Электр желілеріндегі кернеуді реттеу әдістерін зерттеу

Қазақ Ұлттық Аграрлық Зерттеу Университеті

«ІТ–технологиялар, автоматтандыру және агроөнеркәсіптік кешенін механизациялау» факультеті

Кафедра «Энергия үнемдеу және автоматика»

«Жаңартылатын энергия көздеріне арналған таратушы құралдар» пәнінен

Реферат-1

Тақырыбы : Электр желілеріндегі кернеуді реттеу әдістерін зерттеу

                                                                           Орындаған: Нұрахмет Д.М.

                                                                 Топ студенті: ЭЭ-407К

                                                                        Тексерген: Нуртулеуов А.

Алматы, 2022ж.

Мазмұны

    Кіріспе.................................................................................................................. 3

1. КЕРНЕУ ШАМАЛАРЫ, ЖЕЛІ ПАРАМЕТРЛЕРІ ЖӘНЕ ТҰТЫНУШЫ ЖҮКТЕМЕСІНІҢ СИПАТЫ................................................................................. 4

2. КӘСІПОРЫНДАҒЫ КЕРНЕУДІ ЖАҚСАРТУ МӘСЕЛЕСІНЕ КӨЗҚАРАС............................................................................................................. 7

3. КЕРНЕУДІ РЕТТЕУ ӘДІСТЕРІ МЕН ҚҰРАЛДАРЫ.................................... 9

4. РПН ҚҰРЫЛҒЫСЫМЕН ЖАБДЫҚТАЛҒАН ТРАНСФОРМАТОРЛАРМЕН КЕРНЕУДІ РЕТТЕУ........................................ 10

5. СИНХРОНДЫ ҚОЗҒАЛТҚЫШТАРМЕН ЖӘНЕ РЕТТЕЛЕТІН ҚУАТ КОНДЕНСАТОРЛАРЫМЕН КЕРНЕУ МЕН ҚУАТ КОЭФФИЦИЕНТІН РЕТТЕУ................................................................................................................. 11

6. ВОЛЬТ ҚОСУ ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТҰТЫНУШЫЛАР ЖЕЛІЛЕРІНДЕ ПАЙДАЛАНУ........................................................................... 14

7. КЕРНЕУДІҢ САТЫЛЫ ӨЗГЕРУІНІҢ ҚҰРАЛДАРЫ МЕН ТӘСІЛДЕРІ........................................................................................................... 15

Қорытынды........................................................................................................... 18

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ…………….....................………19

Кіріспе

         "Жалпы мақсаттағы электр желілеріне қосылған оның қабылдағыштарындағы электр энергиясының сапа нормалары" МЕМСТ 13109-67 енгізілуіне байланысты тарату желілеріндегі кернеуді реттеу мәселелері қазір энергия жүйелері мен тұтынушылар желілерін техникалық пайдалану мәселелерінің кешенінде маңызды орын алады. Көптеген зерттеулер кернеуді номиналды деңгейде немесе оның номиналды деңгейден рұқсат етілген ауытқуы шегінде ұстап тұрудың ұлттық экономикалық маңызы зор екенін растайды. Сапасыз тым төмен немесе жоғары кернеу кезінде тұтынушылар мен энергия жүйелері өнімнің бұзылуынан, қуаттың толық пайдаланылмауынан, технологиялық процестің баяулауынан, оқшаулаудың мерзімінен бұрын тозуынан және энергия шығынынан тікелей шығынға ұшырайды. Экономикалық факторларды есепке алу әсіресе еңбекті экономикалық ынталандыру, технологиялық процестерді автоматтандыру және өндірісті қарқындату жағдайында маңызды. Осыған сүйене отырып, кернеуді реттеу шаралары мен құралдары туралы мәселе сапасыз кернеуден өндіріс шығындарының құнын кернеуді реттеу құралдарының шығындарының құнымен экономикалық салыстыру негізінде шешілуі керек. Өндірістік жағдайларда кернеуді реттеудің көптеген әдістері мен құралдары бар, олардың кейбіреулері электр жүйелерінде қол жетімді және тиімді, ал кейбіреулері тұтынушылардың тарату желілері үшін ең қолайлы. Кернеу сапасын сақтау тек электр желісінің де, тұтынушының да электр энергиясының сапасы үшін келісілген әрекеттер мен өзара жауапкершілік негізінде жүзеге асырылуы мүмкін екендігі айқын. Тәулік бойы энергия жүйесінің және жүктеменің күндізгі шыңдары бар және түнгі сәтсіздіктері бар тұтынушылардың жұмыс режимінің үздіксіз өзгеруі кернеуді автоматты түрде әрекет ететін кернеуді реттеу құралдары болған кезде және тұтынушыда да, энергия жүйесінің қоректендіру тораптарында да реактивті қуат көздерінің тұрақты резерві болған кезде ғана белгіленген шектерде кернеуді ұстап тұру міндетін іс жүзінде мүмкін етеді. Тұтынушылардың кернеуді реттеудің техникалық құралдарымен қамтамасыз ету бөлігіндегі талаптарына жауап бере отырып, өнеркәсіп қазіргі уақытта шығарылатын күштік трансформаторлардың жалпы санының 75% - на дейін ± 16% - ға дейін ұзартылған диапазоны және реттеу сатыларының ұлғайтылған саны бар жүктеме кезіндегі кернеуді реттеуге арналған кіріктірілген ауыстырып қосқыш құрылғылармен (РПН) жабдықтайды. Автоматты басқару блогымен (BAURPN) бірге мұндай трансформаторлар көп жағдайда жүктеме түйіндеріндегі кернеуді реттеу үшін жеткілікті. Қоректендіру орталығынан шалғайдағы ауылдық желілерді тұтынушылар мен реактивті қуаттың едәуір құрамдас бөлігі бар және сәйкесінше төмен қуат коэффициенті бар тұтынушылардағы кернеуді реттеу үшін конденсаторлық қондырғылар кернеуді біркелкі реттеудің немесе оның сатылы өзгеруінің маңызды құралы болып табылады. Соңғылары желіге қуат коэффициенті, кернеу немесе тәулік уақыты бойынша берілген режимді автоматты немесе жартылай автоматты түрде сақтай отырып, бойлық және көлденең қосу схемасы бойынша қосылуы мүмкін. Жеке тұтынушылардағы немесе қабылдағыштардағы кернеуді реттеу мәселесі, әдетте, электр желісіндегі кернеуді жалпы реттеу мәселесімен байланысты, бұл өз кезегінде жүйеде реактивті қуат резерві болған жағдайда ғана сәтті жүзеге асырылуы мүмкін. Шетелдік тәжірибе көрсеткендей, конденсаторлық батареялардың қуаты генераторлардың жалпы қуатына жақын жүйе ғана кернеуді реттеу мәселесімен сәтті күреседі.