Топырақ эрозиясы

Жоспар:

1.Кіріспе

2.Негізгі бөлім

1)Топырақ эрозиясы.

2)Топырақ эрозиясының түрлері.

3) Топырақ эрозиясымен күресу.

4) Агротехникалық шаралар.

5) Шалғындық-мелиоративтік шаралар.

6) Гидротехникалық қызмет.

3. Қорытынды

Кіріспе.

Қазіргі кезде адамзат қоғамының табиғатпен өзара әрекеттесу проблемасы ерекше өткір болды. Адамның өмір сүру сапасын сақтау мәселесін шешудің қазіргі экологиялық проблемаларды нақты түсінбейінше ойға келмейтіні даусыз болып қалады: тірі, тұқым қуалайтын заттар эволюциясын сақтау (өсімдіктер мен жануарлар дүниесінің генофондын) сақтау, табиғи ортаның тазалығы мен өнімділігі (атмосфера, гидросфера, топырақ, ормандар және т.б.), табиғи экожүйелерге антропогендік қысымның қоршаған ортаны реттеу, олардың буферлік қабілеті шегінде озон қабатын, қоректік тізбектерді сақтау, заттар және басқалары.

Жердің топырақ жамылғысы Жер биосферасының ең маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Биосферада болып жатқан көптеген процестерді анықтайтын топырақ қабығы.

Топырақтың маңызды рөлі - органикалық заттардың, әртүрлі химиялық элементтердің және энергияның жинақталуы. Топырақ жамылғысы әр түрлі ластаушы заттардың биологиялық сіңірушісі, жойғыш және бейтараптандырушы рөлін атқарады. Егер биосфераның бұл байланысы бұзылса, онда биосфераның қолданыстағы қызметі қайтымсыз түрде бұзылады. Сондықтан топырақ жамылғысының ғаламдық биохимиялық маңызын, оның қазіргі күйін және антропогендік белсенділіктің әсерінен болатын өзгерістерді зерттеу өте маңызды.

Топырақ эрозиясы.

Эрозия (лат. Erosio - коррозия) - бұл тау жыныстары мен топырақты жер бетіндегі су ағындары мен желдің әсерінен бұзу, соның ішінде материалдық қоқыстарды бөліп алып тастау және оларды тұндыру.

Су мен желдің әсерінен топырақ эрозиясының бұзылуы және топырақтың жоғарғы құнарлы горизонттарының бұзылуы.

Даму қарқыны бойынша эрозия қалыпты және жеделдетілген болып бөлінеді. Қалыпты әрдайым кез-келген айқын ағынның қатысуымен жүреді, топырақ түзілуіне қарағанда баяу жүреді және жер бетінің деңгейі мен формасының айтарлықтай өзгеруіне әкелмейді. Үдетілген топырақ түзілуге қарағанда тезірек жүреді, топырақтың деградациясына алып келеді және рельефтің айқын өзгеруімен жүреді.

Ғалымдардың есептеулері бойынша 1см құнарлы топырақ қабаты қалыптасуы үшін табиғи жағдайда 300-600 жыл уақыт қажет. Ал эрозияға іліккен топырақтың 1см қабаты бірнеше сағатта жойылып кетуі мүмкін.

Топырақтың эрозияға шалдығуының зардабы тек қана ауыл шаруашылығына зиянды емес. Ол сонымен бірге басқа да халық шаруашылығы салаларына, табиғатқа, адам денсауығына кеселін тигізеді. Мысалы желмен ұшқан немесе сумен шайылған топырақ өзендер, көлдер немесе су қоймалары түбіне шөгіп, олардың саяздануына, су құрамында биогенді элементтердің молайып, олардың балдырлар және өсімдіктермен ластануына соқтырып, батпақтану үдірісінің жүруіне ықпал жасайды. Эрозия құбылысының өнімдері автокөлікпен темір жол торабтарын, ғимраттарды, пайдалы жерлерді басуы ықтимал. Су эрозиясы әсерінен пайда болған жыралар мен сайлар да халық шаруашылығына үлкен нұсқан келтіреді. Жел эрозиясы әсерінен топырақтың шаңы ауаны ластап, адам денсаулығына зиянын тигізеді.

Топырақтың бұзылып, жойылуына басты ықпал етуші факторына байланысты топырақ эрозиясы екі түрге бөлінеді. Олар жел эрозиясы (дефляция) және су эрозиясы. Қарқынына байланысты геологиялық және жеделдетілген (қарқынды) эрозия түрлеріне бөлінеді.

Геологиялық эрозия-табиғи өсімдік жамылғысы бар жерде, баяу