Қазақстанның қазіргі қоғамдық-саяси контексіндегі еуразияшылдық идеясы
Автор: Дамир Каримов • Май 12, 2021 • Реферат • 2,867 Слов (12 Страниц) • 375 Просмотры
Әл Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті
Философия және саясаттану факультеті
СӨЖ
Тақырыбы: Қазақстанның қазіргі қоғамдық-саяси контексіндегі еуразияшылдық идеясы
Орындаған: Каримов Д.А
Тексерген: Омаров С.А
Алматы
Жоспар:
- Идеялық мазмұны;
- Сұрақ қоюдағы басымдықтар мен орталық орынды анықтау;
- Негізгі мазмұндық сипаттамалары;
- Тұжырымдалған мақсаттар мен міндеттер;
- Мәртебесі;
- Практикалық іске асыру;
- Тұжырымдамалық ережелердің ауқымы мен шеңбері;
- Академиялық;
- Салалық бағыт;
- "Супер-идеалдардың" болуы, мессианизм идеялары;
- Дәстүрлерді құру;
- Кейінгі кезеңдегі эволюция және даму.
Мақала
Қазақстанның қазіргі қоғамдық-саяси контексіндегі еуразияшылдық идеясы
Еуразиялық теория бүгінде посткеңестік кеңістіктегі мемлекеттер үшін ең тартымды даму парадигмаларының бірі болып табылады. Оның дамудың әртүрлі батыс және шығыс модельдерінен артықшылығы-ол Еуразия халықтарының эмпирикалық қалыптасқан мәдени бірлігіне сүйенеді, олардың рухани әлемінің жақындығын көрсетеді, автохтонды ойдың даму нәтижесі болып табылады және осы жағдайларға байланысты халықтарға жақын, дамудың балама модельдерінен айырмашылығы, олардың көпшілігінде ішкі қарсылыққа тап болмайды. ХХ ғасырдың 20-30-шы жылдарындағы еуразиялықтарға, одан да көп дәрежеде Л.Гумилев Еуразия кеңістігінде болған көптеген процестер мен құбылыстарды түсіндіріп, олардың себептерін ашып, салдарын болжай алды. Сондықтан біздің замандастарымыздың қазіргі кездегі проблемаларға жауап іздеуде еуразияшылдық теориясына жүгінуі қисынды.
Еуразияшылдық философиялық ойдың қазіргі жетістіктері тұрғысынан әлем мен Еуразияның тарихи дамуын пайымдауға бағытталған тарихтың жаңа түсінігін ұсынады. Тарихтың жаңа философиясын құру қажеттілігі тарихтың сызықтық дамуының ескі өсиет идеясынан бастау алатын классикалық тарих философиясының дағдарысына байланысты. Бұл идеяға сәйкес, тарих-бұл адамның Құдайға біртіндеп көтерілу процесі, ол құлаудың салдарынан құлады. Осы парадигма негізінде Тарих философиясының барлық классикалық модельдері құрылды. Қозғалыс прогресс жолында жүзеге асырылатын тарихтың сызықтық үздіксіз сипаты туралы идея бүгінде іс жүзінде дағдарыс жағдайында болды. Біріншіден, ол мәдениеттердің эмпирикалық әртүрлілігін түсіндіре алмады. Екіншіден, тарихты осындай түсінуге негізделген және дамудың Батыс нұсқасында (философиялық және мәдени мағынада) көрсетілген адамзаттың дамуы тоқтап қалды. XVIII ғасырдан бастап. мұны Батыс ойының өкілдері Ж. Ж. Руссо, ал XIX–XX ғасырларда түсінді. Ф.Ницше, о. Шпенглер, А. Тойнби, М. Хайдеггер, Ф. Фукуяма сияқты еуропалық өркениеттің дағдарысы туралы жазған авторларды еске түсіру жеткілікті болды.
Бүгінгі таңда табиғатқа зорлық-зомбылық жасау арқылы жүзеге асырылатын батыстық даму жолының классикалық философиясына негізделген қасірет адамзаттың өмір сүруіне күмән келтіретін Жаһандық экологиялық апат қаупінің нәтижесінде айқын болды. Балама Шығыс дүниетанымы сияқты көрінуі мүмкін. Шығыстың философиялық және этикалық ойы үйлесімділікті идеал деп санайды және адамның табиғатқа кез-келген араласуы, онсыз даму мүмкін емес, демек, тарих осы үйлесімділіктің бұзылуы деп жарияланады. Әлемге мұндай пассивті, ойластырылған көзқарас адамның белсенді табиғатын қанағаттандыра алмайды.
Барлық бұл туғызады әзірлеу қажеттілігі жаңа, баламалы, философия тарихы, ол алар еді себептерін түсіндіруге дағдарыс, оған XX–XXI ғғ. келіп жетті адамзат, сондай-ақ белгілеп, жаңа одан шығу жолдары. Мұндай әрекеттерді о. Шпенглер және А. Тойнби сияқты Батыс ойшылдары жасады. Орыс зияткерлік ойының тарихында славофилдер бұл тақырыпқа бірінші болып жүгінді, содан кейін Н.Я.Данилевский және К.Н.Леонтьев, кейінірек Вл. Соловьев, Н. Я. Бердяев және еуразиялықтар.
Еуразияшылдықтың тарихи дамуында үш негізгі кезеңді бөліп көрсету әдетке айналған: классикалық еуразияшылдық (ХХ ғасырдың 20-30-шы жылдары), Л.Н.Гумилев "соңғы еуразияшыл" (40-80-ші жылдар) және нео-еуразияшылдық (ХХ ғасырдың 90-шы жылдарының ортасында пайда болған тұжырымдамалар, олардың арасында А. Дугин доктринасы ерекшеленеді). Сонымен қатар, қазіргі еуразиялық контексте Президент Н.Назарбаев ұсынған Еуразиялық саяси және экономикалық одақ идеясы да қарастырылуда.
...