Ұлы дала аумағындағы мемлекеттіліктің қалыптасуы мен көшпелі және отырықшы мәдени аймақтардың өзара қатынастарының алғашқы кезеңдері

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

[pic 1]

                   География және табиғатты қорғау факультеті

                   Кафедрасы «Туризм және Мейрамхана ісі және қонақүй бизнесі »

СӨЖ

Тақырыбы: Ұлы дала аумағындағы мемлекеттіліктің қалыптасуы мен көшпелі және отырықшы мәдени аймақтардың өзара қатынастарының алғашқы кезеңдері.

                        Орындаған: Қуанышқызы П

                          Тексерген: Саилан Болат

Жоспар

1.Кіріспе

2.Ежелгі кезең

3.Темір дәуіріндегі ежелгі тайпалар

4.Қорытынды

Кіріспе

Көшпелілер өркениетінің құрамдас бөлігі болып табылатын қазақ мемлекетінің пайда болуы мен дамуының тарихы тереңде жатыр. Ежелгі қазақ тарихы сонау тас дәуірінен бастау алады. Ежелгі тас дәуірі адамзат тарихындағы ең маңызды кезеңдердің бірі. Бұл кезеңде адамның жерден бауырын көтеріп екі қолдың еңбек әрекетіне бейімделуі іске асты.Тас дәуірінде халықтар тастан жасалған құралдарды пайдаланып өмір сүрген.  

       Ғылымдағы қазіргі классификация бойынша, ежелгі тас дәуірі ұзақ-ұзақ үш хронологиялық дәуірлерге: ерте(палеолит), орта (мезолит), және кейінгі (неолит) деп бөлінеді. Бергі жылдары бұл ақпаратқа кейбір өзгерістер енгізілген. Бірқатар авторлардың пікірі бойынша: олар палеолитті екі дәуірге- ежелгі дәуір мен кейінгі дәуірге бөліп, мусьте мен кейінгі палеолит арасына меже қояды.

       Б.з.б 2800-900ж.ж. тас дәуірін қола дәуірі басады. Қоладан істелінген құралдар еңбек өнімділігін тездетуге ықпалын тигізді. Көшпелілер қола балқыту ісінде өзіндік жеңіске жетті. Сонымен қоса Еуразия жеріндегі қола дәуірнің жетістіктері Андрон мәдениеті деп аталады.

Андрондықтар мұрынды келген, көздері үлкен, кескін-кейіпі ірі, дене құрылысы қатты, жігерлі адамдар болған.

Біздің әлеметтік түр келбетіміз дәл осы Андрон тайпаларын бастау алады.

ЕЖЕЛГІ КЕЗЕҢДЕГІ ТАЙПАЛАР

Сақтар б.з.б 1 мыңжалдықта Орта Азия мен Қазақстан жерін мекен еткен ежелгі тайпа. “Сақ” сөзінің мәні: Парсы жазбаларында “құдіретті еркектер”, Иран жазбаларында”жүйрік атты турлар”, Грек авторларында “азиялық скифтер” деп атады. Сақ қоғамында әйелдерді құрметтеп, қастерлеген. САҚ әйелдері тайпа көсемі болып та сайланатын. Мысалы, сақтардан патшайым Томирис пен Заринаны атауға болады. Сақ тайпасы жауынгерлер, абыздар, малшылар мен егіншілер деп аталатын үш топтан тұрды. 

[pic 2]

Үйсіндер сақтардан кейінгі Жетісуда мекен еткен қуатты тайпа. Үйсіндердің билеушісі “Гуньмо” деп ал астанасы “Чегу-чен” деп аталды. Үйсіндер кәсібі даму ерекшелігіне Жетісудың географиялық орны көп әсерін тигізген. Мұндағы ерекшелік мал кәсібі мен егіншілікпен ұштастырып жүргізіледі.

     Б.з.б 3 мыңжылдықтан бастап Қазақстан жерін ірі тайпалардың бірі-қаңлылар. Қаңлылар туралы көп деректер Қытай жазбаларында кездеседі.  Қытай деректеріндегі Чжан Цяньнің хабары бойынша қаңлы тайпаларының халқық саны-600мың, жауынгер жасақтарының саны-120мың адам. Қаңлы тайпасының орталғы- Битян қаласы. Қаңлылар өз ішінде үлкен 3 мәдениетке бөлінеді. Олар: Қауыншы, Жетіасар, Отырар-Қаратау мәдениеттері.