Компьютерлік лингвистика

[pic 1]

 Қ.ЖҰБАНОВ АТЫНДАҒЫ

АҚТӨБЕ ӨҢІРЛІК УНИВЕРСИТЕТІ

«Филология» факультеті

Білім бағдарламасы 6B02304

«Қазақ филологиясы»

РЕФЕРАТ

Тақырыбы:  

 «Компьютерлік лингвистика»

 Орындаған:Мәжитова Ә.Ж.

                      ҚФ-202 топ

Тексерген: Миров М

Ақтөбе қаласы

2024

                                   МАЗМҰНЫ

Кіріспе----------------------------------------------------------------------------3

1. Компьютерлік лингвистиканың негізгі мақсаттары--------------4

1. Компьютерлік лингвистиканың негізгі бағыттары

1. Машиналық аударма ---------------------------------------------------------- 4
2. Сөйлеуді тану-------------------------------------------------------------------- 5
3. Мәтіндік талдау----------------------------------------------------------------- 5
4. Сөйлеуді синтездеу------------------------------------------------------------- 6
5. Диалогтық жүйелер------------------------------------------------------------ 6

1. Компьютерлік лингвистиканың технологиялық негіздері

3.1. Машиналық оқыту алгоритмдері------------------------------------------ 7

3.2.  Нейрондық желілер---------------------------------------------------------- 7

Қорытынды---------------------------------------------------------------------- 8

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ ------------------------------------------ 9

Компьютерлік лингвистика

КІРІСПЕ

Қазіргі заманның ең серпінді дамып келе жатқан ғылыми-техникалық салаларының бірі - компьютерлік лингвистика. Бұл ғылым адам тілі мен компьютерлік технологиялардың үйлесімді өзара әрекеттестігін зерттейтін кешенді зияткерлік саласы.

Адамзат тарихында тіл үнемі коммуникацияның негізгі құралы болып келді. Дегенмен, технологиялық прогресс тілдің қолданылу аясын түбегейлі өзгертіп, оны компьютерлік жүйелер арқылы өңдеу, түсіну және талдау мүмкіндігін ашты. Компьютерлік лингвистика осы революциялық өзгерістердің эпицентрінде тұр.

Бұл ғылым салaсы тек лингвистика мен информатиканың ғана емес, сонымен қатар психология, математика, жасанды интеллект секілді ғылым салаларының да тоғысында қалыптасқан. Оның негізгі мақсаты - адам тілін компьютерлер үшін түсінікті етіп жүйелендіру, оны автоматты түрде талдау және өңдеу технологияларын дамыту.

Компьютерлік лингвистиканың маңыздылығы қазіргі цифрлық дәуірде одан сайын артып отыр. Мобильдік қосымшалар, сандық ассистенттер, аударма жүйелері, іздеу жүйелері, медициналық диагностика – осылардың барлығы компьютерлік лингвистика технологияларына тікелей байланысты.

Қазақстан үшін бұл саланың дамуы ерекше маңызды. Қазақ тілін цифрландыру, оның толыққанды функционалдылығын қамтамасыз ету – еліміздің ғылыми-техникалық дамуының стратегиялық бағыттарының бірі. Компьютерлік лингвистика қазақ тілінің әлемдік ақпараттық кеңістікте толыққанды қолданылуына жол ашады

Яғни; компьютерлік лингвистка - информатиканың лингвистикалық негіздерін және тілдік байланыстардың барлық аспектілерін, ойлау мен ақиқаттықты модельдеу әрекеттерін компьютерлік программалар арқылы тікелей зерттеп танумен айналысатын ғылым саласы. Компьютерлік тіл білімі тілдік бірліктердің сөзден кіші, сөзге тең, сөзден үлкен түрлерін, яғни сез тіркестерін, сөйлемдерді (айтылымдарды), толық мәтін мәселелерін және тілдік әрекеттерді модельдеу проблемаларын зерттейді.

                                                                                         3

 Компьютерлік лингвистиканың негізгі мақсаттары.

Қазіргі таңда адам баласы ақпараттық әлемде тұрып жатқаны белгілі. Техникалық құрылғылар мен ақпараттық технологиялар, жасанды интеллектінің бүгінгі күнде маңызы артып келе жатыр. Сонымен ақпарат бойынша дұрыс шешімге келуіне жағдай жасайтын ақпараттық техникалар көп: авмоматтырылған жедел жауап бергіш жүйе, компьютерлік аудармалар, диалогтық, сұрақ-жауап жүйесі тб. Яғни осы технологиялардың компьюьепдік лингвистика саласы аясынадағы негізгі мақсаттар: