Желілер тижәне телекоммуникациялар

1 ЖЕЛІЛЕР МЕН ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЯЛАР

1.1 Негізгі анықтамалар

Деректер желісі-барлық соңғы құрылғылар арасында хабар алмасуды қамтамасыз ететін деректер арналары мен коммутациялық құрылғылармен (желі түйіндері) біріктірілген үш немесе одан да көп соңғы байланыс құрылғыларының жиынтығы.

Деректерді беру-деректерді беру арнасы арқылы байланыс құралдары арқылы деректерді нүктеден нүктеге немесе нүктеден бірнеше нүктеге сигнал ретінде физикалық тасымалдау. Мұндай арналарға мыс сымдар, талшықты-оптикалық байланыс желілері, сымсыз тарату арналары мысал бола алады.

Желілік инфрақұрылым желі компоненттерінің үш санатын қамтиды:

1. Құрылғылар;

2. Тарату ортасы;

3. Қызметтер.

Құрылғылар мен тарату орталары — бұл желінің физикалық элементтері немесе аппараттық құралдары. Аппараттық құрал көбінесе желілік платформаның көрінетін бөлігі болып табылады: ноутбук, компьютер, коммутатор, маршрутизатор, сымсыз кіру нүктесі немесе құрылғыларды қосу үшін қолданылатын кабельдер.

Соңғы құрылғы хабарламаның жіберушісі (көзі) немесе қабылдаушысы (адресаты) болып табылады. Желідегі әрбір соңғы құрылғыға адрес тағайындалады, осылайша құрылғыларды басқалардан ажыратуға болады. Егер соңғы құрылғы деректер алмасуды бастаса, онда ол хабарлама алушы ретінде тағайындалған соңғы құрылғының мекен-жайын пайдаланады.

Соңғы құрылғылардың мысалдары:

1. Жұмыс үстеліндегі дербес компьютерлер;

2. Ноутбук;

3. Принтер;

4. IP телефоны;

5. Сымсыз планшеттік компьютер;

6. Смартфон.

Аралық құрылғылар жеке соңғы құрылғыларды желіге қосады және ғаламдық желілерді құру үшін бірнеше бөлек желілерді байланыстыра алады. Мұндай құрылғылар желі арқылы деректер ағындарының қосылуын және өтуін қамтамасыз етеді. Хабарламаның берілу жолын анықтау үшін аралық құрылғылар желідегі байланыстар туралы ақпаратпен бірге соңғы тағайындалған құрылғының мекен-жайын пайдаланады.

Аралық құрылғылардың мысалдары:

1. Коммутатор;

2. Маршрутизатор;

3. Брандмауэр;

4. Қайталаушы.

Деректерді беру ортасы-бұл хабарлама көзден адресатқа берілетін физикалық арна.

Физикалық деректер ортасының түрлері:

1. Мыс кабелі;

2. Талшықты-оптикалық кабель;

3. Сымсыз байланыс.

Желілік топология — шыңдары соңғы және аралық құрылғылар, ал шеттері шыңдар арасындағы физикалық және ақпараттық байланыстар болып табылатын график. Схема үлкен желідегі құрылғылардың өзара байланысын түсінудің көрнекі әдісін ұсынады. Бірнеше түрге бөлінеді:

1. Физикалық топология — аралық құрылғылар мен кабельдік желілердің физикалық орналасуын көрсетеді;

2. Логикалық топология-құрылғыларды, порттарды және адрестеу схемаларын көрсетеді.

[pic 1]

Суретте физикалық топологияның көрінісіне мысал

[pic 2]

Суретте логикалық топологияның көрінісіне мысал

Желілік карта-желідегі басқа құрылғылармен өзара әрекеттесуге мүмкіндік беретін құрылғы.

Кабельдер компьютерге немесе басқа желілік құрылғыға қосылған желілік құрылғыдағы физикалық порт қосқышы.

Интерфейс-бұл жеке желілерге қосылатын желілік құрылғыдағы мамандандырылған порттар. Маршрутизаторлар желілерді бір-бірімен байланыстыратындықтан, маршрутизатордың порттары желілік интерфейстер деп аталады.

Көбінесе іс жүзінде "Порт" және "Интерфейс" сөздері бір-бірін алмастырады.

1.2 Желілердің түрлері

Желілер қамту аймағында, пайдаланушылар санында, пайдаланушыларға көрсетілетін қызметтердің түрі мен көлемінде айтарлықтай ерекшеленеді. Желілік инфрақұрылымдардың ең көп таралған түрлері-жергілікті LAN және ғаламдық WAN желілері.

Жергілікті желі (LAN) — шағын аумақта пайдаланушылар мен соңғы құрылғыларға жоғары жылдамдықты қол жеткізуді қамтамасыз ететін желілік инфрақұрылым. Әдетте бұл үй желісі, шағын немесе ірі кәсіпорын желісі. Кәсіпорындағы бір білікті адам немесе жеке IT бөлімі басқарады.