Мафхум, мохият ва накши таъмини бехатарии озукаворӣ дар иктисоди миллӣ

Мафхум, мохият ва накши  таъмини бехатарии озукаворӣ дар иктисоди миллӣ

Нақшаи кор:

Сарсухан..............................................................................................................3-5

1. Мафҳум ва моҳияти амнияти озуқаворӣ.....................................................6-18

2. Нишондиҳандаҳои амнияти озуқаворӣ......................................................19-26

3. Танзими давлатии таъмини бехатарии озуқаворӣ....................................27-34

Хулоса...............................................................................................................36-38

Руйхати адабиёт...............................................................................................39-40

Сарсухан

         Муҳимияти омӯзиши мавзӯъ. Омӯзиш ва таҳлили муамоҳои амнияти озуқаворӣ яке аз самтҳои серталаби илми муосири иқтисодии  Тоҷикистон мебошад. Чунин таваҷҷӯҳи ҷиддӣ ба ин мушкилот аз чанд ҳолат вобаста аст. Таъмини аҳолӣ бо озуқаворӣ унсури асосии амнияти иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва сиёсии давлат мебошад. Кишоварзӣ, ки амнияти озуқавории кишварро таъмин мекунад, дар системаи иқтисодиёти миллӣ ҷойгоҳи муҳимтарини ташаккулдиҳандаи сохторро ташкил медиҳад, дар он соли 2019 21,1% ташкил медиҳад.  Амнияти озуқаворӣ дар ҳама зуҳуроти он қобилияти ин маҷмӯаро барои таъмини тавозун ва устувории рушди иқтисодӣ инъикос мекунад. Танҳо дар шароити мавқеи устувор дар бозори дохилии озуқаворӣ, давлат метавонад сиёсати мустақили дохилӣ ва хориҷиро пеш барад. Ҳолатҳои номбаршуда зарурати пешакӣ гузаронидани таҳқиқоти иқтисодӣ дар соҳаи амнияти озуқаворӣ  ва  инчунин таҳлили моҳияти иқтисодӣ ва аҳамияти онҳо барои некӯаҳволии аҳолиро муайян мекунад. Аҳамияти таҳқиқот ҳам бо омилҳои дохилӣ ва ҳам бо омилҳои беруни муайян карда мешавад. Дар баробари ин, бо дарназардошти дараҷаи афзояндаи иштироки давлат дар равандҳои байналмилалӣ, дар айни замон, маҳз омилҳои иқтисодии берунӣ дар таъмини кишвар ва аҳолии он бо захираҳои зарурии озуқаворӣ барои такрористеҳсол ва зиндагӣ муҳимтар мешаванд. Дар навбати худ, ҷанбаи асосии дохилии мушкилот ҳолат ва динамикаи маҷмааи агросаноатии кишвар мебошад, ки дар робита бо он бо назардошти таҷрибаи ҷаҳонӣ, шаклу механизмҳои гуногуни танзим ва дастгирии комплекси агросаноатӣ ва истеҳсолкунандагони маҳсулоти кишоварзӣ аз ҷониби давлат, ки дар шароити муосир ҳамчун кафили асосии дастгирии моддии пешрафт дар соҳаи кишоварзӣ ва мувофиқан, системаи амнияти озуқаворӣ дар маҷмӯъ хидмат мекунад. Дар партави амалишавии “Стратегияи рушди милли  то соли 2030” проблемаи амнияти озуқаворӣ дар Тоҷикистон,  рӯз то рӯз бештар мавриди баррасӣ қарор мегирад ва ҳалли таъҷилиро талаб мекунад.

           Сатҳи омӯзиши масъала. Шумораи зиёди нашрияҳо ва таҳқиқоти олимон ва мутахассисони ватанӣ ва хориҷӣ аз рӯи аҳамияти худ ба масъалаҳои амнияти озуқаворӣ бахшида шудаанд. Дар байни олимони хориҷӣ М.Мазойер, У.Лиферт, Т. Малтус, М.Трейси, Э.Рейнерт, ки асосҳои умумии назариявӣ ва принсипҳои методологии омӯзиши проблемаи амнияти озуқавориро гузоштанд.

          Воситаҳои методологии баҳодиҳии сатҳи амнияти озуқаворӣ дар асарҳои  олимони зерин баррасӣ карда шуданд: А.А. Лысоченко, Т.Ф. Рябова, Л. Чешинский ва дигарон мебошанд.

          Дар  фазои дохилӣ муҳақиқон чун Ашуров И.Д, Асроров И.Я, Азизов Ш.С, Раҳматов Х.Б, Гулов И.М ва монанди инҳо оид ба амнияти озуқаворӣ ва мақоми он дар ҷомеа, инчунин нақши он дар раванди ташаккули ҷомеа ва давлат тадқиқотҳо гузаронидаанд.

        Сарфи назар аз шумораи кофии асарҳо оид ба амнияти озуқаворӣ, аксарияти онҳо ба ҷанбаҳои алоҳидаи масъала бахшида шудаанд, дар ҳоле ки маҷмӯи омилҳои таъсиррасонандаи амнияти озуқаворӣ дар Тоҷикистон аз ҷониби муҳаққиқон баррасӣ нашудааст ва аз ин рӯ, зарурати омӯзиши минбаъдаи ин мавзӯъ бо дарки донишҳои ҷамъшуда бо нуқтаҳои такмили сиёсати кишоварзии Тоҷикистон  ва таъмини амнияти озуқавории кишвар  баррасӣ шавад.