GPS өлшемдерін жоспарлау

GPS өëøåìäåð³í æîñïàðëàó

Прімхан Нұрасыл

Сайлауұлы Жансырым

Қàáûêåø Îëæàñ

Тоқтаров Данат

GPS

• GPS (ағылш. Глобал Посітіонінг Сyстем — жаһандық позициялау жүйесі, Джи Пи Эс деп оқылады) — аралықты, уақытты және орналасу нүктесін анықтауға арналған навигацияның жерсеріктік жүйесі. Жердің кез келген жерінде (полярлық аумақты қîñïàғàíäà), кез келген ауа-райында, сонымен қàòàð ғàëàìøàðäûң ғàðûøòûқ аймағында нысанның орны мен жүру жылдамдығын анықтап бере алады. Жүйені АҚШ Қîðғàíûñ министрлігі жасаған.

Спутниктік қàáûëäàғышпен жұмыс істеу тәртібі екі түрлі әдіспен жүргізіледі:

• GPS аппаратурасымен жұмыс жүргізу технологиясы

GPS серіктік аппаратурасымен жұмыс жүргізу технологиясы келесі кезеңдерді қамтиды:

• Геодезиялық желінің жобасын жасау.

• Режимдік немесе жеке аумақтарда жұмыс істеуге және радиостанция жұмысына рұқсат алу.

• Далалық барлау, нәтижесінде объект, жұмыс технологиясы және түсірілімді материалдық-техникалық қàìòàìàñûç ету ерекшеліктері туралы қîðûòûíäû жасалады. Нәтижесінде дала жұмыстарының жобасы жасалып, қàæåòò³ карталық материалдар дайындалуда.

• Орталықтар салу

• Базалық станцияны ұéûìäàñòûðó.

GPS серіктік аппаратурасымен жұмыс жүргізу технологиясы келесі кезеңдерді қамтиды:

• Түсірілім үшін оңтайлы уақыт аралықтарын анықтауды, сеанстар тізбегін немесе түсірілім нысандарын айналып өту бағыттарын жобалауды қамтитын бақылау сеанстарын жоспарлау.

• Топографиялық түсірілімнің осы түрінің объектілерін сипаттау үшін қажетті деректер сөздігін жасау.

• Далалық өлшеулер (объектіні түсіру)

• Камералдық өңдеу, өлшеу нәтижелерін шығару.

• Техникалық есепті жасау және қажетті құжаттаманы ресімдеу.

• Далалық бақылау, материалдарды мұрағаттау және тапсыру.    

Спутниктік қабылдағышты қîëäàíà îòûðûï, äàëàëûқ өëøåóëåðä³ æүргізу келесі пункттерден тұрады:

• Жабдықты орналастыру, қàáûëäàғûøòû орнату және антеннаның биіктігін анықтау.

• Қàáûëäàғûøòû пайдалану құæàòòàìàñûíäà көрсетілгендей жұмысқа дайындау.

• Жерсеріктерді бақылау деректерін тіркеу режимін орнату.

• Пернетақтаны қîëäàíà отырып, сақтау құðûëғûñûíà енгізу: элемент нөмірінің мәні, антенна биіктігінің мәні және көмекші ақпарат: қàáûëäàóäûң басталу және аяқталу уақыты, байланыстың жоғалуы және т. б.

• Қîëäàíûëàòûí спутниктік анықтау әä³ñ³ үø³í далалық жұмыстардың жұмыс бағдарламасында көрсетілген уақыт ішінде спутниктерге бақылау қàáûëäàóäû жүргізу.

Спутниктік қабылдағышты қîëäàíà îòûðûï, äàëàëûқ өëøåóëåðä³ æүргізу келесі пункттерден тұрады:

• Деректерді тіркеу режимін өшіріңіз және жабдықты бүктеңіз.

• Объектідегі жұмыстардың соңында спутниктерді бақылау деректерін есептеу арқылы өңдеу керек.

• Есептеу өңдеу келесі кезеңдер бойынша жүзеге асырылады:  a) Алдын ала өңäåó (жүйеде анықталған                                                  нүктелердің координаталарын алу)

                               b) Координаталарды қàáûëäàíғàí                                                              координаттар жүйесіне түрлендіру

                               с) Геодезиялық құðûëûìäàðäû теңестіру                                       және дәлдікті бағалау.

Спутниктік қабылдағышты қîëäàíà îòûðûï, äàëàëûқ өëøåóëåðä³ æүргізу келесі пункттерден тұрады:

• Есептеуіш өңдеу өндірісіне арналған бағдарламалық қамтамасыз ету ретінде дала жұмыстарын жүргізу үшін қолданылатын спутниктік аппаратураға қоса берілетін бағдарламалық пакеттерді пайдалану керек. Ең көп таралған бағдарламалық пакеттердің мысалдары: BL-L1 (Землемер Л1), SKI (WILD GPS System200, Leica SR-9400, Leica SR-9500), GPSurvey (Trimble 4000SSE, Trimble 4000SSi), PRISM (Ashtech Z-12, Ashtech Z-Surveyor)

• Есептеулерді жүргізу үшін IBM үéëåñ³ìä³ êîìïüþòåðëåðä³ қîëäàíó қàæåò, îëàðäûң òåõíèêàëûқ ñèïàòòàìàëàðû áàғäàðëàìàëûқ ïàêåòêå қîñà áåð³ëãåí ïàéäàëàíó құæàòòàìàñûíäà êөðñåò³ëãåí òàëàïòàðғà ñәéêåñ êåëåä³.

Спутниктік қабылдағышты қîëäàíà îòûðûï, äàëàëûқ өëøåóëåðä³ æүргізу келесі пункттерден тұрады:

• Есептеу жұмыстарын жүзеге асыру кезінде басшылық ретінде әрбір бағдарламалық пакетке қоса берілетін пайдалану құжаттамасы пайдаланылуы тиіс.

• Есептеуіш өңдеу жүргізу нәтижесінде түсіру негіздемесі пункттерінің координаттары мен биіктіктерінің каталогы жасалуға тиіс.

• Спутниктік технологияны қолдана отырып, түсіру негіздемесін жасау нәтижелері бойынша есептік материалдарды дайындау

Пайдаланылған әдебиеттер:

• http://www.nngasu.ru/geodesy/seti/metodika-izmereniy/rabota-s-priemnikom/

• https://fccid.io/RFD-ICGXX/User-Manual/15-iCG60-UserMan-1729541.iframe

• https://kk.wikipedia.org/wiki/GPS