Капиллярлық құбылыс

Тақырыбы:Капиллярлық құбылыс  

І Кіріспе

ІІ Негізгі бөлім

1.Капиллярлық құбылыстар;

1.2.Жұғу дегеніміз.Табиғаттағы капиллярлық құбылыстар.

2.Сулай және суламау құбылысы;

3. Флотация.

4. Капиллярлық құбылыстардың маңызы;

4.1 Гүлдермен тәжірибе.

5. Пуазейль заңы.

ІІІ Қорытынды

ІV Қолданылған әдебиет  

І Кіріспе

Капилляр-бұл сұйықтық ерекше түрде әрекет ететін өте тар түтік. Табиғатта мұндай тамырлардың көптеген мысалдары бар-қанайналым жүйесінің капиллярлары, кеуекті денелер, топырақ, өсімдіктер және т. б. - толығырақ оқыңыз. Капиллярлық құбылыс-бұл сұйықтықтарды тар түтіктер арқылы көтеру немесе түсіру. Мұндай процестер адамның, өсімдіктердің және басқа денелердің табиғи арналарында, сондай-ақ әйнектен жасалған арнайы

тар ыдыстарда байқалады.

Капиллярлық құбылыс -бұл араласпайтын орталардың интерфейсіндегі беттік керілуден туындайтын физикалық құбылыс. Әдетте, капиллярлық құбылыстар сұйық ортада пайда болады және олардың бетінің басқа сұйықтыққа, газға немесе өз буына іргелес қисаюынан туындайды.

ІІ Негізгі бөлім

1.Жұғу дегеніміз не?

Жұғу – сұйықтықтың қатты денемен немесе басқа сұйықтықпен жанасуы кезінде пайда болатын құбылыс. Жұғудың әсерінен қылтүтікте (капилляр түтікте) менискі (дөңес не ойыс бет) түзіледі. Қатты дене бетіндегі тамшының немесе сұйықтыққа батырылғадене бетіндегі газ көпіршігінің пішіні жұғу процесіне тәуелді. Жұғу құбылысы, көбінесе, үш фазаның жанасу

аймағындағы молекулааралық өзара әсерлесу нәтижесі деп қарастырылады.

Әркім-ақ жапырақ бетіне, парафин жағылған қағаз бетіне тамған су тамшысы шар пішінін алатынын, ал таза әйнек бетіне жұқа қабат жайылып кететінін біледі. Ағаш бетіне тамызған қорғасынның балқытылған тамшысы шар пішінін алады, ал су тамшысы таза мыс пластина бетіне шыны бетіндегі тәрізді жайылып кетеді. Серіппеге жалпақтау шыны пластинқаны ілейік

Серіппе, әрине, ауырлық күшінің әрекетінен ұзарады. 1.2 Табиғаттағы капиллярлық құбылыстар

Жоғарыда сипатталған процесс өсімдіктердің тіршілігін қамтамасыз ету үшін өте маңызды. Топырақ өте бос, оның бөлшектері арасында капиллярлық тор болып табылатын Бос орындар бар. Бұл арналар арқылы су көтеріліп,

өсімдіктердің тамыр жүйесін ылғалмен және барлық қажетті заттармен қоректендіреді. Сол капиллярлар арқылы сұйықтық белсенді түрде буланып кетеді, сондықтан жерді жырту керек, бұл арналарды бұзады және қоректік заттарды сақтайды. Керісінше, басылған жер ылғалды тезірек буландырады. Бұл жер асты сұйықтығын ұстап тұру үшін жерді жыртудың маңыздылығына байланысты. Өсімдіктерде капиллярлық жүйе ылғалдың кішкентай тамырлардан жоғарғы бөліктерге дейін көтерілуін қамтамасыз етеді, ал жапырақтары арқылы ол сыртқы ортаға буланып кетеді.

Капиллярлық құбылысты алғаш рет 1516 жылы итальян суретшісі,

сәулетшісі, инженері Леонардо да Винчи (1452 – 1519) ашып зерттеген. Одан кейін француз философ-математигі Блез Паскаль (ХVII ғ.) мен Д.Жюрен (ХVІІІ ғ.) капилляр түтікпен тәжірибе жасаған. Осы құбылыстың теориясы

П.Лапластың (1806), Т.Юнгтің (1805), Д.Гиббстің (1875) және

И.С.Громеканың (1879, 1886) еңбектерінде дамытылған.

Сұйықтықтағы беттің қисаюы шамасы H бетінің орташа қисықтығымен байланысты болатын қосымша капиллярлық қысым ρσ деп аталады.

Капиллярлық қысым интерфейске жанама бағытта әрекет ететін беттік

керілу күштерімен жасалады. Интерфейстің қисаюы байланыс фазаларының бірінің көлеміне бағытталған компоненттің пайда болуына