Жер серіктік бағдарлық жүйесіне шолу

КІРІСПЕ

GPS глобалды бағдарлық жүйелері, Navstar – ара қашықтық пен дәлділікті анықтайтын  бағдарлықлық жүйе  деген атпен атақты, бағдарлық  сигналды жіберуге арналады. Сол жіберілген сигналды әлемнің әр түкпірінен қабылдайды. Осы жүйелер АҚШ қорғаныс министірліктерінің қалауымен жасалған, ал ғарыштық аппаратты (КА) Rockwell International

компаниясы жасаған.

Осы сияқты қызметтерге арналған Ресейлік спутниктік бағдарлама жүйелері (СНЖ) ″Глонасс″ (Глобалды навигациялық спутникті жүйелер) Ресейдегі қорғаныстық министірлігі тапсырмасымен жасалған. Бірақ ол қазіргі кезде ешқандай шектеу қойылмай, әр бөлімдерге тұтынушыға арналған қызмет етеді.

GPS пен Глонасс архитектурсы бір-біріне ұқсас. Олар құрамы бойынша 24 КА- дан тұратын ғарыштық сегменттері, оның жұмыстарын бақылау барысында жерлердегі стансалар мен қолданушы сегменттері жатады. GPS/"Глонасс" жүйесінің барлығы автономды болады. Оларды орбитаның параметрі жерлердегі стансалардың көмектерімен бір айналымдағы период түрлерінде реттеліп отырады.

Жердегі стансалардың көмегімен (бір күнде 1-2-ден кем болмайтындай) баллистикалық сипаттамасы, КА-ның есептелінген қозғалыстар траекториясы ауытқуы сақталынатын, жеке өзінің борттық сағаты бір қалыпта сақталынады. Жергілікті стансалар, сондай-ақ, жасанды жер серігінің бортында орналасатын бағдарламалық аппаратурасының дұрыс істеліндегі реттелген ретпен отырады.

Координаттары анықтаулардың нақтылығы мен сенімдік бойынша басқа жасанды жерлердің серіктерімен бағдарламалық жүйелердің негіздері сипаттамасын олармен қатынастық құрушысының мүмкінділігі мен толықтылықпен жатады. Бағдар беретін жүйеде бағдарлы хабарламасындағы қолданушыға дейін жеткізлер қатынас құруды мүмкіншілік терминдерін түсіндіреді. Іс барысында бұл бағдарламалық ақпараттарды қолданушылық дәл және атақты бір-бірінен уақыт бойынша интервалдағы аралыққа жеткізуге болады.

Толықтылық жүйесінің өзіндегі қате функционалдануын айқындау және жұмыстары сипаттамасының ауытқуы кезіндегі ақпараттарды қолданушыға жетуін болдырмауымен сипатталады. Жүйелердің анық көрсеткішітері − бұл жүйесінің жұмыстарының бұзылуымен кезеңдері қолданыстағы бір рұқсаттылық уақыт интервалдары аралығында қолданушыларға қызмет ету ықтималдылығын қамтамасыз етеді.

1. Жер серіктік бағдарлық жүйесіне шолу

1. Орналасу орнын анықтаудың шынайы әдістері және бағдарлықда жасанды жер серігін қолдану

Ежелгі уақыттан бері саяхатшылар “жерлердегі өз орнымызды қалай білеміз.” деген сияқты сұрақты алып тартқан. Олар үшін орындарды анықтаудағы тасы, ағаштағы белгі, тауларда қызмет еткен. Құрғақтықта бағыттарды анықтау оңай болған, бірақ ол мұхит кеңістігін зерттей бастаған кезде, тек Күн мен Айды, жұлдызды қарай алмаймыз, ал бағыттарын анықтау сол күйдегідей қала берді. Бұл аспандағы объектісі «бағыт-бағдар» қызметтерін атқарады және жұлдыздардың бағытталу кезеңі басталады. Сондай-ақ ауа-райын анықтайтын зерттеушілердің қолында болмайды, сол себепті бағыт бағдарларды анықтау мәселесі өлім мен өмір арасында еді. Компастар пайда болған кезде бұл мәселелерді шеші оңайға соқты. Енді саяхатшылар ауа-райына тәуелсіз өз істерін атқара алады. Бұл да бәрібір жеткілікте емес болды.

Бағдарлықта жасанды жер серіктерін қолдану (әрі қарай ЖЖС). Қазіргі кезде радио кезеңі адамдар алдындағы жаңа мүмкіншіліктерді ашты. Радиолокациялық стансаның пайда болуы мен қозғалыс параметрін өлшеуге және оның беткейлерінен шағылысатын радиолакаторлар сәулесі бойынша объектілердің орнын салыстырмалы анықтаушылыққа мүмкін болатын кезде, объект қозғалысының параметрін сәулеленген сигнал бойынша өлшеу мүмкіндігі жайлы сұрақ қойыла бастады.

Ғалымдардың тәжірбиесі жүзінде жасанды жер серіктерінің қозғалыс параметрін жер серігімен сәулеленген сигнал  жиіліктерінің доплерлік ығысуларын өлшеу нәтижесі арқылы анықтауға мүмкіндікті растайды. Алайда, ең басты, егер қозғалыс параметрі мен осы жерлердің серігінің координаты атақты болатын болса, ЖЖС-нен сәулеленетін сигналдардың өлшенетін доплерлік ығысулары бойынша қабылдағыштың координаттарын табу бойынша кері тапсырмаларын шешу мүмкіндігі бойынша қабылданады.