Қазақстанда сүт өндірісін дамыту түралы талдау

ҚАЗАҚСТАНДА СҮТ ӨНДІРІСІН ДАМЫТУ ТУРАЛЫ ТАЛДАУ

Мақалада қолданыстағы мемлекеттік даму бағдарламалары, статистикалық агенттіктер мен сүт кәсіпорындарының мәліметтері негізінде Қазақстандағы сүт өндірісіне талдау жасалады. Сүт өндірісін дамытудың негізгі бағыттары стратегиялық даму жоспарларын, саланы және нақты кәсіпорынды мемлекеттік қолдауды ескере отырып берілген.

Түйінді сөздер: сүт өндірісі; мемлекеттік даму бағдарламалары; мемлекеттік қолдау; субсидиялау.

Қазақстандағы барлық ауылшаруашылығы сияқты сүт өндірісін дамыту мемлекеттік дамудың әртүрлі стратегиялық бағдарламаларына негізделген.

Олардың ішіндегі ең маңыздылары:

1. «Қазақстан-2050» стратегиясы, онда ауыл шаруашылығын мемлекеттік қолдау көлемін 2020 жылға қарай 4,5 есе, ал 2050 жылға қарай елдің ЖІӨ-де ауылшаруашылық өндірісінің үлесін 5 есе арттыру жоспарлануда.
2. Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары, онда 2020 жылға дейін агроөнеркәсіптік кешендегі еңбек өнімділігін кемінде 4 есе арттыру, 1800 мың гектар алқаптағы суармалы жерлердің суару жүйесін дамыту, реконструкциялау және модернизациялау арқылы суармалы сумен қамтамасыз ету, суару қарқынын төмендету жоспарланған орташа республикалық көрсеткіштен 980 текше метрден. метр / га 8500 текше метрге дейін. м / га, суармалы алқаптың 5% -ында тамшылатып суару жүйелері мен суды үнемдейтін басқа технологияларды енгізу.
3. Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2013-2020 жылдарға арналған «Агробизнес - 2020» бағдарламасы, онда агроөнеркәсіптік кешен субъектілерін қарыздарды қайта қаржыландыру және қайта құрылымдау арқылы 2020 жылға қарай 4,5 есе субсидиялау арқылы ауыл шаруашылығын мемлекеттік қолдау көлемін ұлғайту жоспарланған емес жалпы сомасы 300 миллиард теңгені құрайтын 8 жылға жетпейтін мерзімге несиелер мен лизингке қол жетімділікті арттыру шаралары арқылы аграрлық секторда тартылған жеке несиелік қаражат көлемін 2 трлн. 2013–2020 жылдарға арналған теңге.

Бағдарламаны іске асыруға республикалық және жергілікті бюджеттерде 2013-2020 жылдарға арналған жалпы шығыстар 3 122,2 млрд. теңгені құрайды.

Қазақстан Республикасында сүт өнеркәсібін дамытудың 2020 жылға дейінгі бас жоспарына сәйкес, сүт өнеркәсібін дамыту үшін қажетті жағдайлар:

• жемшөп өндірісінің төмен құны;
• жануарлардың жоғары генетикалық әлеуеті және сақтау технологиясын сақтау;
• нарықтардың болуы.

Сүт саласын дамытудың негізгі бағыттары:        

• номиналды қуаттылығы 1200 сауу немесе жалпы сиымдылығы 24000 сиыр болатын 20 өнеркәсіптік типтегі сүт фермаларын салу;
• жылына отбасылық типтегі 2000 ферма, оның ішінде жылына жалпы көлемі 689 мың тонна сүт беретін 187 мың сауу басы бар ферма құрылысы;
• 100 сүт фермасының қуаттылығын арттыру және модернизациялау, онда сүт тұқымының өсуі 23,3 мың бас болады, бұл сүт өндірісінің 74 мың тоннаға өсуін қамтамасыз етеді;
• қолда бар малдың өнімділігі мен ауылшаруашылық кәсіпорындарында және жеке қосалқы учаскелерде өндірілетін сүт көлемін 750 мың тоннаға арттыру.

Берілген міндеттерді орындау үшін:

• инвестициялық субсидиялар (жобалардың өтелу мерзімін қысқарту және олардың инвестициялық тартымдылығын арттыру үшін тек басым бағыттар бойынша бөлінеді);
• АӨК субъектілерінің несиелерін сақтандыру және кепілдік беру (жобаны іске асыру үшін қажетті мөлшерде кепілзаттың болмауы мәселесін шешу үшін);
• агроөнеркәсіптік кешендегі несиелердің барлық түрлері бойынша сыйақы ставкаларын субсидиялау (екінші деңгейлі банктер мен агроөнеркәсіптік кешен үшін басқа несиелік ұйымдардың коммерциялық несиелерінің болуын қамтамасыз ету үшін);
• асыл тұқымды субсидиялар (асыл тұқымды мал басы мен мал өнімділігін арттыру үшін);
• өндірісті субсидиялау (өнімнің өзіндік құнын төмендету үшін);
• ҒЗТКЖ енгізу және кеңес беру шығындарын қаржыландыру (фермерлердің біліктілігін арттыру).

«Агробизнес-2020» мемлекеттік бағдарламасы енгізілді. Қазақстандағы сүт өндірісінің жағымды жақтары мыналар: