Њаммиёни мобилї дар давлатњои хориљї ва исифодабарии он дар Љумњурии Тољикистон

ДОНИШКАДАИ ТЕХНОЛОГИЯ ВА МЕНЕЉМЕНТИ ИННОВАТСИОНЇ ДАР ШАЊРИ КЎЛОБ

КАФЕДРАИ ТЕХНОЛОГИЯЊОИ БАРНОМАСОЗЇ ВА ТЕХНИКАИ КОМПЮТЕРЇ

Њаммиёни мобилї дар давлатњои хориљї ва исифодабарии он дар Љумњурии Тољикистон

УСМОНОВ ФИРДАВС

E-маil: arsenal-2011@list.ru   тел: 918757595

         Пешрафти илму технология дар замони муосир ба ќуллаи баланд расида истодааст, ки имконият медињад њар як фард аз васоити технологияњои иттилоотї, дар кору фаъолят њамарўза васеъ истифода намояд. Технологияњои иттилоотї на танњо дар самти информатика, балки ќариб дар тамоми соњаи њаёти мо истифода карда мешаванд. Гарчанде, ки дар Љумњурии Тољикистон технологияњои иттилоотї дар њама соња ба таври зарурї истифода нашавад њам вале дар онядаи наздик мо ба он рў меорем. Таљрибаи давлатњои пешрафта нишон дод, ки компютер, интернет ва технологияњои иттилоотї дар кору фаъолияти онњо самараи бештаре оварда истодааст. Аз ин рў дар маќолаи мазкур якчанд љињати фоидаовари технологияњои иттилоотиро дарљ менамоям, ки солњои наздик дар Љумњурии Тољикистон тараќї мекунад ва мо бояд аз имрўз ба он тайёр бошем, ки мутахасисони тољик низ аз уњдаи истифодаи технологияњои навин баромада метавонанд. Маќсади маќолаи мазкур ин фањмонидан ва истифодабарии технологияњои компютерї дар мисоли њаммиёни мобилї мебошад. Дар замони муосир мо ба якчанд пешравињои иттилоотї ноил гаштем аммо тафаккури одамон ба ин мутобиќат намекунанд, зеро бисёре аз кормандони муассисањои давлатї дар даврони иттињоди шуравї тањсил намуда соњиби ихтисосњои гуногун гаштаанд. Бояд ќайд намоям, ки аксарияти  истифодабарандагони техникаи компютерї дар Љумњурии Тољикистон  аз сиини 15 то 45-ро ташкил медињанд. Аз ин лињоз барои онњо фањмонидани самтњои гуногуни техникаи компютерї он ќадар душвор нест. Ин нишондод дар давлатњои хориљї аз синни 7 то 65 мебошад, ки барои аксари онњо иловагї хондан лозим намешавад яъне аз синни хурди ба компютер сару кор мегиранд. Аз ин љо бармеояд, ки давлатњои хориљї алакай технологияњои компютериро дар зиндаги васеъ истифода бурда истодаанд, самараи хуб дода истодаанд. Масалан дар баробари соњаи тиб, саноати вазнин, илмњои даќиќ, ва дигар самтњо дар самти иќтисодиёт низ технологияи компютерї васеъ истифода шуда истоодааст, ки намунаи он пулњои электронї ва њаммиёни мобилї мебошанд. Дар ин самт дар њориља аз солњои 80-уми асри гузашта сар карда то имрўз ба ќулаи баланд расидаанд.

Пулњои электронї – ин пулњое мебошанд, ки дар шаклї раќами дар суратњисобњои компютерњои бонкњо нигоњдорї мешаванд, дар шабакањои ин бонкњо интиќол дода мешаванд.

Бояд ќайд кард, ки дар маълумотњои интишории Бонки марказии аврупої ба назарияи инкишофи системаи пулњои электронї диќќати калон додаанд.  

Дар маърузаи њисоботї оид ба пулњои электронї, ки њануз моњи августи соли 1998 нашр шуда буд омадааст: «пулњои электронї њамчун нигоњдорандаи ќурби пулї бо ёрии таљњизотњои техникї, метавонанд дар пардохтњо на танњо ба манфиати бонкњо балки ба манфиати ширкатњо низ васеъ истифода шаванд».  

Маќсади пайдошавии пулњои электронї ин таъми намудани дастгирии амалиётњои тиљратї дар интернет мебошад, ки дар он љо истифодаи пулњои наќд ѓайри имкон аст.  Бо ин маќсад метавон гуфт, ки пулњои электронї муккамалгардонии пули наќд дар амалиётњои тиљоратї дар интернет пешбинї шудааст.

Умуман пулњои электронї ду хосияти асосї доранд, аз якдигар фарќ мекунанд. Аввал хосияти физикї, ки ба даст ќапида мешаванд инњо smart-кортњо ки дар онњо пулњои электрониро нигоњ доштан мумкин. Smart-кортњо ба кортњои ќарзї (кредитї) монандї доранд аммо дар smart-кортњо як компютер љойгир карда шудааст, яъне протсессор, хотира, барнома ва таљњизоти дохилкунї ва хориљкунї. Њамаи ин дар як микросхемаи хурд љойгир карда шудаанд ва аз корти ќарзї арзиши баландтар доранд.