Экономикалық көрсеткіштерді талдау

Экономикалық көрсеткіштерді талдау

1. Еңбек құралдарын пайдалану мен тиімділігін талдау

«СК ПромЭнерго » ЖШС-і сауда-саттық жұмыстарының барлық түрімен айналысады.

Сауда-саттық кәсіпорындарында еңбек құралдары (машиналар және құрал-жабдықтар, технологиялық функцияларды орындайтын көлік құралдары және т.б.) басты орынды алады.

Еңбек құралдарын талдаудың міндеті – кәсіпорын және оның құрылымдық бөлімдерінің еңбек құралдарымен қамтамасыз етілуін және оны пайдалану деңгейін анықтау. Сонымен қатар, негізгі еңбек құралдарын пайдаланудың тиімділігін арттыру жолдарын табу. Еңбек құралдарды талдау көбінесе олардың көлемі, динамикасы мен құрылымын зерттеуден басталады, «СК ПромЭнерго» ЖШС-гі еңбек-құралдарының құрылымына талдау 1-ші кестеде көрсетілген.

Кесте 1

«СК ПромЭнерго» ЖШС-нің еңбек құрал-жабдықтары

Еңбек құрал-жабдықтар Базистік жыл Есептік жыл Ауытқу

1.1.Нақты бары, бірлік 83 89 +6

1.1.Орнатылған, бірлік 29 44 +15

1.1.1.Қозғалыстағы, бірлік 18 28 +10

1.1.2. Қозғалысқа түспеген, бірлік 13 9 -4

1.2. Орнатылмағаны, бірлік 14 18

Бь иимсч -4

Еңбек құралдарды талдауда тек қана оның құрылымы мен динамикасын қарастырмай, техникалық жағдайын да есепке алу қажет. Еңбек қорының техникалық жағдайы оның тозу деңгейі, жаңартылуы, істен шығуы, өсуі, құрал-жабдықтардың шығарылу мерзімі деңгейімен сипатталады. Негізгі құралдар (еңбек құралдары) көптеген өндіріс құралдары бойынша пайдаланылады, қасиеті мен нысанын сақтай отырып, жанама түрде тозады, өзінің құнын жаңадан жасалған өнімге біртіндеп көшіреді. «СК ПромЭнерго» ЖШС-нің негізгі құралдарының техникалық жағдайын талдау 2-ші кестеде келтірілген.

Кесте 2

«СК ПромЭнерго» ЖШС-нің негізгі құралдарының техникалық жағдайы

№ Көрсеткіштер Өткен жыл Есепті жыл Ауытқу (+,-)

1 Негізгі құралдардың бастапқы құны, мың тг 117910 105061 -12849

2 Негізгі құралдардың тозу сомасы, мың тг 12849 12667 -182

3 Негізгі құралдардың қалдық сомасы, мың тг 105061 92394 -12667

4 Материалдық емес активтердің бастапқы құны, мың тг 151 127 -24

5 Материалдық емес активтердің тозу сомасы, мың тг 79 66 -13

6 Мүлік құны, мың тг 347310 412359 +65049

7 Тозу коэффициенті 0,11 0,12 +0,01

8 Жарамдылық коэффициенті 0,89 0,88 -0,01

9 Амортизацияның жинақталу коэффициенті 0,11 0,12 +0,01

10 Мүліктің нақты құн коэффициенті 0,30 0,22 -0,08

Зерттей келе «СК ПромЭнерго» ЖШС-де өткен жылы барлық негізгі құралдардың 11%-ы тозып, қалған 89%-ы пайдалануға жарамды болды. Ал есепті жылда бүкіл негізгі құралдарды 12%-ы тозса, ал 88%-ы пайдалануға жарамды болды. Бірақ, мұнда тозу коэффициенті өткен жылмен салыстырғанда 10%-ға ұлғайып отыр. Ол егер кәсіпорын осы позицияны ұстап отырса, онда өзінің негізгі құралдарын дұрыс басқарады деген шешім шығаруға болады. Енді еңбек құралдарын пайдалану тиімділігіне талдау жүргізейік, ол 3-ші кестеде келтірілген.

Кесте 3

«СК ПромЭнерго» ЖШС-нің еңбек құралдарын пайдалану тиімділігі

№ Көрсеткіштер Өткен жыл Есепті жыл Ауытқуы (+,-)

1 Өнімді өткізуден түскен табыс, мың тг 517119 502996 -14123

2 Таза табыс, мың тг -32491 2110 +34601

3 Негізгі құралдардың орташа жылдық құны, мың тг 11486 98728 -12758

4 Жұмысшылардың орташа тізімдік саны, адам 250 223 -27

5 Қор қайтарымдылығы 4,64 5,09 +0,45

6 Қор сыйымдылығы 0,22 0,20 -0,02

7 Қор