Организмде заттар мен энергияның алмасуы

    ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРҒЫ                                                                    БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

                                Еуразия Ұлттық университеті

                         Жаратылыстану ғылымдары факультеті

                     Жалпы биология және геномика кафедрасы[pic 1]

                       РЕФЕРАТ

                                        “ Физиология  ” пәнінен

Тақырып: Организмде заттар мен энергияның алмасуы

Орындаған: 2 курс студенті Сыдықова Жаннұр

Тексерген: Мукатаева Жанат Макановна

Астана

2024

ЖОСПАР

1. Витаминдер, олардың классификациясы
2. Пойкилотермия, гомойтермия и гитеротермия
3. Тыныстық коэффициент және оттегінің калориялық эквиваленті

1. Витаминдер, олардың классификациясы. Гипо-, гипер- және авитаминоз туралы түсінік. Суда еритін және майда еритін витаминдер және олардың физиологиялық маңызы. Алмасу процестеріндегі витаминдерді толығымен пайдаланудағы белокпен қоректенудің рөлі.

Витаминдер бір-біріне ұқсас органикалық қосылыстар. Органикалық белок, май, лепидтер және минералды заттар мен бірге организмнің өмір сүруіне өте қажетті заттардың бірі. Витаминдер организмге жеткіліксіз болған жағдайда. Организм әр түрлі потологиялық ауруларға ұшырайды. Витаминнің күнделікті қажетті мөлшері өте аз мыс: күніне 500 г тамақпен бірге 0,01-0,02 г витаминдерді қажет етеді. Яғни, организмде витаминдер катомтикалық қызмет атқарады. Көп жағдайда ферминттердің құрамындағы кофактордың қызметін атқарады. Витаминдер организмге өте қажетті катомтикалық қызметті атқарады. Сондықтан витаминнің құрылысы әртүрлі және әртүрлі химиялық организмдік қасиеті бар. Организмнің өмір сүру үшін өте қажет. Алғаш рет 1880 жылы Лунин ашқан. Ол тышқан организміне белок, май көмірсуларын басқа белгісіз заттар өте қажет екенін дәлелдеді. 1912 жылы Польша ғалымы Пунк бұл заттарды витаминдер деп атаған. Яғни, өмір сүру үшін қажетті аминдер «вита», «өмір» деген сөз. Ең алғаш витаминдерді олардың жетіспеуі кезінде пайда болған ауруларға қарап атады. Ол кезде аурулардың алдынан анти сөзі жалғанды. Демек бұл ауруларды А витаминоз деп аталды. 1913 жылы ең соңғы номенкулатураны Макколлум жасаған. Ол витаминдерді латын әріпімен белгілеуді ұсынды. Витаминерия-бірнеше изомерлерді пайда ету қасиеті.

Физиологиялық қасиетіне қарап витаминдерді бөлу.

1-ші: организмнің жалпы белсенділігін жоғарылатушы витаминдер. Организмдер жүйке жүйесінің физиологиялық қызметін реттейді. Зат алмасу қасиетіне қатысты. Организмдер В1,В2,В5А, С витаминдері.

2-ші қасиеті: антигимфрагикалық қан тамырларының қалыпты өтікізетін беріктігін қамтамасыз етеді. С.К.П. витаминдері.

3-ші қасиеті: антианимиялық қан тамырлардың жүйесін реттейді В12, С витаминдерді.

4-ші: антинфармациялық информацияға қарсы органикалық күресуін жоғарылатады және эпитемияда қорғаныш қызметін атқарады А.С витаминдері.

5-ші: көру функциясын реттейтін витаминдер. Көз қарашығын ұлғаюын қамтамасыз етіп, көздің жақсы көруін реттейді А1,В2, С витаминдері.

Витаминдердің жеткізілуі немесе сіңуі бұзылса, аурудың 3 тобы пайда болуы мүмкін:

1. Гиповитаминоз – тағамнан витаминдердің ұзақ уақыт жеткіліксіз қабылдануынан немесе олардың толық сіңбеуінен болады. Витамин тапшылығының жасырын түрлері әсіресе жағымсыз болып табылады, оларда ағза дәрумендерді ауыр дәрумендердің жетіспеушілігін болдырмау үшін қол жетімді мөлшерде алады, бірақ толық денсаулықты қамтамасыз ету үшін жеткіліксіз. Бұл жағымсыз жағдайлар жылдар бойына созылып, адамның денсаулығына нұқсан келтіруі, оның өнімділігін нашарлатуы және өмір сүру ұзақтығын қысқартуы мүмкін.
2. Витамин тапшылығы немесе авитаминоз – витаминді қабылдаудың толық болмауынан туындайды. Қазіргі уақытта витамин тапшылығының айқын формалары полигиповитаминозбен салыстырғанда өте сирек кездеседі, бұл маңыздырақ.
3. Гипервитаминоз – дәрумендерді бақылаусыз қолданумен байланысты (негізінен 2 витамин: А және Д, оларды қажетті мөлшерден ондаған мың есе көп мөлшерде ұзақ уақыт қабылдау гипервитаминозды тудыруы мүмкін). Барлық басқа витаминдер іс жүзінде денеде жиналмайды, сондықтан олардың артық дозалануы мүмкін емес. Бұл витаминдердің артық мөлшері несеппен шығарылады. А және Д гипервитаминозының дамуы адамдардың кездейсоқ D дәруменінің жоғары концентрациялы препаратын қабылдауымен байланысты.

Гиповитаминоздың жалпы көріністері

1.Дене салмағын жоғалту.

2.Физикалық және интеллектуалдық өнімділіктің төмендеуі.

3.Стресске, жарақаттарға, инфекцияларға, интоксикацияларға және басқа ауруларға төзімділіктің төмендеуі. (Дәрумендердің жетіспеушілігі жүрек-қан тамырлары аурулары мен қатерлі ісік ауруларының қаупін арттырады, кез келген аурулардың ағымын қиындатады, оларды емдеуді қиындатады, ағзаның қартаюын және тозуын тездетеді, белсенді жұмыс өмірінің ұзақтығын қысқартады).