Эфир майларын зерттеу материалдары.Эфир шырша майын алу әдісі

Қарағанды Медицина университеті

Фармация мектебі

Аналитикалық анықтама

Тақырыбы: Эфир майларын зерттеу материалдары.Эфир шырша майын алу әдісі

Орындаған:Талғат Аружан 2-005ТФП

                                                Тексерген:Жанымханова П.Ж.

Қарағанды 2023 ж.

Мазмұны

             Аннотация................................................................................................................................  3

           Эфир майларын зерттеу материалдары............................................................................ 4

           ABIES sibirica L.-ден эфир шырша майын алу әдісі......................................................... 4-5

           Қорытынды..................................................................................................................  6

           Пайдаланған әдебиеттер................................................................................................... 7

                                                                   2

Аннотация

Эфир майлары – өзіне тән күшті иісі мен дәмі бар, май тәрізді (майлы), суда ерімейтін, ұшпа қосылыстар, негізінен түссіз және әлсіз түсті сұйықтықтар. Арнайы жасушаларда немесе безді түктерде иісті эфир майлары бар өсімдіктерден алынады. Нақты майлардан айырмашылығы, жеңіл фракциялардан тұратын эфир майларының көпшілігі қағазда май дақтарын қалдырмайды, өйткені олар бөлме температурасында буланып, ұшып кетеді. 20 ғасырда бүкіл әлемнің эфир майларын және эфир майы өсімдіктерін зерттеу кезеңі болды. Олар әртүрлі органикалық заттардың күрделі қоспалары. Егер өндірісте эфир майларындағы политерпендердің ауыр фракциялары қалса, онда майлар тек ішінара буланады. Эфир майлары өсімдіктерде түзіледі. Олар өте күшті физиологиялық және фармакологиялық қасиеттерге ие болып келеді. Таза түрінде олар майларды сіңіріп, сығымдап немесе сұйық көмірқышқыл газымен және басқа еріткіштермен экстракцияланып, су буы арқылы айдау әдісімен бөлініп алынады. Эфир майлары оларды алатын өсімдіктерге байланысты ажыратылып, сол өсімдіктердің атымен аталады: жалбыз эфир майы, лаванда эфир майы, лимон эфир майы және басқалар. Олардың ішіндегі ең маңыздылары келесі тұқымдардың түрлері: цитрус, эвкалипт, Абиес, Анетум, Лаванда, Мента, тимус, Карум, Кориандр, Феникулум. Олардың әрқайсысы химиялық қосылыстардың — терпендердің және олардың туындыларының (терпеноидтардың) қоспасын білдіреді. Терпендер көмірсутектер болып табылады. Молекулаларда бұл заттардың жоғары химиялық белсенділігін анықтайтын көптеген қанықпаған көміртекті байланыстардың болуымен сипатталады. Эфир майларының көпшілігі спиртпен, бензинмен, эфирмен, липидтермен, балауыздармен және басқа да липофильді заттармен жақсы ерігіш. Эфир майлары көптеген салалар мен өндірістерде қолданылады: медицина, косметика, парфюмерия, тамақ және кондитерлік өнімдер. Эфир майларының негізгі тұтынушылары - парфюмерия және косметика. Онда парфюмерия, дәретхана сулары, лосьондар, дезодоранттар, дәретхана сабындары, тіс пасталары, кремдер, ерін далабына және т. б. қолданады. Келесі маңызды тұтынушысы-таза эфир майларын және олардың компоненттерін қолданатын медицина және фармацевтика саласы. Дүние жүзінде әлемдік флораның эфир майы өсімдіктерінің саны 2500-3000 түрді құрайды.

                                                                   3

Эфир майларын зерттеу материалдары.

Шырша майы бар гельдердің оңтайлы құрамын зерттеу және әзірлеу барысында ҚР МФ талаптарына сәйкес медициналық қолдануға рұқсат етілген келесі дәрілік және қосалқы заттар пайдаланылды:сібір шыршасы майы - Oleum Abies.

Сібір шыршасының инелері мен ұсақ бұтақтарында 3,09-3,27% эфир майы бар, оның құрамына борнилацетат (30-60%), борнеол, камфен (10-20%), ал пинен (10%), дипентен, а-фелландрен, сантен, безаболен және т.б. жаңа инелерде 0,32% аскорбин қышқылы бар. Шырша тұқымында Е дәруменіне бай майлы майдың 30% - на дейін кездеседі.қабығында 10-13% таниндер, сондай-ақ 15-16% шырша бальзамы бар. Шырша шайырынан скипидар алынады, дитерпен спирті абиснол, абистин және неоабиетин қышқылдары оқшауланған.