Картографиялық проекциянын жалпы керегі, және проекцияларды ажыратуы
Автор: r.almas • Февраль 26, 2023 • Реферат • 2,227 Слов (9 Страниц) • 184 Просмотры
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті География және табиғатты пайдалану факультеті География,жерге орналастыру және кадастр кафедрасы
Картографиялық проекциянын жалпы керегі, және проекцияларды ажыратуы
№2 СӨЖ
Орындаған: Рахметов А. Ж.
Тексерген: Асен Н.Қ.
Алматы, 2023 жыл[pic 1]
[pic 2]
[pic 3]МАЗМҰНЫ КІРІСПЕ 3
- Картографиялық проекциялар туралы түсінік 4
- Бұрмалану сипаты бойынша проекцияларды жіктеу 4
- Картографиялық проекция теориясының дамуы 7
- Картографиялық проекция теориясы 6
- Топографиялық карталар 6
- Картографиялық проекцияларды таңдау және қолдану ………… ..9
ҚОРЫТЫНДЫ 10
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 11
[pic 4]
КІРІСПЕ
Білімнің көптеген салалары сияқты, қазіргі картография мен географияның ғылыми бастаулары ежелгі Грециядан бастау алады. Гректер жердің сфералық пішінін орнатып, оның өлшемдерін есептеді. Олар алғашқы картографиялық проекцияларға және меридиандар мен параллельдердің ғылыми қолданысқа енуіне ие.
Грецияда географиялық білімнің дамуына отарлау қозғалысы ықпал етті. Бұл Пиреней түбегінің шығыс жағалауынан Қара теңіздің солтүстік жағалауына дейінгі кең кеңістікте грек колонияларының пайда болуына әкелді. Бұл колониялар гректерге белгілі бүкіл әлемге таралды. Географиялық білімнің одан әрі жинақталуына Александр Македонскийдің жорықтары көмектесті. (Б.з. д. 334 - 323 жж.), ірі географиялық ашылулармен бірге жүрді.
Картографиялық проекция теориясы (басқаша аты – математикалық картография) Жер эллипсоидын қағаз бетінде кескіндеудегі жіберілетін бұрмаланудың барлық түрлерін зерттейді және өте аз бұрмаланумен ғана кескінделетін проекцияларды құру әдістерін қарастырады. Проекциялар ұсақ және орта масштабты карталар жасауға қолданылатындықтан, Жер эллипсоидысы бетінің сферадан айырмашылығы ескеріліп сфера жазықтығындағы карта белгілі бір радиус R мөлшерінде ғана бейнеленеді.Картографиялық проекциядағы меридиандар (А=const болған жағдайында) мен параллельдерден (В=const жағдайда) картографиялық тор құралады.
Жердің физикалық бетінен оны жазықтықта (картада) бейнелеуге көшу кезінде екі операция орындалады: жер бетін күрделі рельефімен жер эллипсоидының бетіне жобалау, оның өлшемдері геодезиялық және астрономиялық өлшеулер арқылы белгіленеді және эллипсоидтың бетін жазықтықта картографиялық проекциялардың бірі арқылы бейнелеу.
Картографиялық проекция-эллипсоидтың бетін жазықтықта бейнелеудің математикалық анықталған тәсілі географиялық координаттар, жер эллипсоидының нүктелері және жазықтықтағы сол нүктелердің тікбұрышты координаттары арасындағы аналитикалық байланысты (сәйкестікті) белгілейді. Бұл тәуелділікті түрдің екі теңдеуімен көрсетуге болады:
x=f1 (жылы, L), ж=f2 (жылы, L) картографиялық проекция теңдеулері деп аталады. Олар тікбұрышты координаттарды есептеуге мүмкіндік береді х, бейнеленген нүктеде географиялық координаттар бойынша В және L. .Мүмкін болатын функционалдық тәуелділіктердің саны, демек, проекциялар шексіз. Эллипсоидтың әрбір B, L нүктесі жазықтықта бір мәнді сәйкес келетін х нүктесімен бейнеленуі және кескіннің үздіксіз болуы қажет.
- Картографиялық проекциялар туралы түсінік
Эллипсоидтың бетіндегі кез-келген нүктеде екі өзара перпендикуляр бағыт бар (негізгі деп аталады), олар проекцияда бұрмалану эллипсінің үлкен және кіші осьтерімен сәйкес келетін өзара перпендикуляр сызықтармен бейнеленген (сурет. 1). Әлбетте, бұрмалау эллипсінде ең үлкен масштаб эллипстің үлкен осінің бағытымен, ал ең кішісі кіші осьтің бағытымен сәйкес келеді. Негізгі масштабқа қатысты көрсетілген негізгі бағыттар бойынша бұл масштабтар сәйкесінше А және б арқылы белгіленеді. Жалпы айтқанда, негізгі бағыттар элементтер меридиандар мен параллельдерге сәйкес келмеуі мүмкін (және олардың проекциядағы бейнесі). Бұл жағдайда меридиан мен параллель шкалалары сәйкесінше m және n арқылы белгіленеді. [pic 5]
...