Контрольная работа по "Биологии"

25. Митоз кезіндегі генетикалық материалдың динамикасы

• Постмитоздық(пресинтетикалық) G1 -митоздық бөлінуден кейін жүреді. Осы кезеңде клетка цитоплазмасының өсуі байқалады және ДНҚ-ның синтезіне дайындық жүреді. Бұл кезеңде ақуыздар, липидтер,РНҚ-лар,көмірсулар түзіледі.Жасушаның органоидтары еселенеді.Кезеңнің ұзақтығы жасушаның типіне байланысты 10 сағаттан бірнеше тәулікке созылады. Генетикалық материалдың мөлшері- 2n2c
• Синтетикалық(синтездік) S - бұл кезеңде  ДНҚ мен негіздік протеиндер (гистондар) синтезделіп, ДНҚ молекулаларының екі еселенуі (редупликациясы) жүзеге асады. Осының нәтижесінде жасушадағы хромосомалардың саны екі есе көбейеді. Бұл кезеңнің ұзақтығы - 12 сағатқа дейін.  Тұқым қуалаушылық материал 2n4с күйінде кездеседі.
• Премитоздық(постсинтетикалық) G2 -бұл кезеңде митозлың жүруіне қажетті заттар жиналады. Хромосомалардың конденсациясы, яғни, ширатылуы басталады. Жасуша бөлінуге дайындалады. Ол үшін жасушада көмірсу, май және белоктар синтезделіп, олардың қоры көбейе бастайды. Генетикалық материал-2n4c. Ұзақтығы- 4 сағат.

26. Амитоз, эндомитоз, политения

1. Амитоз ( тікелей жасушалық бөліну) (грек. А - терістеу бөлшегі және митос - жіп). Амитоз - бұл жасушалардың бөлінуінің қарапайым түрі, ол тікелей жасушалардың бөлінуі арқылы жүреді. Ол негізінен мембранамен байланысқан органеллалар мен ядросы жоқ прокариоттарда кездеседі. Оны алғаш рет неміс биологы Р.Ремак 1841 жылы сипаттаған, ал кейінірек гистолог В.Флемминг 1882 жылы терминін ұсынған. Көп жағдайда амитоз митоздық белсенділігі төмен жасушаларда байқалады: бұл қартаю немесе патологиялық өзгерген жасушалар. Мысалы, амитоз картоптың крахмал түзуші клеткаларында, регенерация кезіндегі бұлшық ет клеткаларында, рак клеткаларында, қарапайым организмдерде болады.Амитозда ядроның интерфазалық жағдайы сақталады, ядрошық пен ядролық қабықша анық көрінеді. ДНҚ репликациясы , хроматиннің спирализациясы болмайды.Амитозда тек ядро ​​ғана бөлінеді,  сондықтан тұқым қуалайтын материал кездейсоқ таралады. Осы амитозда хромосомалар мен шыбықтардың пайда болуы байқалмайды. Оған ұшыраған кейбір эукариоттарда ядролық мембрана өзгеріссіз қалады.Цитокинездің болмауы екі ядролы жасушалардың пайда болуына әкеледі, олар кейін қалыпты митоздық циклге кіре алмайды. Амитоз кезінде клетканың органеллалары ешқандай өзгеріске ұшырамай,жай ғана екіге бөлінеді. Нәтижесінде екі жас клетка пайда болады.
2.  Эндомитоз деп клеткадағы хромосоманың репро-дукциялануы кезінде ядроның бөлінбей жүру процесін айтады. Осының нәтижесінде клеткада хромосома саны көбейеді, кейде ол бастапқы санымен салыстырғанда ондаған есе артады. Эндомитоз өсімдіктердегі сияқты жануарлардың да әр түрлі тканьдердегі белсенді жұмыс істейтін клеткаларында кездеседі. Кейде хромосомалардың пайда болуы клеткадағы олардың санының өсуінсіз өтеді. Бұл кезде әр хромосома еселеп өседі, бірақ жас хромосома өзара байланысқан күйінде қалады. Бұл құбылыс лолитения деп аталады. Ол эндомитоздың жеке жағдайынан тұрады.[pic 1]

[pic 2]

1. Политения (грекше polіs - көп және tena - жіптен) – кейбір қарапайымдылар мен өсімдіктердің соматикалық жасушаларының ядроларында алып немесе политенді  хромосомалардың пайда болуы. Политенді хромосомалардың онтогенезінде хромонемалардың бірнеше еселенуі жүреді, олардың саны бір хромосомада мыңнан асуы мүмкін. Политенді хромосомалар хромонемалардың қатты деспирализациясына байланысты үлкен ұзындықпен сипатталады. Алып хромосомалардың көп талшықты табиғаты мен гомологтардың жұптық бірігуі (соған байланысты хромосомалар саны гаплоидты сәйкес келеді) оларға кең таспа тәрізді түзілімдердің пайда болуын береді.Бұл кезде аса зор алып хромосомалар түзіледі. Политения құбылысы бірқатар диффереицияланған тканьлеткаларда байқалады және ол клетка ядросының ерекше байланысты болады.

27.Гаметогенез(овоненез,спермотегенез),сатылар сипаттамасы

Гаметогенез - бұл  гаметалардың немесе жыныстық жасушалардың түзілуі. Биологияда гаметогенез адамда, жануарларда және өсімдіктерде байқалады. Процесс диплоидты жыныс жасушаларының гаметаларды (гаплоидты жасушалар) түзуге бөлінуінен басталады.Осылайша, әрбір тірі организмде гаметогенездің активтенетін мөлшерін, формасын және сәтін анықтайтын әр түрлі биологиялық циклдар болады, бірақ олардың барлығы жыныстық көбеюімен сипатталады.Гаметогенез генетикалық ақпараты бар жыныс жасушаларында пайда болады. Диплоидты жыныс жасушасы, яғни хромосомалар жиынтығындағы генетикалық ақпараттың жартысын ғана қамтитын болса, мейлозға бөлініп, 4аплоидты жасуша немесе гаметалар түзеді.сылайша гаметогенез жыныс жасушаларында ерлер де, әйелдер де генетикалық ақпараттың жартысын ғана қамтуға мүмкіндік береді, осылайша анасы мен әкесі гендерімен генетикалық әртүрлілікті тудырады.[pic 3]