Ірі қара малдың эмбриондарын криоконсервациялау

Ірі қара малдың эмбриондарын трансплантациялау тиімділігі көбінесе зигот сақтау шарттарымен анықталады. Эмбриондарды консервациялаудың ең тиімді және перспективалық әдісі-196 градус температурада сұйық азотта оларды терең қатыру (криоконсервациялау) болып табылады. Криоконсервіленген эмбриондарды ұзақ уақыт сақтау әдісін әзірлеу трансплантация мүмкіндігін едәуір кеңейтеді.

Бұл жағдайда ғана ол селекциялық бағдарламаның сенімді биотехнологиялық негізі болуы мүмкін. Терең мұздатылған эмбриондарды ұзақ уақыт сақтау бірқатар артықшылықтарға ие. Үлкен табындарды немесе реципиенттер топтарын ұстау қажеттілігі жойылады, өйткені ауыстырып отырғызу донорлардан эмбриондарды алу мерзіміне қарамастан кез келген уақытта жүргізілуі мүмкін, бұл транспланттаудың тиімділігін едәуір арттырады.

Бұдан басқа, эмбриондарды риоконсервациялау генетикалық құнды малдардан эмбриобанка жасауға, сондай-ақ сирек кездесетін және жойылып бара жатқан тұқымдардың гендік қорын сақтауға және эмбриондарды әлемнің кез келген еліне тасымалдауға мүмкіндік береді. Мамандардың бағалауы бойынша эмбриондарды криоконсервациялау экономикалық жағынан ақталған, ол генетикалық дрейфті, яғни кездейсоқ себептерден туындаған популяциядағы гендер жиілігінің өзгеруін жоққа шығарады.

Дұрыс биотехнологияны сақтау кезінде эмбриондардың өміршеңдігі 90% құрайды, ал хирургиялық емес ауыстырып отырғызудан кейін сиыр-реципиенттердің буаздығы 50-55% шегінде болады. Бірақ өндірістік жағдайларда мұздату-еріту технологиясын сақтамаған кезде эмбриондардың өміршеңдігі азаяды, бұл криоконсервацияның тиімділігін айтарлықтай төмендетеді. Эмбриондарды криоконсервациялау әдісін өндірістік жағдайларда пайдалану, егер ерігеннен кейін эмбриондардың өміршеңдігі кемінде 80% болса, ал реципиенттер-сиыр буаздығының пайызы 55-60% - ды құраған жағдайда ғана рентабельді болып табылады.

Ресейде қабылданған технологиялар бойынша эмбриондарды берілген режимдерде салқындату жылдамдығын реттеуді қамтамасыз ететін автоматты құрылғыларды қолдана отырып қатырады. Пробиркаға немесе ампулаға бір донордан 1-4 эмбрион және 0.4 мл криопротектор ерітіндісін (1.5 м ДМСО немесе 10% глицерин ерітіндісі) енгізеді. Ампулаларды мұздату алдында газ жанарғының жалынына дәнекерлейді. Ампулаларды немесе пробиркаларды таңбалайды, содан кейін минутына 1 градус жылдамдықпен 20 градустан -6 градусқа дейін салқындатады, кристалдау, минутына 0.3 градус жылдамдықпен салқындату жүргізеді және сұйық азотқа батырады.