Несеп шығару жүйесінің аурулары бар жануарларды клиникалық және зертханалық зерттеу

С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті

Ветеринарлық кафедрасы

« Жануарлардың ішкі аурулары клиникалық балаумен» пәні бойынша зертханалық  және практикалық сабақтар үшін арналған

әдістемеліқ нұсқаулар

Тақырыбы 8-9. Несеп шығару жүйесінің аурулары бар жануарларды клиникалық және зертханалық зерттеу.

Жоспар:

1. Синдромдар: Несеп синдромы. Ісінген синдром. Жүрек – тамыр синдромы. Несеп кемістігі. Уремиялық синдром. Анемиялық  синдром. Ауырсыну синдромы.
2. Нефрит.
3. Пиелонефрит.
4. Нефроз.
5. Қуықта тас жиналу

Сабақтың мақсаты мен міндеттері. Сипаттама беру аурулар. Диагностика әдістерін меңгеру. Дәрі-дәрмектерді дайындау әдістерін және ауру жануарларды емдеу әдістерін жасау. Нефриттің, пиелонефриттің алдын-алу шараларын біліңіз.

Жабдықтар, техникалық және аспаптық құралдар. Бүйрек патологиясы бар ауру жануарлар. Жануарларды клиникалық тексеруге арналған екі жиынтық. Термометрлер, стето және фонендоскоптар, перкуссиялық балғалар, плессиметрлер, мұрын қысқыштары. Қанды зерттеуге арналған жиынтықтар: заттық шынылар, гемометрлер, Горяев торы бар екі камера, эритроциттер мен лейкоциттер санын есептеуге арналған меланжерлер, 3 микроскоп, гематологиялық атлас. Реактивтер: натрий хлоридінің изотоникалық ерітіндісі, дистилденген су, түрік сұйықтығы, тұз қышқылының 0,1% — дық ерітіндісі, Романовский-Гимз бояуы, иммерсиялық май. Ақуыз, көмірсулар, рН, өт және қан пигменттерін, ацетон денелерін анықтау мақсатында зәрді зерттеуге арналған жиынтық. Реактивтер: сульфосалицил қышқылының 20% ерітіндісі, азот қышқылының 50% ерітіндісі, метилен көк, Гайнес реактиві. Дәрілік заттар: блокадаларды жүргізуге арналған 0,25-0,5% новокаин ерітіндісі, пенициллин қатарындағы антибиотиктер, гексаметилентетраминнің 40% ерітіндісі, глюкоза, гемодез, витаминді және диуретикалық препараттар.

Жұмысты орындау тәртібі: факультеттің ветеринарлық клиникасында немесе online форматта, сабақтың ұзақтығы 2 сағат

Қауіпсіздік техникасы ережелері: әрбір білім алушы жануарлармен жұмыс істеу кезінде жақындау және бекіту ережелерін қатаң сақтауы тиіс. Сіз күтпеген жерден жануарға жақындамауыңыз керек, айқайлау мен ұрып-соғудың өткір қимылдарын жасауға, тыныштықты сақтауға болмайды. Жеке гигиена ережелерін қатаң сақтау және манежда, халатта, қалпақшада, резеңке етік пен қолғапта болу.

Жұмыстың мазмұны:

Сабақ жүргізу әдістемелігі.

Нефрит – бүйректің стромасының (интерстициальды) қабынуын атайды. Үрдістің тарауына қарай тұйықталған және жайылған болып бөледі.

Себептері. Бүйрек ұлпасының токсико-инфекциядан қабынуы. Жиі түрде іріңді септикалық, инфекциялық және инвазиялық аурулар шақырады.

Белгілері. Тұйықталған нефритті несепте тексеру уақытында (протенурия, гематурия) анықтайды. Бұл жағдайда тәуліктік несептің мөлшері өзгермейді. Жайылған нефритте протенурия, гематурия (нәжісі қызарады) байқалады. Несеп мөлшері мүлдем азаяды. Несеп қоюланады, тұнба түседі. Малдың аяқ, желін, ені, кеудесі ісінеді. Қан қысымы жоғарылайды, аортада екінші дыбыс жоғарылайды. Нефрит ауыр түрде өткенде уремия байқалып, мал азықтан бас тартуымен, шөлдеуімен, ауыз кебуімен, құсумен (ит және шошқада), іш өтуі мен күйзелу және дене дірілімен сипатталады.

Анықтау. Негізінен несепі тексеру арқылы заттар (ақуыз, қан, эпителий бөлшектері) табылса, диагноз расталады.

Емі. Қантамырына 40% глюкозаны 300-500 мл мөлшерде егеді. Уротропин (5–15 г – ірі малға, 1–1,5 г – ұсақ малға), Мосин әдісі бойынша новокаин блокадасы, ал диурезді күшейту үшін темисал, калий ацетатын, нитратын, диакарб енгізу қажет. Уремия жағдайында қан жіберу, қан тамырына магний сульфатын, хлоралгидрат қолданылады.

Сақтандыру шаралары. Малдарды жұқпалы аурулардан сақтандыру.

Пиелонефрит-бүйрек жамбастарына, шыныаяқтарға, түтікшелерге, бүйрек интерстициясына тән емес бактериялық ауру, содан кейін қан тамырлары мен гломерулаларға зақым келеді.