Л.В.Канторович- математика мен экономика саласына үлес қосқан, ұлы тұлға

                                                                                   Молдыбаева Аяжан

                                                                                   Кадастр 18-04

                                                                                   Жер ресурстарын

                                                                                   пайдаланудың экономико-

                                                                                   математикалық әдістері

                                                                                   1-апта

Л.В.Канторович- математика мен экономика саласына үлес қосқан, ұлы тұлға.

Жоспар:

I.Кіріспе бөлім.

II. Өмірбаяны.

III. Ғылыми жұмыс.

IV. Негізгі жұмыстар.

V. Ұлы тұлға туралы естелік пен марапаттары.

VI. Пайдаланылған әдебиеттер.

I.Кіріспе.[pic 1]

     Леонид Витальевич Канторович (6 (19) қаңтар 1912, Санкт-Петербург -7 сәуір 1986, Мәскеу) — кеңестік математик және экономист, сызықтық бағдарламалау жасаушыларының бірі.       "Ресурстарды оңтайлы бөлу теориясына қосқан үлесі үшін" Әлфред Нобельдің 1975 жылғы экономика бойынша сыйлығының лауреаты. Физика-математика ғылымдарының докторы (1935), КСРО ҒА академигі (1964), профессор. Леонид Витальевич Канторович өзінің математикаға және экономикаға қосқан күрделі үлесі арқасында  ХХ-дың ірі ғалымдарының тобына кірді.                                                        Л.В.Канторовичтің функционалдық талдау, есептеу математикасы, экстремалды есептер теориясы, функциялардың дескриптивті теориясы және жиындар теориясы саласындағы зерттеулері аталған математикалық пәндердің қалыптасуы мен дамуына әсер етті. Жаңа ғылыми бағыттарды қалыптастыруға негіз болды.

     Л. В. Канторович құқық бойынша, қазіргі экономикалық-математикалық бағыттағы негізін қалаушылардың бірі болып саналады, оның негізін сызықтық экстремалды есептердің теориясы мен модельдері құрайды.Бұл бағыт одан кейін басқа ғалымдардың еңбектерінде (ең алдымен Дж. Данцига) және аталған бағдарламалау алды. Бұл пәннің идеялары мен әдістері экономикада ғана емес, сонымен қатар физика,химия, энергетика, геология, биология, механика және басқару теориясында әртүрлі экстремалды және вариациялық есептерді қою және шешу үшін кеңінен қолданылады.

     Желілік бағдарламалау есептеу математикасы мен есептеу техникасының дамуына да елеулі әсер етеді. Леонид  Канторович экономикалық теорияда сызықты бағдарламалауды пайдалану үшін, өз еңбегін көп жасағаны сөзсіз.

II. Өмірбаяны.

     Леонид Канторович 1912 жылы дүниеге келген және венеролог-дәрігер Хаим (Виталий) Моисеевич Канторович (1855-1922) және тіс дәрігері Песи Гиршевна (Паулина Григорьевнаның) Закс (1874-1942) отбасында кіші бала болған. Оның ағасы Николай (1901-1969), кейіннен белгілі психиатр-дәрігер, медицина ғылымдарының докторы және әпкесі Лидия болды, кейіннен инженер-құрылысшы.

     Отбасы 1913 жылы сәулетші Я.З. Блувштейн(1878—1935) дәрігер Х.М.Канторовичке Барочная көшесіндегі № 6 салған үйінде тұрды. Азаматтық соғыс кезінде отбасы бір жылға Белоруссияға аттанды. 1922 жылы Леонид Канторовичтің әкесі қайтыс болып, анасының тәрбиесінде қалды.

     1926 жылы 14 жасында Ленинград мемлекеттік университетіне түсіп,бір жылдан кейін В.И. Смирнов, Г.М.Фихтенгольц және Б.Н.Делоне семинарларында белсенді ғылыми қызметін бастады.

     Математика факультетін бітіріп (1930), университеттің аспирантурасында оқыды. 1930 жылдан 1939 жылға дейін- оқытушы, содан кейін, Ленинград өнеркәсіптік құрылыс инженерлері институтының профессоры.

     1934 жылы 22 жасында ЛМУ профессоры болды, 1935 жылы оған диссертациясын қорғаусыз, физика-математика ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесі берілді.

     1938 жылы Л.В.Канторович Наталья Ильинаға үйленді, мамандығы бойынша- дәрігер. Олардың үш баласы болды-  қызы Ирина мен ұлдары Виталий және Всеволод, 9 айлық ұлы Виталий Ленинградтан эвакуациялау кезінде 1942 жылы қайтыс болды.

     1938 жылы шабу станоктарын тиімді пайдалану мәселесі бойынша фанер тресті кеңес берді. Л.В.Канторович сызықты тепе-теңдік және теңсіздік формасындағы шектеулердің үлкен саны болған кезде, көптеген айнымалылардың сызықтық формаларын максимизациялау есебіне тоқталатынын түсінді. Ол Лагранжды шешу үшін шешетін көбейткіштердің әдісін өзгертіп, осындай міндеттерге экономика проблемаларының орасан саны жететінін түсінді. 1939 жылы "өндірісті ұйымдастыру мен жоспарлаудың математикалық әдістері" жұмысын жариялады, онда экономика міндеттерін сипаттап, оларға ашық математикалық әдіс беріп, сол арқылы сызықты бағдарламалау негіздерін салды.