алардын уулуу таасири, организмдин ар кандай системаларына тийгизген таасири жана аллергиялык реакциялардын пайда болушу менен байланыштуу болушу мүмкүн. Ошондуктан, тамак-аш өнөр жайында белгилүү бир GM организмди колдонуудан мурун, анын коопсуздугуна комплекстүү экспертиза жүргүзүлөт. Белгилей кетүүчү нерсе, Европанын Азык-түлүк коопсуздугу боюнча агенттиги (EFSA) тарабынан жүргүзүлгөн бардык баалоолор GM-тамак-аш азыктарынын аллергендүүлүгүн көрсөткөн эмес. Ошентип, GM модификациясынын натыйжасында GM организминде протеиндердин өндүрүшү жеп жатканда терс таасирлерин тийгизиши мүмкүн деген гипотеза болгону менен, биомедициналык коопсуздукка баа берүү стадиясында алардын жоктугу кепилденет.

БИЛҮҮ МААНИЛҮҮ

ГМОнун зыяндуулугу боюнча бардык чуулгандуу жана катуу жарыяланган илимий иштер кылдат илимий анализден кийин далилденбеген деп табылып, айрымдары расмий түрдө илимий журналдардан алынып салынган. Бул, мисалы, француз молекулярдык биологу Жиллес-Эрик Сералинидин GM жүгөрүүнүн коркунучу боюнча изилдөөсү менен болгон. Ошол эле учурда, сапаты шексиз жана ар кандай GM азыктарынын коопсуздугу далилденген көптөгөн эмгектер бар.

ГМОну айыл чарбасында колдонуунун пайдасы

Заманбап илимий концепцияларга ылайык, GM өсүмдүктөрүн өстүрүү экономикалык жактан негизделген жана коопсуз. GM өсүмдүктөрүн жана GM жаныбарлардын породаларын өстүрүү азыктык баалуулугу, түшүмдүн жогорулашы, азык-түлүк коопсуздугу, пестициддердин азыраак колдонулушу жана антропогендик ишмердиктин табигый экосистемага тийгизген таасирин минималдаштыруу боюнча артыкчылыктарга ээ.

2013-жылы дүйнөдө биотехнологиялык өсүмдүктөрдүн айдоо аянтынын жалпы аянты 175,2 миллион гектарды түзгөн, бул Россиядагы айдоо жерлеринин бардык аянтынан көп экендиги муну далилдейт. 2013-жылы GM өсүмдүктөрү дүйнөнүн 27 өлкөсүндө, анын ичинде Евробиримдиктин 5 өлкөсүндө себилген. АКШ жана Россиядан башка