Кешенді қосылыстар

Кешенді қосылыстар,(координациялық қосылыстар)- жай химиялық қосылыстардың әрекеттесуі нәтижесінде түзілетін құрамы күрделі химиялық қосылыстар.Кешенді қосылыстарға кристаллогидраттар CuSO4*5H2O, аммиакаттар CuSO4*4NH3,т.б. күрделі қосылыстар жатады.

Кешенді қосылыстар теориясын алғаш(1893) Швецария химигі А.Вернер ұсынды және оны координациялық теория деп атады.Бұл теорияға сәйкес кешенді қосылыстарда орташа орын алып тұрған ион немесе атом кешен түзуші деп, ал оның айналасына жиналған, яғни координацияланған иондарды немесе молекулаларды лигандалар деп атайды. Кешен түзушінің айналасына координацияланған лигандалардың жалпы саны оның координациялық саны деп аталады.

Комплексті қосылыстардың ерекшелігі болып,олардағы донорлы-акцепторлы механизм арқылы түзілген координациялық байланыстың болуы. Комплексті қосылыстар ерітінді күйде болуға қабілетті, жай молекулалардан тұратын жоғары ретті қосылыстар деп қарастыруға болады.

Комплексті қосылыстар деп лигандалармен қоршалған орталық атомның болуымен ерекшеленетін,кристалл күйде де,ерітінді түрінде де бола алатын қосылыс. Кешенді иондар зарядының қосындысына тең,бірақ мәні кері болады.Кешен түзушінің зарядын табу үшін кешенді қосылыстардың құрамына кіретін басқа иондардың барлығының зарядының алгебралық қосындысын шығарып,оған теріс мән қояды. Негізгі кешен түзушілерге хим.элементтердің периодтық жүйесінің қосымша топшаларында орналасқан d- элементтері жатады.Маңызды лигандтарға полюстімолекулалар: H2O, NH3, CO, NO, NH2OH, т.б., аниондар.

Полюсті молекулалар кешенді қосылыстардың сыртқы сферасында аниондар немесе катиондар болуы кешен ионының заряды оң болса, сыртқы сферада катиондар орналасады.

Лигандалар.Лиганда ,комплекс түзуші орталық атом – комплексті қосылыстың орталығында орналасатын атом не ион. Көп жағдайда