Ас қорыту жүйесінің дамуы, жастық ерекшелігі

Қарағанды медицина университеті

Морфология және физиология кафедрасы

Анатомия блогы

Модуль: Ас қорыту жүйесі

        Реферат

«Ас қорыту жүйесінің дамуы, жастық ерекшелігі»

Орындаған: Ділдахан Г.С. педиатрия 2-004

Тексерген: Коржумбаева А.Т

Мазмұны

Кіріспе............................................................................................................................3

Негізгі бөлім..................................................................................................................4

Қорытынды....................................................................................................................6

Қолданылған әдебиеттер..............................................................................................7

Кіріспе

     Ас қорыту жүйесі ағзада маңызды қызмет атқарады. Оның негізгі қызметі - тамақтың құрамындағы қоректік заттарды бөліп алу тағамды кішігірім элементтерге айналдыратын ферменттер мен физикалық процестердің әсерінен. Мұны жасағаннан кейін, қоректік заттар сіңіп, қанға қосылады, ол арқылы олар бүкіл денеде жасушаларға жетеді. Метаболикалық реакциялар жасушалардың ішінде жүреді, олар жасуша құрылымын сақтау үшін энергия мен заттар береді.

    Ауыз - бұл біздің денемізге тамақ беретін қақпа ас қорытудың бірінші фазасы өтетін орын: ішке қабылдау.Мұнда тамақ шайнау арқылы азаяды, оны физикалық әсер ету арқылы бұзады және оны кішкене бөліктерге айналдырады. Бұған қоса, ауыздан сілекей бөлінеді, ол құрамында тамақ құрамындағы крахмалды ыдырататын ферменттер бар сұйықтық. Бұл тамақ организмге енгеннен кейін жүретін алғашқы химиялық реакция. Тіл тамақтың тамаққа итерілуіне жауап береді.

    Өңешке жетпес бұрын, тағамның дұрыс емес жолға түсіп, өкпеге енуіне жол бермеу керек. Осы себепті эпиглоттис, трахеяда кездесетін құрылым, қатпарлар, тыныс алу жүйесіне кіруді жауып, тұншығудың алдын алады. Тамақты жұтып қойғаннан кейін, ол өңеш арқылы өтеді. Бұл түтік, ол арқылы тамақ асқазанға жеткізіледі. Бұл үшін перистальтикалық деп аталатын қимылдарды орындайтын бұлшықеттердің әрекеті қажет. Өңештің төменгі сфинктері. Бұл секундының қақпасы бола отырып, өңешті асқазаннан бөлетін бөлік. Тамақты асқазанға енгізу үшін бұл сфинктер босаңсытып, оны жіберуі керек. Тамақтың асқазанға түсуіне жол беруден басқа, өңештің төменгі сфинктері енгізілгеннің кері кетуіне жол бермейді, өйткені ол пайда болса, рефлюкс немесе тіпті құсу пайда болады.

   Асқазан. Мүмкін көптеген адамдар оны ас қорытудың негізгі бөлігі деп санайды, дегенмен бұл процесте екі ішек, бауыр және ұйқы безі үлкен маңызға ие. Асқазан асқазан қышқылдарымен бұлшық ет қозғалысының әсерінен тамақ араласатын қап, тағамды бұзатын. Осылайша, тамақ бастапқыда жасалғаннан гөрі қарапайым элементтерге дейін азаяды, бұл қоректік заттардың ас қорытудың кейінгі кезеңдерінде оңай сіңуіне мүмкіндік береді. Бұл әрекет орындалған кезде, асқазан босатылады, қорытылған тағамды химияға жылжыту, жіңішке ішекте орналасқан.

    Ұйқы безі. Бұл орган сілекейден гөрі әлдеқайда күшті шырындар шығаруға жауап береді, олардың көмегімен тамақ құрамындағы көмірсулар, майлар мен белоктар ыдырайды. Кейбір өткізгіштер арқылы, Бұл шырын аш ішекке дейін жеткізіледі, онда ол ыдырайды.

    Бауыр және өт қабы. Бауырда өт пайда болады, онымен бірге тағамдағы кейбір майлар мен витаминдер қорытылады.Мамандандырылған түтіктер арқылы өт өт қабына жеткізіліп, ас қорыту жүріп жатқан кезде аш ішекке қажет болғанша сақталады.Адам тамақтанғанда, өт қабы сығылып, өт шығарады ащы ішекке апаратын түтіктер арқылы.

Жалпы шолу осындай. Ас қорыту жүйесіндегі әрбір мүшенің жастық ерекшелігі болатыны сөзсіз.

 Негізгі бөлім

      Жеген тамақ ауыз қуысынан бастап қорытылады, мұнда  тамақтың дәмі, температурасы, басқа да қасиеттері анықталады. Сұйық  тамақ бірден жұтылады, ал қою тамақ шайналып ұсақ талады, сілекеймен араласып ас қоймалжыңына айналады. Асты шайнау ас қорытудың алғашқы кезеңі. Астың әрі қарай қорытылуы оның шайналу дәрежесіне сай болады. Егер ас жеткіліксіз шайналса, онның құрамындағы қоректік заттар толық қорытылмайды, сіңуі де нашар болады. Кейбір мәліметтерге қарағанда, шала шайналған астың 35-40% қорытылып үлгермей, организмнен сыртқа айдалады. Сондықтан тамақты мұқият  ұзақ  шайнайтын адамдарға азғантай тамақ жеткілікті болады да, шала шайнайтын кісіге ондай мөлшер жеткіліксіз болады. Тамақты шайнап, ұсату – ауыз қуысының негізгі қызметі. Шайнауға қозғалмалы орналасқан төменгі жақ сүйегі мен қозғалмайтын үстіңгі жақ сүйегінде орналасқан тістер, тіл және үрт қатысады.Тістер тамақты шайнап ұсақтайды, тіл шайналған асты қозғалтып, сілекеймен араластырады да, жұтқыншаққа қарай жылжытады.