Молекулярная биология и медицинская генетика

МБГ ЕМТИХАН СӘТТІЛІК БӘРІҢЕ!!!

Акуыздар

1. Молекулалық биологияның зерттеу объктілеріне жатады: молекулалық деңгейдегң биологиялық процестердің зерттейді
2. Протеомика ғылымының анықтамасын көрсетіңіз
3. Геномика ғылымының анықтамасын көрсетіңіз: гендердің құрастырылуын жəне олардығ құрылымдық қызметтік ұйымдасуын
4. Аминқышқылдарға тән қасиетін көрсетініз//амфотерлі
5. Төменде аталғандардың қайсысы гликопротеиндердің простетиттік тобына жатады//көмірсу
6.  «Аса құнды» аминқышқылдар дегеніміз//адам ағзасында өз бетімен  синтезделмейді
7. Төмендегі келтірілген фибриллярлы ақуыздарды көрсетіңіз://коллаген кератин
8. Ақуыздардың ұйымдасу деңгейлер саның көрсетіңіз//4
9. Төменде келтірілгендердің қайсысы хромопротеиндердің простетиттік тобына жатады:пигмент
10.  Құрамы бойынша ақуыздарды келесі топтарға бөлінеді//жай,күрделі
11. Гемоглобиннің қызметін көрсетіңіз//Омыртқалылар қанында оттегі тасымалдау
12. Адам организмінде амин қышқылдарын саның көрсетіңіз//20
13. Кұрделі белоктардың құрамындағы өзгеше (ақуызды емес)  тобын көрсетіңіз
14. Ақуыздардың  бірінші реттік құрылымына анықтама беріңіз:// Полипептидтік тізбегі əр түрлі аминқышқыл қалдықтарының бір-бірімен кездесіп байланысу реті
15. Трипсин ақуызының қызыметін көрсетіңіз:// Белок ыдырауын жеңілдетеді
16. Қан ұю процесіне қатысатын ақуызды көрсетіңіз.//тромбин
17. Ақуыздардың бірінші реттік ұйымдасуында аминқышқылдардың арасында байланысын көрсетіңіз://пептидтік
18. Тасымалдау қызметін атқаратын ақуызды көрсетіңіз?//гемоглобин миоглобин
19. Ақуыздар ұйымдасу деңгейіне байланысты келесі топтарға бөлінеді:// Фиблярлы,Глобулярлы,Аралық
20. Ақуыздар ненің құрамымен ерекшеленеді:// Аминқышқыл құрамымен
21. Төменде келтірілгендердің қайсысы фосфопротеиндердің простетиттік тобына жатады://фосфор қыщқылы
22. Полипептидтті тізбектері құрылымы оралған ақуыздарды атаңыз:// глобулярлы ақуыздар

ДНҚ-ның құрылысы мен қызметтері.

1. ДНК молекуласының құрылымы: екі тізбекті спираль
2. ДНҚ молекулаласының қызметін атаңыз:// сақтау жəне тасымалдау
3. ДНҚ құрамындағы азоттық негіздерді көрсетіңіз//Аденин Гуанин Цитозин Тимин
4. ДНҚ құрамына кірмейтін азоттық негізін көрсетіңіз//урацил
5. ДНҚ молекуласының құрамына келесі компоненттер кіреді:// азотты негіз,фосфор қышқылының қалдығы,дезоксирибоза қанты
6. ДНҚ жіпшелердің  бағыттын көрсетініз:// антипараллельд
7. ДНК молекуласының РНК дан айырмашылығы неде:// пентоза мен азоттық негізінде
8. ДНҚ молекуласының полинуклеотидті тізбегі келесі байланыс арқылы қалыптасады:// 3` 5` фосфоэфирлі байланыс бойынша
9. ДНҚ молекуласының құрамына кіретін қышқыл қалдығын көрсетіңіз://фосфор
10. Нуклеин қышқылдарының құрылымдық бірлігің көрсетіңіз:// Мононуклеотид
11. Пуриндік қатарына кіретін азоттық негіздерді атаңыз:// Аденин Гуанин ( АГ)
12. Пиримидиндік қатарына кіретін азоттық негіздерді атаңыз:// Цитозин Тимин (ЦТ)
13. Нуклеин қышқылдардын мономеры: нуклетидтер
14. ДНҚ молекуласынның құрамына кіретін көмірсуды көрсетіңіз:/ Дезокзирибоза
15. Нуклеин қышқылдарын ашқан ғалымды атаңыз://Ф.Мишер
16. ДНҚ молекуаласынындағы азоттік негіздерінің комплементарлық құыбылысын ашқан ғалымды атаңыз:// Чаргафф
17. Репликация арқылы тұзіледі://днқ
18. 3/5/фосфодиэфирлы байланыс арқылы тұзіледі:// ://ДНК  молекуласының поли нуклеотидті тізбегі
19. Нуклеотид құрамына кіреді: пентоза, азоттық негіздер, фосфор қышқылы
20. ДНҚ молекуласында азоттық негіздер келесі принцип бойынша орналасады:// Комплементарлы принцип
21. ДНК молекуласындағы бірін-бірі толықтыратын азоттық негіздердің көрсетіңіз:// А-Т, Г-Ц
22. Э. Чаргафф келесі құбылысты ашты:// Комплементарлық
23. ДНҚ молекуласының құрылымын ашқан ғалымдарды атаңыз:// Уотсон,Крик 1953
24. ДНҚ-ның қос тізбегіндегі азоттық негіздердің арасындағы байланысты көрсетіңіз://

Репликация

1. Репликация дегеніміз:// // ДНҚ ның матрицалық синтезі
2.  ДНҚ-да орналасқан тұқым қуалаушылық ақпараттын сінілі жасушаға берілу процессі аталады:// репликация
3.  Синтетикалық кезенге тән құбылысты атаңыз:// ДНК репликациясы
4. ДНҚ репликациясына қатысы жоқ ферментті атаңыз:// АТФ синтетаза
5. Жаңа тізбектің өсу үші арқашан://3
6. Репликацияның мәні:/ ДНК екі еселенуінде
7. ДНҚ репликациясы келесі кезенде жүреді:// S кезеңі
8. ДНҚ молекуласынындағы репликацияның бір нұктесінен басқа нұктеге дейін учаскесін атаңыз:// 
9. Аналық ДНҚ-н репликацияға дайындайтын ақуыздарды атаңыз://
10. ДНҚ тізбектін ұзаруы мына бағытта жүреді:// 5-3 ушына
11. ДНҚ полимераза ферментті ашқан ғалымды атаңыз:// Корнберг 1965 год
12. Репликацияны аяқтайтын ферментті атаңыз:// днк лигаза
13. ДНҚ-ның ширатылған тізбектері тарқатылып репликация басталатын учаскесін атаңыз://
14. Полимеризацияны қамтамасыз ететін ферменттерді атаңыз://
15. ДНҚ биосинтезінің негізінде болатын принципті атаңыз:// ДНК ескі тізбектің көшіруі
16. ДНҚ молекуласында екі тізбектің ажырауын тоқтатып, құрылымдық қысымды тежейтін ферментті атаңыз:// топоизомераза
17. ДНҚ репликациясының басталуы келесі ретімен байқалады://
18. Репликация кезінде ДНҚ жіпшесін тарқатып ажырататын ферментті атаңыз:// днк-геликаза
19. Репликация кезінде топоизомераза ферменттің қызметін көрсетіңіз:// днқ-ның ажырауында аса оралма жағдайларын шешеді
20. Бастаушы (лидерліқ) тізбек дегеніміз не:// -репликация кезінде үздіксіз синтезделетін днқ-ның сіңілілі тізбегі
21. Репликация процесі кезіндегі ДНҚ-ның түзілген жеке фрагменттерін бір-біріне жалғастыратын ферментті атаңыз:// днқ лигаза
22. SSB-ақуыздарына тән ерекшелігін атаңыз:// тұрақтандыратын жəне днқ молекуласының бір тізбекті аймақтарына жоғарғы туыстықта болатын
23. ДНҚ-ның репарациясы мен репликациясына жауапты ферментті атаңыз:// днқ полимераза
24. ДНҚ-ның екі еселенуі кезінде бірінен кейін бірі шағын синтезделетін  сіңілілі тізбегін атаңыз:// кешігуші тізбек
25. Картаюдың теломераздық теориясының мәні//теломердің репликациясының бұзылуы

РНК түрлері.Транскрипция. РНК-ң посттранскрипциялық модификациясы

1. Аминқышқылдың тек бір түрімен  байланысатын тРНК түрін анықтаңыз: изоакцепторлы
2. мРНҚ-ның негізгі мағыналы кодтаушы бөлімін не тән:// полипептид тізбегінде аминқышқылдар реттілігі туралы ақпараттың болуы
3. Транскрипция процес өнімдерін атаңыз:// пре-аРНҚ,пре-тРНҚ,пре-рРНҚ
4. Процессинг кезеңдерін реттілігін атаңыз:// қалпақшаның түзілуі, поли-а-фрагменттің тұзілуі, сплайсинг
5. Транскрипция келесі кезендерден түрады:// инициация, элонгация, терминация

Генетикалық код

1. Келесі көрсетілгендердің қайсысы генетикалық кодтың қасиеттеріне жатады// азғындық, триплеттік, универсалды, азғындық, коллинеарлық, үздіксіз
2. Ақуыздар биосинтезіне келесі субстраттар қажет:
3. ДНҚ құрылымында мағыналы кодондар саның көрсетіңіз://61
4. Акуыз синтезделетін орының атаңыз://рибосома
5. ДНҚ құрылымында мағынасыз кодондар саның көрсетіңіз:// 3
6. Транскрипция процесінің құрылымын атаңыз:// ядро
7. тРНК-ға тән құрылымды көрсетіңіз:// жоңышқа жапырақ тəрізді
8. Бір кодон бір аминқышқылды  кодтайды» - деген генетикалық кодтың қандай қасиетіне тән:// меншіктілік
9. Аминоацил-тРНҚ-синтетаза келесі заттың белсенділігін катализдейді:// амниоцил Т-РНҚ синтетаза
10. Тасымалдаушы РНҚ-ның антикодоны мен мРНҚ-ның кодондарының әрекеттесетін орны: //рибосома
11. «Бір аминқышқылы бірнеше триплетпен кодталуы мүмкін» - деген генетикалық кодтың қандай қасиетіне тән://азғындық
12. «Нуклеин қышқылдарындағы нуклеотидтер бірізділігі полипептид молекуласындағы аминқышқылдар бірізділігіне сәйкес болады» -деген генетикалық кодтың қандай қасиетіне тән://коллинеарлық
13. Транслокация дегеніміз –  Мрнк бойымен бір кодонға жылжыуы
14. Трансляцияның элонгациясы дегеніміз не:// Полирибосомалық құрылымды полипептидтік тізбектің ұзаруы
15. Ақуыздың кеңістік құрылымының (фолдинг) қалыптасуына қатысатын молекулалық ұғымды атаңыз://шаперон
16. Полипептидтік тізбектің дұрыс үшмерлік құрылымға спиралдануы процессі, бұл: //фолдинг
17. мРНҚ және оған жалғасқан рибосомалар келесі құрылымын құрастырады://полисома
18. Генетикалық кодқа тән емес қасиетті көрсетіңіз:// комплементарлы
19. Стоп-кодондар дегеніміз:// ешбір аминқышқыл анықтамайды

1. Рибосомада ақуыздармен әрекеттесетін антибиотиктер тежейтін процессті атаңыз:// трансляция

1. «ДНҚ үшөрімдерінің арасында ешқандай тыныс белгілері болмайды» деген генетикалық кодтың қасиеті аталады://үздіксіз
2. Трансляция кезіндегі тРНҚ-ның аминқышқылымен байланысуын катализдейтін ферментті атаңыз:// амниоцил Т-РНҚ синтетаза
3. «Әрбір аминқышқылына ретімен орналасқан үш нуклеотид сәйкес келеді» деген генетикалық кодтың қасиетін атаңыз:// триплеттік
4. мРНҚ тізбегімен байланысып және біртіндеп оның 3'- ұшына дейін жылжитын рибосоманың жиынтығы аталады://полисома
5. Трансляцияның аяқталуы немен сипатталады:// рибосомаға мағынасыз кодондардың енуі
6. Эукариоттық жасушаларда кодондардың санын көрсетіңіз:// //61 мағыналы, 3 мағынасыз
7. Антикодон келесі құрылымда орналасады:// т-РНҚ
9. Рибосоманың белсенді орталықтар саның көрсетіңіз:// 4 орталыгы бар: 1)а-РНК байланысатын
10. Трансляцияны аяқтайтын сатысын атаңыз://терминация
11.  Трансляцияға қажетті емес компонентті атаңыз:// рнк полимераза
12. Ақуыз синтезіне қатысы жоқ компонентті атаңыз:// днк лигаза

Прокариоттар мен эукариоттар гендер экспрессия регуляциясының молекулалық механизмдері

1. Жасушада ақуыз-репрессор бар екені анықталды. Осы ақуызды аминқышқылдар реттілігін анықтайтын генді көрсетіңіз:// ген регулятор
2. Ақуыздың синтезделу процесіндегі ақпараттың дұрыс берілу реттілігін көрсетіңіз: днк-аРНК-ақуыз
3. Промотор, оператор және ферменттердің құрылымдық гендерінен тұратын жасушадағы метоболизм реакциясын катализдеуші құрылымдық – қызметтік бірлігін атаңыз://оперон
4. Промотор дегеніміз – ол:// ://рнк полимеразаның байланысатын орны
5. Оператор дегеніміз – ол:// Ақуыз репрессорының байланысатын орнына
6. Оперон түрлерін атаңыз:// индуцибильді, репрессибильді
7. Транскрипцияның жалпы факторлары мен ақуыздардың жиынтығын көрсетіңіз://

Клетканың генетикалық аппараты

1. Тұқым қуалаушылық материалдың ұйымдасу деңгейлерін атаңыз:// гендік, геномдық, хромосомдық ұйымдасу деңгейі
2. Тұқым қуалаушылық материалдың гендік деңгейіндегі қызметтік бірлігін атаңыз:// гендік деңгейі
3.  «Ген» деген терминді ұсынған ғалымды атаңыз:// 1909 Йогансен
4. Цистрон дегеніміз не:// бір полипептидтік тізбекті кодтайтын днқ бөлшегі кодтайды
5. Геннің реконы дегеніміз не: мейоз 1 профазасындағы гомологты хромосомалар арасындағы айқас
6. Гендерінің қасиетттерін атаңыз//меншіктілік, дискрет, тұрақты, аллельдік
7. Геном дегеніміз не:// гаплоидты хромосомалар
8.  «Бір ген- бір фермент» гипотезасын ұсынған ғалымдарды атаңыз://  1941 Битл Татум
9.  «Бір полипептид тізбегінің синтезін жоспарлауында ген тұтас тұлғадай қызмет ете отырып, суббірліктерімен (бөлшектерімен) деген геннін қаситін атаңыз:// дискреттілік
10.  «Цистрон» терминді ұсынған ғалымды атаңыз:// С.Бензер
11. Прокариоттардың гендеріне тән ерекшеліктерін атаңыз: Гендер дарасының біреу болуы,Гендер тəртіппен орналасқан,ДНКсы белоктармен байланыспаған, Ядро қабықшасының болмауы
12. Құрылымдық гендерді тежейтің гендерді атаңыз:// Супрессор
13. Трансформация дегеніміз://
14. Трансформациялық фактордың биохимиялық табиғатын ашқан ғалымдарды атаңыз:// 1944 ж Эйфери МакЛеод Маккарти
15. Трансдукция дегеніміз:// бактериофагтар арқылы генетикалық ақпарат тасымалы
16. Интрон дегеніміз: белок молекуласындағы аминқышқылын кодтамайтын аймақтар
17. Трансдукция кұбылысын ашқан ғалымдарды атаңыз:// 1952 Н.Циндер жəне Дж. Ледерберг
18. Әйел адам кариотипінде хромосомалар санын атаңыз://46
19. Соматикалық жасушаларындағы адамға тән хромосомалар санын атаңыз:46
20. Адамның гаплоидтық жиынтығында хромосомалар санын атаңыз://23
21. У-хромосоманың құрылысы бойынша түрін атаңыз:// Акроцентрлік
22. Ер адам кариотипінде хромосомалар санын атаңыз://46
23. Адам кариотипінде жыныс хромосомалар саның атаңыз://2
24. Әйел адамның кариотипі ер адам кариотипінен айырмашылығы бар хромосомаларды атаңыз: Гетерохромосомалар
25. Акроцентрлік хромосомаларында центромераның орналасуын көрсетіңіз:
26. Теломерлер дегеніміз ол: хромосома иықтарының шеткі аймақтары
27. Хромосомалардың жеке талдаудың негізінде жататын белгілерді атаңыз: Мөлшері,Бірінші реттік буынның орны, екінші реттік жəне серіктерінің болуы
28. Центромералар шетте орналасқан хромосомаларды атаңыз: Акроцентрлі
29. Хромосомалардың Денвер жіктелуінің негізінде жататын белгілерді атаңыз://
30. Метафазалық хромосомалардың ұзынды бөліктеріді атаңыз:// Хроматидтер
31. Адам жасушасындағы хромосомалардың санын анықтаған ғалымды көрсетіңіз: 1955 ж А.Леван жəне  Дж Тио
32. Денвер жіктелуі бойынша адам кариотипіндегі хромосомалардын саның көрсетіңіз://7
33. Тұқым қуалаушылық материалдың тығыздануын қамтамасыз ететін процессті атаңыз: спирализация
34. Хромосомалардың қызметтерін атаныз:// тұқымқуалау ақпаратын сақтау жəне беру
35. Хромосомалардағы тұқым қуалаушылық мәлеметі бар құрылымды атаңыз
36. Қандай құрылымдар арқылы хромосомалар ішкі ядролық мембранаға бекітіледі және дицентрліктердін пайда болуын келтірмейді: теломерлер

152. Хромосомалардың 6 -7 рет жинақталуы және хромосомалар ұйымдасуын төменгі дәрежесін қамтамасыз ететін құрылымды атаңыз: нуклеосома

153. Митотикалық хромосомалардың көлденең бөліктерін атаңыз

154. Хромосомадағы ядрошықтың шоғырланатын және түзілетін орнын көрсетіңіз:// :// екінші ретті буында