Ерітінділер және қоршаған орта. Ерітінділерлің өмірдегі маңызы. Антисептикалық ерітінділердің қасиеттерін зерттеу

Қарағанды медицина университеті

Фармация мектебі

Пәні: Эксперименталды химия

Ерітінділер және қоршаған орта. Ерітінділерлің өмірдегі маңызы. Антисептикалық ерітінділердің қасиеттерін зерттеу

Орындаған: Зикенова Зарина

Топ:  Биомедицина 2-002

Тексерген: Аширбекова Б.

Қарағанды 2023 жыл

Ерітінділердің адам, жануарлар және өсімдіктер өмірінде маңызы өте зор. Жер қыртысында және оның бетінде болып жатқан көптеген процестер сөзсіз ерітінділермен байланысты.

Ерітінді – бір фазалы, біртекті, көп компонентті, өзгермелі химиялық құрамы бар жүйе. Табиғатта кездесетін сұйықтықтардың барлығы дерлік ерітінділер болып табылады. Ерітіндіден басқа, газ ерітінділері бар - олар әдетте газ қоспалары (мысалы, ауа) және қатты ерітінділер (мысалы, кейбір қорытпалар) деп аталады. Әдетте, ерітінді сұйық молекулалық дисперсті жүйе ретінде түсініледі. Еріткіш - концентрациясы басқа компоненттердің концентрациясынан айтарлықтай жоғары болатын компонент. Еріткіштің таза күйінде ерітіндідегідей агрегация күйі болады. Ерітінді түзілу процесі бастапқы заттың молекулалары арасындағы байланыстың бұзылуын және еріген зат пен еріткіш молекулаларының арасында жаңа байланыстардың түзілуін қамтиды. Ерітілген заттың концентрациясы бойынша ерітінділер қаныққан, қанықпаған және аса қаныққан болып бөлінеді. Еріген заттың иондарға электролиттік диссоциациялануының болуы немесе болмауына байланысты электролиттердің ерітінділері және электролит еместердің ерітінділері бөлінеді. Сонымен қатар, полимерлі ерітінділер оқшауланады, олардың негізгі ерекшелігі еріткіш пен еріген заттың молекулаларының өлшемдеріндегі өте үлкен айырмашылық болып табылады.

Ерітінділерде көптеген табиғи және өндірістік процестер жүреді. Олар бірқатар пайдалы қазбалардың кен орындарының түзілуімен, оларды өндірумен және өңдеумен, заттарды бөлумен, терең тазартумен және т.б. Қасиеттері бойынша ерітінділер механикалық қоспалар мен химиялық қосылыстар арасында аралық орынды алады. Олар механикалық қоспалардан негізінен біртектілігімен және түзілу кезінде жылуды бөлуімен немесе сіңіруімен, ал химиялық қосылыстардан құрамының тұрақтылығымен және айтарлықтай кең шектерде өзгеруімен ерекшеленеді.

Ерітінділер сонымен қатар олардың құрамдас бөліктерінің қасиеттерінен ерекшеленетін бірқатар ерекше қасиеттермен сипатталады. Атап айтқанда, олардың құрамдас бөліктерінен тығыздығы, қату және қайнау температуралары және басқа қасиеттері бойынша ерекшеленеді. Ерітінділер сұйық, қатты және газ тәрізді күйде болуы мүмкін. Біріншісіне қант, тұз және спирттің судағы ерітінділері мысал бола алады. Қатты ерітінділер әртүрлі металл қорытпалары болып табылады: мыс немесе күмісті алтынға, никельді мысқа және т.б. Газ тәріздес ерітінділер әртүрлі газдардың, мысалы, ауаның қоспалары.

Ерітінді түзілу кезінде агрегация күйі өзгермейтін немесе құрамы басқа компоненттердің құрамынан басым болатын ерітіндінің құрамдас бөлігі еріткіш. Ерітіндінің құрамдас бөліктері: еріткіш және еріткіш зат. Еріткіш әдетте еріген зат үшін орта қызметін атқаратын және оның таза күйінде түзілетін ерітінді сияқты агрегация күйінде болатын зат. Алайда, кейде қай заттың еріткіш, қайсысы еріген зат екенін анықтау қиынға соғады, әсіресе екі зат бір-бірімен шексіз мөлшерде (спирт пен су сияқты) өзара еритін болса. Мұндай жағдайларда ерітіндіде көбірек болатын зат еріткіш болып табылады.

Ең көп таралған және практикалық маңызды еріткіш - су. Теңіздер мен мұхиттардың суы - тұзды және ащы дәмі бар табиғи ерітінді. Орта есеппен 1 ​​кг теңіз суында 35 г еріген заттар бар – теңіз суының орташа тұздылығы 35? Теңіз суының құрамына табиғатта белгілі барлық дерлік химиялық элементтерден түзілген жүзден астам заттар кіреді. Еріткіш ретінде басқа заттар да қолданылады: ацетон, бензин, спирт және т.б., бірақ әлдеқайда аз.

Қаныққан ерітінді - белгілі бір температурада судың белгілі бір мөлшерінде заттың белгілі бір мөлшері ғана ери алады, ал оның артық мөлшері ерімейтін болып қалады. Қаныққан ерітіндіні дайындаған кезде, әдетте, ерітіндіні қанша араластырса немесе шайқаса да, оның бір бөлігі ерімейтін болып қалатындай заттың мұндай мөлшерін еріткішке қосады. Бірақ іс жүзінде олар әдетте қанықпаған ерітінділерді пайдаланады, яғни берілген температурада зат әлі де еруі мүмкін (қаныққан ерітінді түзілгенге дейін). Қаныққан және қанықпаған ерітінділерден басқа аса қаныққан ерітінділер деп аталатындар да белгілі, оларда еріген күйде қажетті заттан көп зат болады. Қаныққан және қанықпаған ерітінділерден басқа аса қаныққан ерітінділер деп аталатындар да белгілі, оларда еріген күйде қаныққан ерітінді алу үшін қажет заттардан көп заттар болады. Бірақ аса қаныққан ерітінділер салыстырмалы түрде сирек кездеседі және олар аз ғана заттар түзеді, мысалы, натрий сульфаты декагидраты, натрий пентагидрат тиосульфаты және т.б. Аса қаныққан ерітінділер өте тұрақсыз және артық еріген заттың бөлінуімен және қаныққан ерітіндінің түзілуімен оңай ыдырайды. Қаныққан және қанықпаған ерітінділер ұғымдарын концентрлі және сұйылтылған ұғымдармен шатастырмау керек. Концентрленген және сұйылтылған атаулар еріткіштің берілген мөлшеріндегі заттың дәрежесін ғана көрсетеді және оның қанығу дәрежесі туралы ештеңе көрсетпейді.  Концентрлі ерітінді қаныққан немесе қанықпаған болуы мүмкін.